Đã bán nhà đất từ lâu, cả chục năm nhưng bỗng dưng vẫn bị thông báo nợ thuế phi nông nghiệp cho mảnh đất, ngôi nhà đã bán. Chủ mới không phải đóng thuế, còn chủ cũ vẫn bị nợ thuế. Đây là tình cảnh của không ít người dân trong thời gian vừa qua.
Năm 2014, anh Sơn đã bán một mảnh đất tại TP. Hà Nội và làm hồ sơ chuyển nhượng đầy đủ cho chủ mới. Nhưng mới đây, sau khi truy cập vào ứng dụng thuế điện tử Etax Mobile, anh phát hiện mình phát sinh còn một khoản thuế 30.000 đồng năm 2025 cho chính mảnh đất mình đã bán từ 11 năm trước.
Anh Giang Anh Sơn - Phường Từ Liêm, TP. Hà Nội cho biết: "Mảnh đất tôi đã bán được 11 năm. Tôi thấy điều này rất vô lý vì 10 năm nay không phát sinh và không có thông báo nào của thuế. Mà năm nay lại phát sinh".
Còn chị Quỳnh gần đây đi làm thủ tục bán mảnh đất tại TP. Hà Nội được cơ quan Thuế thông báo, chị còn nợ thuế phi nông nghiệp một mảnh đất tại TP. Hồ Chí Minh. Trong khi đó, mảnh đất này chị cũng đã bán và hoàn thành hồ sơ chuyển nhượng từ hơn 10 năm trước.
Chị Võ Thị Như Quỳnh - Phường Thanh Xuân, TP. Hà Nội chia sẻ: "Trước khi tôi hoàn thành thủ tục chuyển nhượng, chắc chắn tôi đã hoàn thành nghĩa vụ thuế thì mới hoàn thiện được thủ tục chuyển nhượng đó. Không hiểu vì sao thuế Thanh Xuân cũ vẫn thông báo cho tôi là tôi có nợ thuế".
Hiện nay, không ít người dân cũng lâm vào tình cảnh như của anh Sơn và chị Quỳnh. Mặc dù số nợ thuế phi nông nghiệp không lớn, chỉ khoảng vài chục nghìn đến vài trăm nghìn đồng, nhưng nếu người dân không biết thì khi quá hạn sẽ bị truy thu và xử phạt theo quy định. Chưa kể, sẽ không thực hiện được các giao dịch bất động sản như chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp, góp vốn... khi vẫn còn nợ thuế.
Đại diện Thuế cơ sở 10, TP Hà Nội cho biết, các trường hợp này thường diễn ra trước năm 2021. Khi đó, giao dịch nhà đất, người dân nộp hồ sơ tại Cơ quan đăng ký đất đai, còn tờ khai thuế phi nông nghiệp phải chuyển riêng cho UBND xã, phường xác nhận, sau đó chuyển về cho cơ quan thuế. Tuy nhiên, nhiều trường hợp chưa hoàn tất thủ tục này, do vậy, cơ quan thuế không có căn cứ điều chỉnh tên người nộp trong danh sách thu hàng năm.
Ông Nguyễn Anh Quang - Trưởng Thuế cơ sở 10 TP. Hà Nội nhận định: "Khi cơ quan thuế thực hiện điều chỉnh phải có căn cứ, tức là có tờ khai của người mua hoặc người bán. Nhưng nếu người ta không thực hiện thì cơ quan thuế không có căn cứ để điều chỉnh tăng hoặc giảm".
Từ năm 2021 trở đi, khi Nghị định 126 quy định chi tiết một số điều của Luật quản lý thuế có hiệu lực, Luật đã cho phép Văn phòng đăng ký đất đai được thực hiện xác nhận tờ khai thuế đất phi nông nghiệp cùng với hồ sơ mua bán chuyển nhượng. Nhờ vậy, tình trạng này cơ bản đã được khắc phục.
Ông Nguyễn Anh Quang - Trưởng Thuế cơ sở 10 TP. Hà Nội cho biết: "Văn phòng đất đai thực hiện xác nhận đó và chuyển về cơ quan thuế cùng một lúc. Sau khi nộp hồ sơ về Văn phòng đăng ký đất đai sẽ không phải thực hiện bất kỳ một thủ tục nào".
Đối với các trường hợp người dân phát hiện trên Etax Mobile còn nợ thuế chưa đúng với mảnh đất, nhà của mình, có thể liên hệ với cơ quan thuế gần nhất để được đối chiếu. Cơ quan thuế sẽ xác định rõ nợ thuế từ kỳ nào và nếu trong trường hợp không chính xác thì sẽ điều chỉnh kịp thời.
