Ấn Độ xả kho, thế giới lao đao
Theo Reuters, cập nhật đến đầu tháng 6 năm nay, lượng gạo (bao gồm cả lúa) dự trữ của Ấn Độ đạt 59,5 triệu tấn, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2024. Con số này cao hơn tới 13,5 triệu tấn so với mục tiêu dự trữ của nước này trong nửa đầu năm 2025. Bên cạnh gạo, dự trữ lúa mì cũng đạt gần 37 triệu tấn, vượt xa so với mục tiêu 27,6 triệu tấn của chính phủ nước này. Do nguồn dự trữ lương thực tăng mạnh nên Ấn Độ đang đối mặt với việc phải giảm lượng gạo tồn kho trước khi vụ thu hoạch mới bắt đầu vào tháng 10.2025. Điều này khiến giá gạo thế giới đồng loạt giảm mạnh.
Xuất khẩu gạo Việt ít chịu tác động từ việc Ấn Độ xả kho
ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho thấy, trong tháng 5, giá gạo 5% tấm của VN và Thái Lan đồng loạt giảm 13 USD, tương ứng 386 USD/tấn và Thái Lan 408 USD/tấn. Riêng gạo trắng của Mỹ giảm 20 USD, còn 651 USD/tấn; Uruguay cũng giảm 17 USD, còn 524 USD/tấn. "Nhờ nhu cầu cao từ các nước châu Phi nên dự báo sản lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ năm 2025 và cả năm 2026 có thể đạt tới 25 triệu tấn, tăng thêm tới 1 triệu tấn so với các dự báo trước đó", theo USDA.
Dù vậy, việc Ấn Độ xả kho sẽ tác động tới các nước xuất khẩu gạo, đặc biệt là Thái Lan. USDA dự báo lượng gạo xuất khẩu của Thái Lan tiếp tục giảm thêm 200.000 tấn, xuống còn 7 triệu tấn - con số thấp kỷ lục trong nhiều năm gần đây. Ngoài việc Ấn Độ tăng xuất, sự sụt giảm của Thái Lan trong năm 2025 còn do thị trường quan trọng Indonesia giảm mạnh nhập khẩu.
Ngoài thị trường Indonesia, xuất khẩu gạo của Thái Lan trong năm 2025 còn có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng từ thị trường Mỹ - nước nhập khẩu gạo lớn thứ 2 của Thái trong năm 2024. Người Thái cũng nỗ lực tăng xuất khẩu sang các thị trường khác nhưng đến thời điểm hiện tại vẫn chưa thu được nhiều kết quả như mong đợi. Tờ Bangkok Post thông tin, một trong những thị trường tăng trưởng mạnh của gạo Thái trong 4 tháng đầu năm nay là Trung Quốc, tới 78% so với cùng kỳ năm trước, tương đương 203.000 tấn.
Nhìn toàn cục, thị trường không thuận lợi nhưng số liệu từ Hiệp hội Lương thực VN (VFA) trong 4 tháng đầu năm 2025 thì gạo Việt vẫn giữ được phong độ. Cụ thể, xuất khẩu gạo sang thị trường Trung Quốc gần 362.000 tấn, tăng 114% về lượng so với cùng kỳ năm 2024. Các thị trường truyền thống như Philippines và châu Phi vẫn tiếp tục tăng nhập khẩu gạo VN. Do vậy, USDA dự báo xuất khẩu của VN sẽ tiếp tục khả quan và đạt sản lượng khoảng 7,9 triệu tấn trong năm 2025.
“Gạo Việt xanh phát thải thấp” sắp ra mắt thị trường nội địa
ẢNH: VINARICE
Gạo phát thải thấp tấp nập vượt biển, "chào sân" nội địa
Từ vựa gạo miền Tây, ông Nguyễn Vĩnh Trọng, Giám đốc Công ty TNHH Việt Hưng, cho biết: Từ đầu tháng 6 đến nay thị trường trầm lắng không chỉ vì nhu cầu mua gạo từ các nước giảm mà còn vì hiện nay nguồn cung không có do vụ đông xuân đã kết thúc, còn vụ hè thu sẽ bắt đầu rộ vào nửa cuối tháng 7. "Thị trường trầm lắng nên giá hiện tại có giảm nhẹ nhưng không phải do ảnh hưởng nguồn cung dồi dào từ Ấn Độ. Gạo Việt không cùng phân khúc, Ấn Độ là gạo trắng còn chúng ta là gạo thơm", ông Trọng giải thích.
