Trong thời đại mà trí tuệ nhân tạo (AI) có thể bẻ cong sự thật, ngay cả Warren Buffett cũng không phải là ngoại lệ. Mới đây, chính tập đoàn Berkshire Hathaway đã phải phát đi một cảnh báo hiếm hoi về các video Deepfake mạo danh vị chủ tịch 95 tuổi đang lan truyền trên YouTube.
"Những cá nhân ít quen thuộc với Buffett có thể tin rằng các video này là thật", Berkshire cảnh báo. Công ty chỉ ra một video với tiêu đề "Warren Buffett: Lời khuyên đầu tư số 1 cho tất cả mọi người trên 50 tuổi" và khẳng định giọng nói "rõ ràng" không phải của ông.
Sự việc này, dù hy hữu, lại phác họa một nghịch lý thú vị. Trong khi hàng loạt Buffett giả mọc lên như nấm để đưa ra những lời khuyên đầu tư vô giá trị, thì Buffett thật lại đang thực hiện một trong những động thái thận trọng nhất trong sự nghiệp của mình: tích trữ một núi tiền mặt kỷ lục.
Và động thái trên diễn ra ngay trước thời điểm ông chuẩn bị chính thức lùi về hậu trường.
Berkshire Hathaway cảnh báo video AI mạo danh CEO đang lan truyền trên YouTube (Ảnh: Reuters).
“Phần bù Buffett” đang bốc hơi?
Tháng 5 năm nay, huyền thoại đầu tư khiến cả thị trường chấn động khi tuyên bố sẽ rời ghế CEO Berkshire vào cuối năm, khép lại gần 6 thập kỷ lèo lái tập đoàn từ một xưởng dệt may suy tàn thành một đế chế trị giá 1.000 tỷ USD.
Phản ứng của thị trường lần này không còn là sự hưng phấn.
Kể từ thông báo đó, cổ phiếu loại B của Berkshire đã lao dốc 12%, đóng cửa dưới 480 USD. Trớ trêu thay, trong cùng khoảng thời gian đó, chỉ số S&P 500 lại tăng 20% lên mức đỉnh lịch sử mới.
David Kass, giáo sư tài chính tại Đại học Maryland, lý giải hiện tượng này không chỉ do cổ phiếu đã "chạy trước" quá xa, mà còn phản ánh sự "bốc hơi" của cái gọi là "phần bù Buffett" (Buffett premium) - phần giá trị cộng thêm mà thị trường gán cho cổ phiếu nhờ sự hiện diện độc nhất của ông.
Nói cách khác, thị trường đang định giá lại một Berkshire Hathaway không còn được trực tiếp điều hành bởi bộ óc vĩ đại nhất của thế kỷ 20. Sự ra đi của ông, dù đã được dự báo từ lâu, vẫn để lại một khoảng trống tâm lý khổng lồ. Và khoảng trống đó đang được lấp đầy bởi một con số còn khổng lồ hơn: 382 tỷ USD.
Pháo đài tiền mặt 382 tỷ USD
Báo cáo tài chính quý III của Berkshire cho thấy một bức tranh tài chính "kiên cố như pháo đài". Lợi nhuận hoạt động của tập đoàn này tăng 34% so với cùng kỳ, đạt 13,5 tỷ USD, chủ yếu nhờ mảng bảo hiểm gốc tăng thu nhập gấp 3 lần.
Nhưng con số gây choáng váng nhất nằm ở bảng cân đối kế toán. Đó là lượng tiền mặt và tín phiếu kho bạc của tập đoàn đã phình to lên mức kỷ lục 382 tỷ USD tính đến cuối tháng 9.
Con số này là kết quả của một chiến lược có chủ đích. Buffett và đội ngũ của ông đã liên tục "bán nhiều hơn mua" trong suốt 12 quý liên tiếp (tức 3 năm). Thậm chí, Berkshire đã không thực hiện mua lại cổ phiếu quỹ (buyback) trong 5 quý gần nhất.
Lý do rất "Buffett", đó là ông không tìm thấy "hàng hời".
Trong một thị trường chứng khoán liên tục lập đỉnh, các quỹ đầu tư tư nhân đẩy giá thâu tóm doanh nghiệp lên cao, "nhà tiên tri xứ Omaha" thà ngồi im trên đống tiền còn hơn là mua vào với một cái giá mà ông cho là phi lý.
