Giáo dục về lòng biết ơn từ lâu đã là một phần quan trọng trong việc hình thành nhân cách trẻ. Tại nhiều quốc gia châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, các trường học thường tổ chức những hoạt động "học làm con hiếu thảo" ngay từ khi trẻ còn rất nhỏ. Tuy nhiên, một số hoạt động dù mang ý nghĩa tốt đẹp vẫn không tránh khỏi gây tranh cãi.
Năm 2023, một trong những ví dụ rõ ràng nhất là sự kiện Ngày của Mẹ tại thành phố Vu Hồ (An Huy, Trung Quốc), khi hơn 1.000 trẻ mầm non tại 3 trường học đã cùng tham gia hoạt động rửa chân cho mẹ giữa sân trường. Hành động tưởng chừng nhỏ bé này lại bất ngờ thu hút sự chú ý lớn của dư luận, chia cộng đồng thành hai luồng ý kiến trái ngược.
Theo đó, các bé đội mặt nạ, tay cầm hoa giấy do chính mình gấp, ngồi ngay ngắn chờ mẹ tới đón. Trong tiếng nhạc dịu dàng, các bé biểu diễn múa tay, rồi chạy đến ôm mẹ và thì thầm: “Mẹ ơi, con yêu mẹ!”.
Đỉnh cao cảm xúc là lúc các bé cẩn thận mang chậu nước ấm ra, tháo giày và rửa chân cho mẹ bằng đôi bàn tay bé xíu. Nhiều em còn trở thành "nhân viên mát xa nhí" để đấm lưng cho mẹ.
Các em học sinh mát xa lưng, rửa chân cho cha mẹ
Chứng kiến khoảnh khắc này, không ít phụ huynh vừa cười vừa khóc vì xúc động. Một phụ huynh chia sẻ: “Thường ngày con hay giúp mẹ vài việc lặt vặt, nhưng khoảnh khắc con rửa chân cho mẹ, tự nhiên thấy con trưởng thành thật rồi”.
Hoạt động này diễn ra đồng thời tại 3 trường mầm non thuộc Tập đoàn Giáo dục Trường Giang. Đại diện nhà trường chia sẻ: “Tuổi thơ trôi qua rất nhanh, và các con rồi sẽ lớn. Chúng tôi chỉ mong, trong ký ức của các bé luôn có những khoảnh khắc yêu thương như thế này”.
Hiện nay, nhiều trường mầm non tại Trung Quốc cũng bắt đầu tổ chức hoạt động “con rửa chân cho mẹ” như một cách giáo dục lòng biết ơn. Tuy nhiên, hoạt động này cũng gây ra không ít tranh cãi. Một số người cho rằng đây là bài học cảm xúc ý nghĩa, giúp trẻ hiểu được công lao của cha mẹ từ khi còn nhỏ. Nhưng cũng có ý kiến lo ngại việc yêu cầu trẻ thực hiện những hành động quá mức như rửa chân hay quỳ gối sẽ tạo cảm giác nặng nề, giáo điều và không phù hợp với tâm lý lứa tuổi mầm non.
Giáo dục lòng biết ơn có thật sự phải rửa chân cho cha mẹ?
Theo tờ Sohu , những năm gần đây, nhiều trường học ở Trung Quốc từ tiểu học đến trung học đặc biệt chú trọng việc giáo dục lòng biết ơn. Một trong những bài tập “quốc dân” thường được giao cho học sinh chính là... về nhà rửa chân cho bố mẹ. Có nơi còn tổ chức rửa chân tập thể ngay giữa sân trường, mời cả phụ huynh tới để con em mình tự tay tháo giày, rửa chân giữa đông người.
Trên mạng xã hội, chỉ cần tìm từ khóa "học sinh rửa chân cho bố mẹ", sẽ thấy hàng triệu kết quả, trong đó không thiếu các tiêu đề kiểu "Cả trường rơi nước mắt vì học sinh rửa chân cho mẹ".
Chưa hết, nhiều giáo viên còn yêu cầu học sinh chụp ảnh lại quá trình rửa chân, gửi vào nhóm lớp như một minh chứng đã hoàn thành bài tập. Dần dần, hành động rửa chân đang trở thành quy trình bắt buộc trong các tiết học dạy về lòng biết ơn.
Giáo dục lòng biết ơn có thật sự phải rửa chân cho cha mẹ?
Bài học biết ơn không nên chỉ gói gọn trong một chậu nước
Hiếu thảo là một nét đẹp truyền thống, việc giáo dục học sinh biết yêu thương và trân trọng cha mẹ là hoàn toàn cần thiết. Tuy nhiên, cứ nhắc đến "hiếu kính" là nghĩ ngay đến "rửa chân", liệu có đang quá cứng nhắc?
Nên nhớ, cha mẹ của học sinh bây giờ phần lớn đang trong độ tuổi 30 - 40, khỏe mạnh và bận rộn. Nhiều phụ huynh thực tế không cần và cũng không muốn con rửa chân cho mình, nhưng vẫn phải cắn răng chiều con để con kịp nộp bài. Câu chuyện này không khác mấy với chuyện "dắt cụ bà qua đường khi bà chẳng định đi đâu cả".
Hệ quả là thay vì nuôi dưỡng lòng biết ơn thật sự, việc này dễ tạo ra tâm lý hình thức, làm cho cảm xúc trở nên ép buộc, gượng gạo.
Giáo dục lòng biết ơn không nên chỉ dừng lại ở những hành động mẫu số chung. Có trường đã sáng tạo bằng cách tổ chức hoạt động "Một ngày làm mẹ", mỗi học sinh đeo một quả bóng ở bụng cả ngày để mô phỏng trải nghiệm mang thai. Nhiệm vụ của các em là bảo vệ quả bóng không bị vỡ, đồng thời phải sinh hoạt bình thường như mẹ mình. Kết thúc ngày hôm đó, nhiều bạn nhỏ đã lần đầu tiên thực sự cảm nhận được sự vất vả của mẹ trong thai kỳ. Một hoạt động vừa thực tế, vừa có tính trải nghiệm, lại sinh động và giàu cảm xúc.
Trẻ em ngày nay thường được chiều chuộng, chăm sóc tỉ mỉ hơn so với thế hệ trước. Nhưng thay vì dạy các em rửa chân, tại sao không bắt đầu từ những việc giản dị hơn mà lại thiết thực hơn?
Tự thu dọn đồ dùng cá nhân, phụ mẹ dọn nhà, học cách tự giặt quần áo hay đơn giản là hỏi han sức khỏe bố mẹ... tất cả đều là những cách thể hiện tình cảm. Càng để trẻ chủ động nghĩ ra cách thể hiện tình cảm, cảm xúc càng chân thành, càng in sâu vào trí nhớ.
Điều quan trọng nhất trong giáo dục lòng biết ơn không phải là trẻ làm gì, mà là vì sao trẻ làm điều đó. Khi chính các em tự quan sát, tự suy nghĩ xem bố mẹ cần gì và mình có thể giúp được gì, đó mới là lúc trái tim các em thực sự rung động. Bài học khi đó không chỉ là một nhiệm vụ nộp đúng hạn, mà là điều để nhớ suốt đời.
Tổng hợp
