Tại Hội thảo khoa học về giải pháp thúc đẩy ứng dụng AI trong quản lý năng lượng diễn ra ngày 17/12, bức tranh về thị trường tín chỉ carbon tại TPHCM đã được phác họa với những gam màu sôi động.
Cuộc đua "xanh hóa" ngày càng khốc liệt
Bà Nguyễn Thị Kim Ngọc, Phó Giám đốc Sở Công Thương TPHCM, cho biết trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050, áp lực chuyển đổi xanh đối với cộng đồng doanh nghiệp là không thể đảo ngược.
Thực tế cho thấy, các quy định về sử dụng năng lượng sạch và giảm phát thải khí nhà kính không còn là khẩu hiệu mà đã được luật hóa bằng các hành động cụ thể. TPHCM, với vai trò là đầu tàu kinh tế, đang chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ trong tư duy sản xuất.
Số liệu thống kê chỉ ra rằng, chỉ sau vài năm phát triển, đã có khoảng 600 doanh nghiệp trên địa bàn thành phố chính thức tham gia vào thị trường lấy tín chỉ carbon. Đây là con số ấn tượng, phản ánh nhu cầu cấp thiết trong việc kiểm kê khí nhà kính và xây dựng lộ trình giảm thải. Tuy nhiên, thách thức đặt ra là làm thế nào để thực hiện mục tiêu này với chi phí thấp nhất và hiệu quả cao nhất? Câu trả lời đang dần được tìm thấy ở công nghệ, đặc biệt là Trí tuệ nhân tạo (AI).
Đại biểu trao đổi bên lề hội thảo (Ảnh: Ngọc Minh).
Trong kỷ nguyên số, "chuyển đổi kép" - kết hợp giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh - đang trở thành xu hướng tất yếu. TS Lê Công Lương, Phó Tổng Thư ký Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, nhận định AI hiện nay không chỉ dừng lại ở các ứng dụng bề nổi mà đã trở thành công cụ chiến lược trong quản trị năng lượng.
Theo TS Lương, khả năng xử lý dữ liệu lớn của AI mở ra những cơ hội chưa từng có. Cụ thể, công nghệ này giúp doanh nghiệp dự báo chính xác nhu cầu và cung ứng năng lượng, từ đó giảm thiểu tổn thất trong quá trình vận hành hệ thống. Quan trọng hơn, AI hỗ trợ tích hợp hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo vào lưới điện, giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu khắt khe về kiểm kê theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP và Quyết định 13/2024/QĐ-TTg.
"Việc thúc đẩy ứng dụng AI trong ngành năng lượng không đơn thuần là câu chuyện công nghệ mà là bài toán kinh tế. Đó là động lực để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, tiết kiệm chi phí vận hành và hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu - nơi các tiêu chuẩn xanh đang trở thành hàng rào kỹ thuật bắt buộc", TS Lương nhấn mạnh.
TS Lê Công Lương, Phó Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phát biểu tại hội thảo (Ảnh: Ngọc Minh).
Giải bài toán chi phí và điểm nóng phát thải
Đi sâu vào các ứng dụng thực tiễn, các chuyên gia tại hội thảo đã chia sẻ nhiều mô hình thành công. Đáng chú ý là việc sử dụng AI trong kiểm soát sục khí tại các hệ thống xử lý nước thải nhà máy, hay ứng dụng giám sát phát thải khí N2O trong xử lý nước thải đô thị.
Ông Tạ Quang Kiên, Giám đốc Trung tâm Chứng nhận chất lượng và Phát triển doanh nghiệp, phân tích thêm về vai trò của dữ liệu. Theo ông, AI và nền tảng số cho phép doanh nghiệp nhận diện kịp thời các "điểm nóng" phát thải lớn. Thay vì chờ đợi các báo cáo định kỳ chậm trễ, nhà quản lý có thể đưa ra các giải pháp điều chỉnh tức thời để tối ưu hóa việc tiêu thụ năng lượng.
Hơn nữa, trong mô hình kinh tế tuần hoàn, AI đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tái sử dụng, tái chế chất thải và tận dụng phụ phẩm. Điều này giúp giảm phát thải gián tiếp, tiết kiệm tài nguyên và giảm áp lực lên môi trường.
"Có thể khẳng định, AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà là nền tảng cốt lõi của quá trình giảm phát thải. Việc đầu tư đúng hướng vào công nghệ sẽ giúp doanh nghiệp chủ động thích ứng với thị trường carbon đầy tiềm năng nhưng cũng nhiều thách thức, đồng thời hiện thực hóa cam kết phát triển bền vững trong dài hạn", ông Kiên kết luận.