Động thái gây tranh cãi nhất chính là việc bán bớt cổ phiếu Apple. Kể từ năm 2023, Buffett đã giảm khoảng 2/3 vị thế của mình tại Apple - khoản đầu tư lớn nhất và thành công nhất lịch sử Berkshire. Dù đã biến 36 tỷ USD tiền vốn thành hơn 170 tỷ USD, việc Berkshire bán ra đã bỏ lỡ đợt tăng giá hơn 33% gần đây của cổ phiếu Apple nhờ kỳ vọng vào iPhone và AI.
Giới phân tích cho rằng Berkshire rõ ràng đã "bỏ lỡ một khoản tiền lớn". Nhưng ở góc độ khác, Buffett đang "chốt lời" một cách khôn ngoan trước khi bong bóng công nghệ (nếu có) vỡ tan.
Trớ trêu thay, "gánh nặng" tiền mặt giờ đây lại không còn là gánh nặng. Nhờ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) duy trì lãi suất ở mức cao, núi tiền mặt khổng lồ này tự nó đã trở thành một cỗ máy kiếm tiền.
Chỉ trong 9 tháng qua, Berkshire đã thu về hơn 17 tỷ USD từ lãi suất, cổ tức và các khoản đầu tư khác - một bước nhảy vọt so với con số 7,5 tỷ USD của cả năm 2021, khi lãi suất còn gần bằng 0.
Di sản cuối cùng cho Greg Abel
Khi Warren Buffett bước vào 2 tháng cuối cùng trên cương vị CEO, ông vẫn kịp thực hiện một thương vụ "nhỏ", là đồng ý mua lại OxyChem (mảng hóa chất của Occidental Petroleum) với giá 9,7 tỷ USD tiền mặt.
Nhưng như Darren Pollock, Giám đốc danh mục tại Cheviot Value Management, nhận xét, một thương vụ 10 tỷ USD chỉ là "giọt nước trong đại dương" so với kho tiền 382 tỷ USD của Berkshire.
Tất cả sự chú ý giờ đây đổ dồn vào Greg Abel, 63 tuổi, người được chọn kế nhiệm sẽ chính thức nhậm chức vào đầu năm tới. Abel sẽ tiếp quản công ty vào một thời điểm đầy thách thức: cổ phiếu đang kém hơn thị trường, các cơ hội đầu tư giá hời khan hiếm, và cái bóng của người tiền nhiệm là quá lớn.
Nhưng di sản mà Buffett để lại cho Abel, trớ trêu thay, có thể chính là "vấn đề" lớn nhất của Berkshire, đó là con số gần 400 tỷ USD tiền mặt. Không phải là một gánh nặng, đây còn là món quà lớn nhất.
Greg Abel sẽ kế nhiệm Warren Buffett làm CEO của Berkshire Hathaway vào đầu năm sau (Ảnh: Getty).
Giáo sư David Kass tin rằng đây là một sự chuẩn bị chiến lược. Sớm hay muộn, một cuộc suy thoái sẽ xảy ra, thị trường cổ phiếu sẽ giảm mạnh. Khi đó, "bộ ba" Greg Abel cùng 2 nhà quản lý đầu tư Todd Combs và Ted Weschler sẽ "ở vị thế hoàn hảo để đầu tư lượng tiền mặt ngày càng lớn của Berkshire với mức giá cực kỳ hấp dẫn".
Cổ đông và toàn thị trường đang nín thở chờ đợi bức thư chia tay chính thức của Warren Buffett, dự kiến được công bố vào ngày 11/11 (giờ Việt Nam). Bức thư được kỳ vọng sẽ là những lời tâm huyết cuối cùng của ông trên cương vị CEO, nói về hoạt động thiện nguyện, về công ty, và có thể, là về cách người kế nhiệm của ông nên sử dụng 382 tỷ USD kia như thế nào.
Buffett có thể rời ghế điều hành, nhưng chiến lược của ông thì không. Ông đang trao cho người kế nhiệm không chỉ một đế chế, mà còn cả một kho "đạn dược" gần như vô tận để chờ đợi "cú ném bóng" lớn tiếp theo.
Triển vọng của Berkshire, như lời giáo sư Kass, vẫn "cực kỳ tươi sáng" và bảng cân đối kế toán của họ thì "không có đối thủ". Kỷ nguyên Greg Abel, hóa ra, lại bắt đầu bằng di sản kiên nhẫn cuối cùng của Warren Buffett.