Theo quy định, ngay sau khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, người dân phải ra cơ quan thuế kê khai để nộp thuế lần đầu. Từ năm thứ hai trở đi, người dân nộp tiền thuế sử dụng đất phi nông nghiệp một lần trong năm, chậm nhất vào ngày 31/10. Tuy nhiên, nhiều người dân khi mua bán nhà đất không để ý đến nghĩa vụ nộp thuế phi nông nghiệp. Họ nghĩ chỉ cần hoàn tất hồ sơ chuyển nhượng là xong. Vì vậy mới xảy ra tình trạng, đất đã đổi chủ nhiều lần, sổ đỏ cũng đã sang tên, nhưng giấy báo thuế hàng năm vẫn gửi về cho chủ cũ ban đầu.
Sẽ triển khai điện tử hóa thông tin, giúp xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai của tổ chức, cá nhân một cách chính xác, minh bạch
Liên thông cơ sở dữ liệu đất đai để xác định nghĩa vụ tài chính
Để giảm tối đa thủ tục hành chính cho người dân, cũng tránh nhầm lẫn trong việc thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, hiện nay, các Bộ, ngành đang tích cực làm sạch dữ liệu về đất đai và triển khai liên thông cơ sở dữ liệu đất đai giữa các ngành. Qua đó sẽ triển khai điện tử hóa thông tin, giúp xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai của tổ chức, cá nhân một cách chính xác, minh bạch.
Từ ngày 1/9 đến ngày 30/11 năm nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Bộ Công an rà soát dữ liệu gần 50 triệu thửa đất trên toàn quốc, nhằm xác định rõ chủ sử dụng, khắc phục sai lệch, chồng chéo. Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng đang nâng cấp hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản, đảm bảo 100% dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống", với đầy đủ thông tin từ tình trạng sổ đỏ, vay nợ ngân hàng đến nghĩa vụ thuế.
Ông Vương Duy Dũng - Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà ở và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng nêu ý kiến: "Đồng bộ kết nối liên thông từ Trung ương đến địa phương và đặc biệt thu thập thông tin đúng, đủ, sạch, sống. Từ nay đến hết năm 2025, Bộ Xây dựng sẽ hoàn thành việc nâng cấp và hoàn thiện hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản".
Đại diện Cục Thuế cho biết, khi dữ liệu đất đai được các Bộ, ngành cập nhật đầy đủ, ngành thuế sẽ triển khai liên thông điện tử, hoàn thiện cơ chế tiếp nhận và trả kết quả trực tuyến, tiến tới giải quyết hồ sơ đất đai ngay trên Cổng Dịch vụ công quốc gia.
Bà Nguyễn Thị Thu Hường - Phó Ban Nghiệp vụ Thuế, Cục Thuế, Bộ Tài chính đưa ra nhận định: "Cơ quan Nông nghiệp và Môi trường đang thực hiện chuẩn hóa dữ liệu về đất đai, trên cơ sở cung cấp dữ liệu đó trên dữ liệu Quốc gia và dân cư. Chúng tôi sẽ phối hợp với họ để hoàn thiện dữ liệu phục vụ công tác quản lý thuế. Chuẩn hóa văn bản quy phạm pháp luật, thứ nhất là đơn giản hóa thủ tục hành chính, thứ hai là giảm việc phải thực hiện thủ công của người nộp thuế, bằng cách triển khai hoàn toàn bằng điện tử".
Theo chuyên gia, dữ liệu đất đai được cập nhật đầy đủ trên hệ thống điện tử sẽ giúp giảm thủ tục hành chính. Sau khi giao dịch và nộp thuế, thông tin tự động cập nhật, tạo thuận lợi cho cơ quan quản lý và người dân tra cứu.
PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh - Nguyên Trưởng Khoa Tài chính Quốc tế - Học viện Tài chính cho biết: "Ấn vào thửa đất là ra luôn. Mức độ công khai minh bạch sẽ đứng cho từng mảnh đất, từng lô đất, ai sở hữu và sở hữu từ bao giờ. Từ đó làm cho hoạt động quản lý sử dụng đất chính xác, công khai, minh bạch".
Từ năm 2025, Hà Nội triển khai thu, nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp qua Etax Mobile và các hình thức không dùng tiền mặt. Biên lai giấy được thay bằng biên lai điện tử, nên nguyên tắc "đất của ai, người đó nộp thuế" được đảm bảo, hạn chế nhầm lẫn như trước đây.
Hiện mỗi năm, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp mang lại khoảng từ 3.200 - 3.800 tỷ đồng. Dù số thu không lớn, nhưng đây là công cụ quan trọng trong quản lý đất đai. Việc số hóa dữ liệu sẽ giúp quản lý đầy đủ, minh bạch hơn, đồng thời người dân sau khi hoàn tất hồ sơ giao dịch sẽ không phải thực hiện thêm thủ tục nào khác, giảm thiểu tối đa thủ tục hành chính.