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch VFA, xác nhận: Việc Ấn Độ tăng xuất khẩu gạo do nguồn cung dồi dào tác động đáng kể đến thị trường nói chung nhưng với gạo VN lại là ngoại lệ vì sản phẩm không cùng phân khúc và thị trường. Bằng chứng là sản lượng xuất khẩu của nhiều nguồn cung lớn đang giảm nhưng VN lại tăng. Sau 5 tháng đã đạt tới 4,5 triệu tấn, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước.
"Tại Philippines, gạo VN vẫn có sức cạnh tranh tốt với hàng nội địa và các nguồn cung khác. Dự báo họ vẫn tiếp tục là nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới trong năm nay và những năm tiếp theo. Đáng chú ý, Philippines đang có kế hoạch tăng thuế nhập khẩu gạo trở lại 35% (theo lộ trình) từ mức 15% hiện tại. Việc họ muốn tăng thuế chứng tỏ hàng của VN đang có giá rất tốt. Do vậy, các doanh nghiệp cần hết sức bình tĩnh trước xu hướng thị trường thế giới đang bất lợi, không nên tăng lượng xuất khẩu bằng việc cạnh tranh lẫn nhau bằng giá. Thêm một điểm đáng chú ý là sản lượng lúa trong vụ hè thu sắp tới cũng không cao nên chúng ta không chịu nhiều áp lực", ông Đỗ Hà Nam lưu ý.
Một điểm sáng đáng chú ý với thị trường gạo VN kể từ đầu năm đến nay là đưa ra được sản phẩm gạo mới. Ngày 5.6, tại Cần Thơ, Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo VN (VIETRISA) phối hợp với Công ty CP nông nghiệp công nghệ cao Trung An tổ chức lễ xuất khẩu lô gạo "gạo Việt xanh phát thải thấp" sang thị trường Nhật Bản với số lượng 500 tấn. Ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty Trung An, chia sẻ công ty dự tính sẽ xuất khẩu lô hàng thứ 2 qua thị trường Nhật Bản với số lượng khoảng 3.000 tấn, tăng gấp 6 lần so với lô gạo đầu tiên. Ngoài thị trường Nhật Bản, hiện tại Trung An đang đóng hàng chuẩn bị xuất khẩu "gạo Việt xanh phát thải thấp" sang thị trường Úc. Trong đợt đầu xâm nhập thị trường Úc, sản lượng là 10 container (tương đương 200 tấn), giống ST25, giá bán hơn 1.200 USD/tấn và hàng có thể rời cảng vào cuối tháng 6 hoặc đầu tháng 7.
"Thị trường lúa gạo thế giới gần đây có nhiều biến động theo hướng tăng cung. Tuy nhiên, thời gian qua gạo Việt đã định vị mình ở một phân khúc khác, ít có sự cạnh tranh nên tác động dù có nhưng không đáng kể. Đáng chú ý, việc chúng ta đang làm tốt đề án 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao phát thải thấp đang mở ra một cơ hội thị trường hoàn toàn mới cho ngành lúa gạo VN, xâm nhập sâu vào các thị trường cao cấp. Đây là con đường phát triển bền vững cho ngành lúa gạo và chúng ta cần phải cùng chung tay xây dựng thật tốt", ông Bình tâm huyết.
Cùng tham gia đề án 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao nhưng Công ty TNHH lúa gạo VN (Vinarice) lại chọn giới thiệu sản phẩm "gạo Việt xanh phát thải thấp" với thị trường nội địa trước. Ông Trần Trương Tấn Tài, Tổng giám đốc Vinarice, cho biết công ty đã chuẩn bị sẵn sàng giới thiệu sản phẩm "gạo Việt xanh phát thải thấp" với người tiêu dùng nội địa ngay trong tháng 6 này. Sản phẩm tham gia thị trường là giống gạo ĐT8 với giá bán dự kiến là 20.000 đồng/kg, sản lượng hiện tại khoảng 3.000 tấn. "Chúng tôi hoạt động trên tinh thần những sản phẩm tốt nhất phải phục vụ cho người Việt đầu tiên. Đây là nỗ lực rất lớn của các doanh nghiệp tham gia đề án. Do vậy chúng tôi cũng kỳ vọng sản phẩm sẽ nhận được sự đón nhận tích cực của người tiêu dùng VN", ông Tài nói.
Đề án 1 triệu héc ta thí điểm thành công trong năm 2024. Từ 2025, đề án bước vào giai đoạn mở rộng trong sản xuất. Hiện tại, có 7 doanh nghiệp tham gia đề án 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao phát thải thấp. Tổng sản lượng gạo được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu "gạo Việt xanh phát thải thấp" khoảng 20.000 tấn.
