Ngày 29.9, Cục Quản lý khám, chữa bệnh, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị tổng kết Đề án "Tăng cường năng lực hệ thống quản lý chất lượng phòng xét nghiệm y học giai đoạn 2016 - 2025" theo Quyết định 316 ngày 27.2.2016 của Thủ tướng Chính phủ.
Theo Quyết định 316, đến hết năm 2025 phải liên thông kết quả xét nghiệm trên toàn quốc.
1% kết quả xét nghiệm sử dụng lại, tiết kiệm đến 300 tỉ đồng
Tại hội nghị, tiến sĩ - bác sĩ Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh, thông tin cả nước có khoảng 1.700 bệnh viện, nhưng có đến 3.000 phòng xét nghiệm. Trong đó, gần 500 phòng xét nghiệm đã được chuẩn hóa, đánh giá, chứng nhận, công khai kết quả xét nghiệm. Điều này thúc đẩy nhanh tính đồng bộ và nâng cao toàn bộ hệ thống xét nghiệm y tế quốc gia.
Tiến sĩ - bác sĩ Hà Anh Đức phát biểu tại hội nghị
ẢNH: DUY TÍNH
Năm 2024 tổng số xét nghiệm cả nước khoảng gần 600 triệu chỉ số, tăng khoảng 5% so với năm 2022.
Năm 2024, chi phí cho xét nghiệm chiếm 19,1% trong tổng chi phí cho khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế - tương đương với gần 30.000 tỉ đồng/năm. Đó là chưa tính chi phí đồng chi trả, chi phí dịch vụ cận lâm sàng theo yêu cầu của một số người bệnh, khách hàng. Do vậy, bài toán đặt ra cần quản lý, sử dụng hiệu quả kết quả xét nghiệm cận lâm sàng nhằm tối ưu hóa hiệu quả và tiết kiệm tối đa chi phí.
"Chỉ cần tái sử dụng 1 - 2% số xét nghiệm cận lâm sàng, chúng ta đã tiết kiệm được ít nhất là 300 - 600 tỉ đồng/năm và mang lại nhiều lợi ích khác cho người bệnh và xã hội nói chung. Ví dụ như xét nghiệm nhóm máu, người dân làm rồi thì cả đời không cần làm lại", tiến sĩ Hà Anh Đức nói.
Liên thông kết quả xét nghiệm sẽ tiết kiệm chi phí cho người bệnh và quỹ bảo hiểm y tế rất nhiều
ẢNH: DUY TÍNH
Theo Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh, việc quản lý chất lượng chặt chẽ để khi liên thông, tái sử dụng kết quả xét nghiệm y học mang lại ý nghĩa vô cùng quan trọng và lợi ích to lớn.
Theo đó, đối với người bệnh, giảm chi phí khám chữa bệnh, không phải làm lại các xét nghiệm (máu, nước tiểu, chẩn đoán hình ảnh...) khi chuyển từ bệnh viện này sang bệnh viện khác hoặc tái khám. Tiết kiệm thời gian và công sức, không cần chờ đợi để lấy mẫu, thực hiện xét nghiệm và chờ kết quả lại từ đầu, giúp quá trình khám chữa bệnh nhanh chóng và thuận tiện hơn, giảm quá tải bệnh viện. Giảm phiền hà, mệt mỏi, đặc biệt quan trọng với người cao tuổi, người bệnh nặng hoặc người phải di chuyển xa để khám chữa bệnh.
Đối với thầy thuốc, giúp nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị, có thể dễ dàng truy cập lịch sử xét nghiệm trọn đời (qua Sổ sức khỏe điện tử), giúp đưa ra chẩn đoán chính xác hơn và theo dõi hiệu quả điều trị một cách liên tục.
Ngoài ra, còn giúp tiết kiệm chi phí của các quỹ bảo hiểm y tế và của người bệnh.
Để thúc đẩy liên thông kết quả khám, chữa bệnh bao gồm cả xét nghiệm, Cục Quản lý khám, chữa bệnh đã tham mưu ban hành mã danh mục dùng chung cho gần 100.000 các thuật ngữ, kỹ thuật chuyên ngành phục vụ kịp thời cho áp dụng bệnh án điện tử nâng cao. Đặc biệt, trong đó có 2.964 mã danh mục dùng chung cho các kỹ thuật xét nghiệm, đã tạo điều kiện liên thông kết quả khi áp dụng bệnh án điện tử. Hiện nhiều phòng xét nghiệm đã áp mã kỹ thuật với mã dùng chung này.
