Với những người mắc bệnh tiểu đường, việc kiểm soát đường huyết luôn là bài toán khó. Một số bệnh nhân chia sẻ rằng, dù hạn chế đồ ngọt, họ vẫn không thể giữ đường huyết ổn định sau bữa ăn.
Bên cạnh yếu tố di truyền và lối sống ít vận động, chế độ ăn uống thiếu khoa học, đặc biệt là sai lầm trong lựa chọn thực phẩm là nguyên nhân phổ biến khiến việc kiểm soát đường huyết trở nên khó khăn.
Nhiều người vẫn nghĩ rằng ăn nhiều rau là tốt, nhưng thực tế không phải loại rau nào cũng phù hợp với người tiểu đường. Người bệnh cần biết chọn đúng loại rau có chỉ số đường huyết thấp, hàm lượng tinh bột ít, giàu chất xơ và các hợp chất có khả năng hỗ trợ hoạt động của insulin.
TS Tariq Mahmood, Giám đốc Y khoa tại hệ thống chẩn đoán Concepto Diagnostics (Anh) cho biết: một chế độ ăn dựa trên thực vật có thể hỗ trợ kiểm soát đường huyết nhờ khả năng giảm viêm hệ thống, cải thiện chức năng nội mô và tăng độ nhạy insulin.
Ông nhấn mạnh, thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, nếu được lựa chọn và kết hợp đúng cách, hoàn toàn có thể hỗ trợ song song với thuốc điều trị mà không gây tác dụng phụ.
Đồng tình với quan điểm này, Tiến sĩ Deborah Lee từ hệ thống nhà thuốc trực tuyến Dr Fox (Anh) khuyến khích người bệnh nên ưu tiên rau củ có chỉ số đường huyết thấp, đồng thời giàu flavonoid, polyphenol, vitamin và khoáng chất. Những dưỡng chất này vừa giúp giảm hấp thu glucose sau ăn, vừa tăng cường hiệu quả hoạt động của insulin nội sinh.
Dưới đây là 7 loại rau củ nên có mặt trong khẩu phần ăn của người tiểu đường mà 2 chuyên gia khuyên dùng:
Bông cải xanh
Bông cải xanh giàu sulforaphane giúp bảo vệ tế bào và hỗ trợ kiểm soát đường huyết (Ảnh: Getty).
Đây là loại rau nổi bật với hàm lượng sulforaphane cao - một hợp chất thực vật có khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do căng thẳng oxy hóa, đồng thời cải thiện độ nhạy insulin tại các mô ngoại biên.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng sulforaphane có thể tác động đến quá trình biểu hiện gene liên quan đến sản xuất glucose tại gan, từ đó góp phần ổn định chỉ số đường huyết.
Ngoài ra, bông cải xanh còn cung cấp vitamin K và canxi, hỗ trợ xương chắc khỏe, đặc biệt cần thiết ở người cao tuổi có nguy cơ loãng xương do tiểu đường.
Đậu bắp
Đậu bắp giúp làm chậm hấp thu đường và hỗ trợ hoạt động của insulin sau bữa ăn (Ảnh: Getty).
Không chỉ giàu chất xơ hòa tan dạng pectin giúp làm chậm quá trình hấp thu đường tại ruột non, đậu bắp còn chứa myricetin - một flavonoid có tác dụng tăng cường hoạt động của insulin và giảm glucose huyết tương sau ăn.
Đậu bắp cũng rất giàu folate và vitamin C, giúp tăng cường miễn dịch và hỗ trợ phụ nữ mang thai trong kiểm soát tiểu đường thai kỳ.
Cà tím
Cà tím chứa polyphenol tự nhiên hỗ trợ kiểm soát đường huyết và chống viêm mạch máu (Ảnh: Getty).
Với thành phần polyphenol đa dạng, đặc biệt là nasunin và chlorogenic acid, cà tím có thể ức chế enzym alpha-glucosidase - loại enzym phân giải carbohydrate thành glucose. Nhờ vậy, lượng đường được hấp thu sau ăn giảm đáng kể, giúp đường huyết không tăng đột biến.
Ngoài ra, các chất chống oxy hóa trong cà tím còn có vai trò chống viêm, bảo vệ thành mạch khỏi các tổn thương liên quan đến biến chứng tiểu đường.
Cần tây
Loại rau này chứa apigenin - một flavonoid có khả năng tăng cường chức năng nội mô mạch máu và làm giảm viêm.
Với người bệnh tiểu đường type 2, biến chứng tim mạch là mối lo hàng đầu, và cần tây có thể đóng vai trò hỗ trợ kiểm soát huyết áp nhờ đặc tính lợi tiểu nhẹ. Cần tây cũng chứa chất xơ và rất ít năng lượng, giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả.
Măng tây
Dù không phổ biến trong bữa cơm gia đình Việt, nhưng măng tây lại được các chuyên gia đánh giá cao nhờ chứa inulin - một loại prebiotic nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột.
Sự cân bằng của hệ vi sinh có liên quan mật thiết đến chuyển hóa glucose, cải thiện phản ứng với insulin và giảm nguy cơ viêm mạn tính.
Măng tây cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa và ít tinh bột, phù hợp với người đang ăn theo chế độ kiểm soát carbohydrate.
Xà lách
Xà lách có khả năng hỗ trợ kiểm soát huyết áp và ổn định đường huyết sau ăn (Ảnh: Getty).
Đây là loại rau quen thuộc trong thực đơn ăn kiêng nhưng ít người biết rằng nó còn có lợi cho người tiểu đường nhờ chứa crom - một khoáng chất tham gia trực tiếp vào quá trình điều hòa hoạt động của insulin.
Với lượng carbohydrate cực thấp, xà lách là lựa chọn lý tưởng cho bữa tối nhẹ nhàng mà không làm tăng đường huyết. Không chỉ vậy, xà lách còn giàu kali, vitamin A và K, giúp điều hòa huyết áp và hỗ trợ xương.
Ớt chuông
Ớt chuông là thực phẩm có lợi cho người tiểu đường nhờ giàu vitamin C và chất xơ (Ảnh: Getty).
Ớt chuông được biết đến là loại quả giàu vitamin C và beta-carotene. Đây là 2 chất chống oxy hóa có khả năng bảo vệ mạch máu khỏi viêm và xơ vữa.
Vitamin C trong ớt chuông cũng giúp cải thiện chức năng nội mô, làm chậm tiến triển các biến chứng mạch máu nhỏ như võng mạc và thận. Bên cạnh đó, chất xơ trong ớt chuông còn giúp làm chậm hấp thu đường, hỗ trợ kiểm soát đường huyết sau ăn.
Theo các chuyên gia, những loại rau kể trên không chỉ có lợi với người đang điều trị tiểu đường mà còn phù hợp với người có nguy cơ cao như béo phì, huyết áp cao hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh.
Tuy không thể thay thế thuốc điều trị, nhưng nếu kết hợp các loại rau đúng cách trong khẩu phần ăn hằng ngày, người bệnh có thể cải thiện rõ rệt mức đường huyết, giảm phụ thuộc vào thuốc và phòng tránh được nhiều biến chứng mạn tính nguy hiểm.
