Nguồn ảnh: ASEAN.
Theo báo cáo của Ủy ban phát triển thương mại Hong Kong, thị trường thương mại điện tử bán lẻ ASEAN-6 gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam – được ước tính đạt tổng giá trị hàng hóa (GMV) là 136 tỷ USD vào năm 2024, tăng từ chỉ 35 tỷ USD vào năm 2019, tương đương với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 31%. Dự báo thị trường sẽ tiếp tục tăng trưởng lên 261 tỷ USD vào năm 2029, với CAGR là 14% trong giai đoạn từ 2024 đến 2029.
Sự tăng trưởng này đến từ một loạt các chính sách, sáng kiến được ASEAN thúc đẩy trong thời gian qua, cùng với cam kết về thương mại điện tử tích cực trong các Hiệp định thương mại tự do như Hiệp định ASEAN về thương mại điện tử; Hiệp định đối tác toàn diện khu vực RCEP…Đặc biệt là Hiệp định Khung ASEAN về kinh tế số (DEFA), hiệp định khu vực đầu tiên về kinh tế số.
Các nước thành viên ASEAN đang chuẩn hóa và hoàn thiện các chính sách và quy định liên quan đến hoạt động thương mại điện tử – nhất là đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị thấp và hoạt động của các nền tảng xuyên biên giới. Mục tiêu của các biện pháp này là nhằm tăng cường bảo vệ người tiêu dùng, đảm bảo công bằng cho doanh nghiệp trong nước và ngăn chặn thất thu ngân sách từ các giao dịch chưa được kiểm soát chặt chẽ.
Từ năm 2023 đến 2025, hàng loạt quốc gia như Indonesia, Singapore, Malaysia, Việt Nam và Thái Lan đã thực hiện các thay đổi đáng kể trong chính sách thuế đối với hàng hóa nhập khẩu giá trị thấp. Chẳng hạn, Indonesia đã hạ ngưỡng miễn thuế (de minimis) xuống chỉ còn 3 USD, trong khi Việt Nam và Thái Lan đã bãi bỏ tạm thời hoặc vĩnh viễn các ưu đãi thuế giá trị gia tăng (VAT) cho hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ. Singapore và Malaysia cũng đã bắt đầu áp dụng thuế tiêu dùng đối với các đơn hàng giá trị thấp từ năm 2023 và 2024.
Bên cạnh thuế quan, các nước ASEAN cũng tăng cường yêu cầu tuân thủ pháp lý đối với các doanh nghiệp thương mại điện tử, đặc biệt là các nền tảng và nhà bán hàng nước ngoài.
Những động thái này cho thấy rõ xu hướng mà ASEAN đang hướng tới, tạo dựng môi trường thương mại điện tử minh bạch, công bằng, đảm bảo cơ hội cho cho tất cả doanh nghiệp, đồng thời bảo vệ mạnh mẽ người tiêu dùng trong môi trường trực tuyến.
