Những ngày qua, mạng xã hội lan truyền hình ảnh một phụ nữ cầm điện thoại đến nhà thuốc, màn hình hiển thị đoạn trao đổi với ChatGPT liệt kê hàng loạt thuốc trị ho, sổ mũi, nghẹt mũi… và yêu cầu dược sĩ bán đúng danh sách đó.
Chỉ sau vài giờ bức ảnh được chia sẻ rộng rãi, nhiều người thừa nhận đây là thói quen phổ biến. Từ ăn dặm cho con, nấu cháo, chăm sóc người ốm đến mua thuốc, họ đều dùng trợ lý ảo thay vì hỏi bác sĩ hay chuyên gia dinh dưỡng.
Tuy nhiên, giới y khoa đánh giá đây là hành vi nguy hiểm, coi thường sức khỏe, tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng.
Sau khi xem đơn thuốc này, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam phải thốt lên rằng "thật bá đạo".
Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh cho biết chỉ cần nhập triệu chứng ho, sổ mũi, nghẹt mũi, ChatGPT lập tức “ra đơn” với hàng loạt thuốc. Nhìn danh sách, bác sĩ Mạnh cho hay, AI kê cả thuốc kháng viêm chứa corticoid - loại thuốc cần thận trọng khi dùng. Triệu chứng có thể giảm ngay nhưng không giải quyết nguyên nhân.
Nếu viêm do vi khuẩn, không dùng kháng sinh kịp thời, bệnh có thể tiến triển nặng, biến chứng viêm hô hấp nghiêm trọng hoặc viêm phổi, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh cảnh báo.
Nguy cơ lớn nhất là AI không biết tình trạng sức khỏe tổng thể của người dùng: Có bệnh gan, thận, tiểu đường, đang mang thai hay không. Với người suy gan, suy thận, dùng thuốc chống viêm hoặc kháng histamin mạnh có thể gây suy đa tạng, thậm chí tử vong.
Ngoài ra, khi kê đơn thuốc cho bệnh nhân, bác sĩ phải cân nhắc rất kỹ tương tác thuốc và cần biết rõ tuổi, cân nặng, tiền sử dị ứng của bệnh nhân. AI chỉ dựa vào vài dòng mô tả của người bệnh không thể đảm bảo an toàn.
Ông cảnh báo thêm nếu nhà thuốc bán theo “đơn AI”, đó là vi phạm quy định Bộ Y tế. Thuốc kê đơn, đặc biệt kháng sinh, corticoid, thuốc tim mạch, chỉ được bán khi có toa bác sĩ.
Bác sĩ Hà Ngọc Mạnh, Hội Y học giới tính Việt Nam, cho biết tình trạng dùng AI hỗ trợ sức khỏe không hiếm. Ông từng tiếp nhận bệnh nhân chậm có con vì nghe theo AI, mất thời gian vàng điều trị.
Trong y khoa, chẩn đoán phải dựa trên thăm khám lâm sàng, xét nghiệm và tiền sử bệnh cụ thể. Thuốc nào cũng có tác dụng phụ; quyết định dùng hay không phải cân nhắc lợi ích - rủi ro, do bác sĩ chuyên môn đánh giá. Ví dụ, điều trị rối loạn cương dương cần đánh giá nguy cơ tim mạch trước khi kê thuốc ức chế PDE-5, vì có thể gây tụt huyết áp nguy hiểm. Liều lượng, thời điểm, tần suất phải cá nhân hóa và theo dõi chặt chẽ.
AI không thể thăm khám thực thể như bắt mạch, soi họng, nghe tim phổi. Do đó, nhận định của AI chỉ mang tính tổng quát, không thay thế được bác sĩ. Người dân chỉ nên coi đây là công cụ hỗ trợ, giúp đặt câu hỏi đúng hơn khi đi khám, chứ không phải "bác sĩ ảo" để tự điều trị.
