Với người giàu, nhiều khoản chi trông như “tiêu” thực ra là chiến lược: bảo vệ rủi ro, tạo đòn bẩy tài chính, hoặc mở đường cho lợi nhuận lâu dài. Người thường lại hay do dự với những khoản này vì áp lực chi tiêu trước mắt.
1. Bảo hiểm nhân thọ và quỹ hưu trí - chiếc ô an toàn
Nhiều người xem bảo hiểm như “mua an tâm”, nhưng với người giàu, bảo hiểm và quỹ hưu trí còn là công cụ quản trị rủi ro và lập kế hoạch tài sản. Có ba lý do chính:
Thứ nhất, bảo vệ rủi ro và ổn định thu nhập gia đình. Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe hay các sản phẩm tích lũy giúp giảm áp lực tài chính nếu gặp tai nạn, bệnh tật nặng hoặc mất thu nhập. Với nhiều gia đình, rủi ro tài chính có thể gây sụp đổ; bảo hiểm là tấm đệm để giữ gia đình an toàn.
Thứ hai, tính kỷ luật tài chính và tích lũy có mục tiêu. Nhiều sản phẩm hưu trí hoặc hợp đồng tích lũy yêu cầu đóng đều đặn — điều này buộc người mua phải tiết kiệm có hệ thống, thay vì tiêu pha tùy hứng. Qua thời gian, khoản tích lũy này trở thành nguồn thu thay thế khi không còn làm việc tích cực.
Thứ ba, kế hoạch thế hệ và quản trị tài sản. Ở nhiều quốc gia, người giàu dùng bảo hiểm như một phần đảm bảo nguồn tài chính cho con cháu. Đây là lý do họ sẵn sàng chi trả mức phí ban đầu hay phí thường niên, đổi lấy sự an toàn và cấu trúc tài chính rõ ràng.
Lời khuyên thực tế (theo quan sát): trước khi mua, cần đọc kỹ điều khoản, so sánh chi phí thực tế (phí ban đầu, tỷ lệ hoàn tiền, điều khoản loại trừ), và hiểu rõ mục tiêu — bảo vệ hay tích lũy. Nếu nguồn lực hạn chế, bắt đầu bằng một hợp đồng bảo hiểm sức khỏe cơ bản và quỹ hưu trí tự nguyện có thể là bước khôn ngoan.
2. Các khoản đầu tư tiềm năng
Đầu tư không dành cho ai sợ rủi ro. Tuy nhiên, người giàu thường chấp nhận điều này vì khả năng hoàn vốn vượt trội nếu chọn đúng.
Đầu tư sớm (seed/angel) thường mang tính đặt cược vào đội ngũ sáng lập, sản phẩm và thị trường. Nhà đầu tư thông minh không chỉ nhìn vào ý tưởng mà đánh giá “tầm nhìn thực thi” của người sáng lập, khả năng thu hút khách hàng ban đầu và mô hình doanh thu (unit economics). Họ phân bổ vốn theo nguyên tắc đa dạng hóa — góp vốn vào nhiều dự án nhỏ thay vì đặt toàn bộ niềm tin vào một startup.
Một số người còn tham gia đầu tư theo nhiều cách khác, với mạng lưới uy tín để giảm rủi ro, tận dụng kinh nghiệm đánh giá deal, và có thêm cơ hội tiếp cận vòng gọi vốn sau. Họ cũng sẵn sàng cung cấp giá trị ngoài vốn — kết nối đối tác, cố vấn chiến lược — điều khiến startup thành công nhanh hơn và tăng khả năng bán lại, sáp nhập, IPO...
Dù vậy, đối với người mới bắt đầu, không nên vội vàng chi tiền mà cần tích lũy kinh nghiệm liên tục qua nền tảng đầu tư nhỏ, tham gia cộng đồng để quan sát cách định giá, vòng gọi vốn, và học hỏi từ nhà đầu tư có thâm niên.
3. Sức khỏe và trải nghiệm: Tái tạo sức lao động và sự sáng tạo
Đầu tư vào sức khỏe và những trải nghiệm chất lượng là khoản chi thường bị đánh giá thấp nhưng có tác động lâu dài. Người giàu ưu tiên điều này bởi ba lý do:
Một là, sức khỏe là tài sản đầu tiên. Khám sức khỏe định kỳ, can thiệp sớm, chế độ dinh dưỡng và tập luyện giúp giảm nguy cơ bệnh mạn tính, giữ được năng suất lao động và giảm chi phí y tế lớn về sau. Chi phí dành cho phòng ngừa thường nhỏ hơn chi phí chữa bệnh nặng.
Hai là, trải nghiệm mở rộng tầm nhìn và cơ hội. Du lịch chuyên sâu, hội thảo quốc tế, các khóa huấn luyện lãnh đạo không chỉ là hưởng thụ mà còn là nơi xây dựng mối quan hệ, gặp gỡ cộng sự tiềm năng, học hỏi xu hướng — những thứ có thể chuyển thành cơ hội kinh doanh sau này.
Ba là, chăm sóc tinh thần và năng suất lâu dài. Đầu tư cho sức khỏe tinh thần (tư vấn, nghỉ dưỡng có chất lượng, kỹ thuật phục hồi) giúp duy trì quyết định tốt trong kinh doanh, giảm stress và nâng cao khả năng sáng tạo.
Cần ưu tiên kiểm tra sức khỏe cơ bản hàng năm, duy trì thói quen tập luyện đều, và dành ngân sách nhỏ cho một chuyến trải nghiệm có mục tiêu học hỏi hoặc networking mỗi năm.
(Tổng hợp)
