AI là mối ‘hiểm hoạ’ để tạo tin giả và phát tán ngày càng tinh vi hơn

Trí tuệ nhân tạo (AI) đặc biệt là AI tạo sinh đang nổi lên trong những năm gần đây. Bên cạnh những lợi ích mà nó mang lại, cũng đi kèm không ít “hiểm hoạ”, đặc biệt trong việc tạo và lan toả tin giả.

Theo bà Hoàng Hường, Founder của startup Unikon, AI chắc chắn làm gia tăng nguy cơ phát tán tin giả, vì nó tác động đồng thời đến cả khâu sản xuất lẫn phát tán thông tin.

AI tạo sinh giúp việc tạo ra nội dung giả trở nên cực kỳ dễ dàng và nhanh chóng. Nếu trước đây để làm ra một bức ảnh, một đoạn video hay một bài viết cần nhiều nguồn lực thì nay chỉ cần vài thao tác với công cụ AI, bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào cũng có thể sản xuất hàng loạt nội dung với chất lượng cao.

Đặc biệt, công nghệ deepfake còn cho phép tái tạo gương mặt, giọng nói gần như thật, khiến người dùng khó phân biệt đâu là giả, đâu là thật. Ngay cả các công ty sản xuất nội dung hay người dùng đều đang ứng dụng AI để tăng tốc độ sản xuất nội dung, vô tình tạo ra môi trường mà tin giả dễ dàng len lỏi và nhân bản với tốc độ khủng khiếp.

Mạng xã hội đã và đang trở thành môi trường lý tưởng cho tin giả. Với tâm lý FOMO và cần tương tác, người dùng ai cũng dễ dàng chia sẻ các nội dung xu hướng. Những nội dung này có thể dễ dàng tạo ra bằng hình ảnh hoặc video deepfake, thường lan truyền tức thì nhờ thuật toán ưu tiên tương tác. Trong khi đó, tin thật lại cần thời gian kiểm chứng, xác thực. Hệ quả là khi tin thật được công bố thì dư luận đã bị chi phối bởi tin giả, niềm tin xã hội bị xói mòn.

Thêm vào đó, AI còn giúp tự động hóa quá trình phát tán. Hệ thống bot có thể đồng loạt tạo và chia sẻ hàng ngàn bài đăng, bình luận, khiến tin giả trở thành “xu hướng”. Điều này làm cho nguy cơ thao túng dư luận trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết.

Tóm lại, AI không chỉ tạo ra tin giả tinh vi hơn, mà còn đẩy nhanh tốc độ, mở rộng quy mô và làm sâu sắc thêm tác động của chúng.

Đồng quan điểm, ông Võ Quốc Hưng, Giám đốc tăng trưởng của Tonkin Media cũng cho rằng, AI phát triển giúp việc tạo tin giả nhanh hơn và hình ảnh giả có độ chính xác cao hơn rất nhiều. Nếu ngày xưa tin giả được tạo và lan truyền qua các tài khoản giả được tạo thủ công hoặc công nghệ thì việc lan toả cũng vẫn chậm. Nhưng với AI, nó giúp cho việc quản lý hàng loạt tài khoản giả, tài khoản clone một cách dễ dàng ở quy mô rất lớn, nên việc tự động lan truyền tin giả là dễ dàng hơn.

AI cũng giúp tạo tin giả một cách tự động phù hợp với sở thích cá nhân, hay với từng nhóm đối tượng, từ đó tăng khả năng tương tác và lan truyền từ người dùng. Theo Gartner, 1 tin giả AI sản xuất chưa tới 5 phút, trong khi đó nếu trước đây làm thủ công tốn gần 50-60 phút. Thống kê từ Statista cũng cho thấy, trong năm 2025 tin giả từ AI chiếm 30% so với các năm trước chưa tới 10%.

Anh Nguyễn Hữu Sơn, đồng sáng lập Lovinbot cũng cho biết, hiện công nghệ AI phát triển cả chiều rộng lẫn chiều sâu, nên các nội dung do AI tạo ra ngày càng tinh vi. Dù việc sản xuất nội dung tin giả bây giờ dễ thực hiện, nhưng bản chất AI không tự phát tán, mà đáng lo ngại hơn là các công cụ tự động hoá như một nền tảng cho tất cả, đơn cử có N8N (mã nguồn mở, miễn phí) hoặc các công cụ phần mềm tự động đang làm tăng tốc việc phát tán lên mạng xã hội. Nó có thể tự động theo dõi bài đăng, tự động comment, gắn link độc hại… khiến cho tin giả xuất hiện ngày càng nhiều và tinh vi hơn.

Anh Hoàng Long, một chuyên gia công nghệ, cũng đưa ra cảnh báo, với AI và các công cụ tự động hoá, đi kèm đó là những trang trại “phonefarm” tại Việt Nam có thể lên tới hàng chục đến hàng trăm triệu tài khoản tự động được tạo trên các mạng xã hội; việc tạo và phát tán tin giả giờ đây quá đơn giản, chỉ cần một cái nhấp chuột là đã được thực hiện.

Bài cuối: Sẽ là lạc quan tếu nếu cho rằng có cách thức để miễn dịch với tin giả