Sáng 2.12, Đảng ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Sơn Cẩm Hà (TP.Đà Nẵng) long trọng tổ chức lễ tưởng niệm 70 năm ngày đồng bào, đồng chí hy sinh trong vụ thảm sát Sơn Cẩm Hà (2.12.1955 - 2.12.2025).
Đây là vụ thảm sát dã man do lực lượng Quốc dân Đảng gây ra ở 3 xã Tiên Sơn, Tiên Cẩm, Tiên Hà của H.Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam cũ trong thế kỷ 20 (xã Tiên Cẩm sau đó nhập vào xã Tiên Sơn. Hiện xã Sơn Cẩm Hà mới được thành lập từ 3 xã Tiên Sơn, Tiên Hà, Tiên Châu - PV).
Tội ác rùng rợn
Theo tư liệu lịch sử, tháng 2.1955, lực lượng Quốc dân Đảng tổ chức mít tinh chính thức tuyên bố ly khai chính quyền Ngô Đình Diệm và thành lập một chính phủ phản động tại Sơn Cẩm Hà.
Chúng lập nên cái gọi là "Chiến khu Nam Ngãi - Bình Kỳ" và đưa Nguyễn Đình Thiệp, Tỉnh ủy viên Quốc dân Đảng, lên làm tư lệnh trực tiếp chỉ huy.
Khu di tích lịch sử văn hóa Đồng Trại lưu giữ chứng tích vụ thảm sát Sơn Cẩm Hà
ẢNH: MẠNH CƯỜNG
Chúng hình thành các tổ chức xã bộ, chi bộ, xây dựng các khu giam, nhà giam, đưa nhiều tên ác ôn khét tiếng, khát máu người vào bộ máy Quốc dân Đảng vùng Sơn Cẩm Hà.
Âm mưu của chúng là chiếm cứ cả vùng Tiên Phước - Trà My nối liền với vùng thấp H.Phước Sơn (tỉnh Quảng Nam cũ), xây dựng chiến khu dự bị, làm hậu cứ cho việc tiêu diệt những người cộng sản và đối đầu với Mỹ - Diệm.
Quốc dân Đảng chủ trương thực hiện chính sách 2 mặt. Chúng vừa hô hào kêu gọi những người cộng sản ra hợp tác với chúng để chống Mỹ - Diệm, vừa bí mật bắt cóc cán bộ, đảng viên và những người cảm tình với cách mạng đem đi thủ tiêu.
Chỉ trong vòng 9 tháng đã có hơn 400 cán bộ, đảng viên và nhân dân bị sát hại. Riêng vụ thảm sát vào đêm 2.12.1955, có hơn 200 cán bộ, nhân dân bị chôn sống tập thể tại Hầm Heo, Đồng Trại (xã Tiên Cẩm cũ), Gò Vàng (Tiên Sơn cũ).
Ông Phạm Việt Hậu, Chủ tịch UBND xã Sơn Cẩm Hà, phát biểu tại lễ tưởng niệm
ẢNH: MẠNH CƯỜNG
Ông Phạm Việt Hậu, Chủ tịch UBND xã Sơn Cẩm Hà, khẳng định vụ thảm sát Sơn Cẩm Hà là một trong những tội ác dã man và rùng rợn nhất do Quốc dân Đảng gây ra tại Quảng Nam thế kỷ 20.
"70 năm đã trôi qua, nhưng tiếng thét cháy bỏng, căm hờn của đồng chí, đồng bào vào mùa đông năm 1955 vẫn còn vang vọng, đau xé tâm can của tất cả chúng ta. Mảnh đất Sơn Cẩm Hà đời đời khắc ghi tên tuổi các đồng chí, đồng bào, những chiến sĩ kiên trung đã mãi mãi nằm xuống vì quê hương, đất nước", ông Hậu nhấn mạnh.
Ông Hậu khẳng định hơn 400 người đã hy sinh là biểu tượng bất diệt của lòng yêu nước, tinh thần kiên trung và ý chí quật cường của nhân dân Sơn Cẩm Hà. Dù phải đối mặt với tra tấn, chết chóc, người dân vẫn "một tấc không đi, một ly không rời", một lòng giữ đất giữ làng, bảo vệ cách mạng.
Thảm sát Sơn Cẩm Hà: Biến đau thương thành sức mạnh
Chủ tịch UBND xã Sơn Cẩm Hà nhấn mạnh người dân Tiên Phước đã biến những đau thương từ vụ thảm sát năm 1955 trở thành ngọn lửa hun đúc lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất chống kẻ thù.
Từ nơi chốn đau thương ấy, các chiến dịch lớn như vượt sông Tranh giải phóng Tiên Lãnh, Tiên Ngọc (năm 1961), vượt sông Tiên giải phóng Sơn Cẩm Hà (1962) được triển khai, tạo bàn đạp quan trọng để quân dân ta tiến công xuống đồng bằng và đánh bại các chiến dịch của quân thù.
Ông Trầm Quế Hương, Bí thư Đảng ủy xã Sơn Cẩm Hà, tặng quà Bà mẹ Việt Nam anh hùng
ẢNH: MẠNH CƯỜNG
"Cán bộ, đảng viên và nhân dân Sơn Cẩm Hà đã viết nên bản tráng ca bi hùng vọng mãi đến ngàn sau. Khúc ca của tinh thần quật khởi, tinh thần tiến công cách mạng", ông Hậu khẳng định.
Phát biểu tại buổi lễ, ông Trần Anh Tuấn, Phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng, cho biết lễ tưởng niệm hôm nay là dịp để tri ân và ôn lại truyền thống kiên trung, bất khuất của quân dân Sơn Cẩm Hà trong sự nghiệp đấu tranh chống giặc ngoại xâm; đồng thời tưởng nhớ sâu sắc những đồng bào, đồng chí đã anh dũng hy sinh.
Phó chủ tịch Trần Anh Tuấn cho biết thêm, trước khi tan rã, quy hàng chình quyền Ngô Đình Diệm, lực lượng phản động Quốc dân Đảng đã gây ra vụ thảm sát vô cùng man rợ, chôn sống hơn 200 đồng chí, đồng bào trong đêm 2.12.1955.
Trước sự tàn bạo ấy, Đảng bộ và nhân dân các địa phương đã kiên cường đứng lên đấu tranh, tố cáo tội ác của địch trước đồng bào trong nước và dư luận quốc tế. Chính những thử thách gian khổ này đã hun đúc tinh thần yêu nước, trở thành nguồn lực thôi thúc phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ trong những năm tiếp theo.
Ông Trần Anh Tuấn, Phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng, phát biểu tại buổi lễ
ẢNH: MẠNH CƯỜNG
"Khu chứng tích Đồng Trại và Gò Vàng mãi mãi là bằng chứng tố cáo tội ác vụ thảm sát Sơn Cẩm Hà; đồng thời là lời nhắc nhở các thế hệ hôm nay và mai sau phải luôn cảnh giác, giữ vững bản lĩnh trước mọi âm mưu chống phá cách mạng", ông Tuấn khẳng định.