Mới có 5 phòng xét nghiệm đạt mức 5
Cũng tại hội nghị, ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh thông tin thêm, giai đoạn 2023 - 2025, cả nước đã đánh giá mức chất lượng được hơn 1.500 phòng xét nghiệm. Trong đó, chỉ có 12 phòng xét nghiệm đạt mức 5, có 137 cơ sở đạt mức 4, mức 3 là 338 cơ sở, mức 2 là 655 cơ sở, còn lại là mức 1 và chưa xếp mức.
Theo ghi nhận trên hệ thống trực tuyến thì cho đến nay chỉ có 18/34 Sở Y tế đã cập nhật thông tin cơ sở khám chữa bệnh có phòng xét nghiệm, bao gồm cả tư nhân và công lập với 1.372 phòng xét nghiệm được cập nhật. 16 Sở Y tế còn lại chưa nhập thông tin, trong đó có Hà Nội, Cần Thơ, TP.HCM, Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Gia Lai…
Theo ông Khoa, từ đây đến cuối năm 2025, các Sở Y tế phải công bố kết quả đánh giá chất lượng phòng xét nghiệm. Nếu không có công bố của Sở Y tế, Bộ Y tế thì sẽ không có căn cứ liên thông kết quả xét nghiệm. Vì một trong những nguyên tắc liên thông kết quả xét nghiệm là phải công bố được mức chất lượng - tối thiểu mức 1. Phòng xét nghiệm ở mức thấp có thể thừa nhận kết quả xét nghiệm ở phòng xét nghiệm cùng mức, hoặc mức cao hơn.
Một trong những thành tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng xét nghiệm là thiết bị lấy mẫu, hệ thống máy xét nghiệm
ẢNH: DUY TÍNH
Tuy nhiên, lãnh đạo Cục Quản lý khám, chữa bệnh cũng nêu các hạn chế về chất lượng và đánh giá chất lượng phòng xét nghiệm hiện nay.
Cụ thể là mạng lưới phòng xét nghiệm tham chiếu chưa hoàn thiện đầy đủ; việc tự chủ sản xuất mẫu kiểm chuẩn còn hạn chế; lãnh đạo một số đơn vị chưa quan tâm đúng mức về quản lý chất lượng phòng xét nghiệm. Nguồn lực đầu tư cho công tác bảo đảm chất lượng của các phòng xét nghiệm còn hạn chế…
Vì vậy, tiến sĩ Hà Anh Đức đề nghị các Sở Y tế tiếp tục chỉ đạo triển khai công tác nâng cao chất lượng phòng xét nghiệm. Kiểm tra, đánh giá, công khai mức chất lượng toàn bộ các phòng xét nghiệm thuộc thẩm quyền quản lý, cần đạt chuẩn theo quy định của Bộ Y tế. Thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm đồng bộ với việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử tại các cơ sở.
Các cơ sở khám, chữa bệnh tiếp tục thực hiện theo các quy định, hướng dẫn của Bộ Y tế để nâng cao chất lượng phòng xét nghiệm. Áp dụng mã dùng chung, tích hợp các kỹ thuật, thuật ngữ với hồ sơ bệnh án điện tử phục vụ để kết nối liên thông với các cơ sở khám, chữa bệnh khác để sử dụng, vừa đáp ứng nhu cầu chuyên môn và giảm chi phí.
Các trung tâm kiểm chuẩn xét nghiệm tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm, nhiệm vụ được giao, thực hiện theo các chỉ đạo của Bộ Y tế trong việc hỗ trợ các cơ sở khám, chữa bệnh nâng cao chất lượng xét nghiệm và đảm bảo công tác kiểm chuẩn xét nghiệm. Triển khai đầy đủ chương trình ngoại kiểm, so sánh liên phòng cho các kỹ thuật đang triển khai tại các cơ sở khám, chữa bệnh...
