Việt Nam cần làm gì để điều hành thị trường vàng hiệu quả?

Những ngày gần đây, thị trường vàng tiếp tục chứng kiến cơn "bão giá" mới. Chỉ sau 3 ngày, giá vàng nhẫn tăng hơn 5 triệu đồng/lượng, hiện vàng nhẫn tròn trơn được niêm yết quanh mức 76,88-78,48 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra); còn vàng miếng SJC tăng hơn 3 triệu đồng/lượng, đang giao dịch ở mức 82,2 - 84,2 triệu đồng/lượng (mua vào – bán ra)

Trên thị trường thế giới, giá vàng cũng không ngừng biến động theo xu hướng đi lên, không ngừng lập kỷ lục trong mấy phiên liên tục. Hiện giá vàng giao ngay trên sàn Kitco đang ở mức 2.340,6 USD/oz (tương đương đương khoảng 70,83 triệu đồng/lượng), thấp hơn 13,37 triệu đồng/lượng so với giá vàng SJC bán ra ở cùng thời điểm.

Kiểm soát vẫn mang tính hành chính

Lý giải về những biến động trên thị trường vàng, ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho rằng, vàng là công cụ quản lý rủi ro và động thái sử dụng vàng vừa qua của các ngân hàng trung ương trên thế giới phản ánh ảnh hưởng của căng thẳng địa chính trị. Còn thị trường vàng trong nước biến động chủ yếu do cung cầu, nhưng yếu tố tâm lý của thị trường cũng khá đặc thù.

Ở góc độ quản lý cung cầu, chuyên gia Nguyễn Bá Hùng phân tích: Cung trong nước có những hạn chế nhất định, do đó, khi có những biến động về tâm lý hay các công cụ đầu tư khác không hấp dẫn thì vàng trở thành công cụ đầu tư, nên giá vàng tăng.

Còn ở góc độ quản lý nhà nước đối với vàng, ông Nguyễn Bá Hùng cho rằng, vàng cũng tương tự như ngoại tệ, đồng thời cũng là hàng hoá cơ bản, nhưng cách tiếp cận thị trường vàng vẫn mang tính hành chính, nên khi có biến động cung cầu thì cách kiểm soát vẫn mang tính hành chính.

"Cần cách tiếp cận kết hợp giữa quản lý nhà nước như công cụ tiền tệ và là sản phẩm tài chính đầu tư, đồng thời là hàng hoá cơ bản, thì việc điều hành thị trường vàng sẽ hiệu quả hơn", Chuyên gia kinh tế trưởng ADB nêu ý kiến.

Những năm gần đây, vàng tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính toàn cầu, giữ vai trò là hàng rào chống lạm phát và biến động thị trường, là tài sản dự trữ an toàn cho các ngân hàng trung ương.

Trong một ấn phẩm vừa công bố mang tên "Gold Investing Handbook" (tạm dịch là: Sổ tay Đầu tư vàng), Ngân hàng Thế giới (WB) cũng đã giải thích việc các ngân hàng trung ương đang tăng cường dự trữ vàng. Các ngân hàng trung ương giảm nắm giữ trái phiếu kho bạc song song với tăng tỷ trọng của vàng trong dự trữ ngoại hối.

Lý do khiến các ngân hàng trung ương ồ ạt gom vàng

Ấn phẩm của WB nêu quan điểm của ông Kamol Alimukhamedov - Phó Giám đốc điều hành Ngân hàng Trung ương Uzbekistan - cho rằng, hiện nay, vàng tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính toàn cầu, giữ vai trò như hàng rào chống lạm phát, là tài sản dự trữ an toàn đối với các ngân hàng trung ương. Do đó, các ngân hàng trung ương ồ ạt mua vàng.

Vàng cũng được coi là tài sản trú ẩn an toàn trong thời kỳ kinh tế suy thoái. Sự không chắc chắn và bất ổn địa chính trị, khiến kim loại quý này trở nên phổ biến đối với các nhà đầu tư muốn phòng ngừa rủi ro, chống lại sự biến động của thị trường.

Ngoài vai trò là tài sản dự trữ, vàng còn là mặt hàng được giao dịch rộng rãi trong thị trường tài chính. Hợp đồng tương lai và quyền chọn vàng được giao dịch tích cực trên các sàn giao dịch hàng hóa, cung cấp cho nhà đầu tư nhiều cơ hội. Cùng với đó, vàng cũng được dùng để sản xuất các sản phẩm công nghiệp và tiêu dùng khác nhau, bao gồm điện tử, đồ trang sức và thiết bị y tế. Nhận thức ngày càng tăng về các vấn đề môi trường, xã hội và quản trị (ESG) trong cộng đồng đầu tư đã dẫn đến sự quan tâm ngày càng tăng trong việc tìm nguồn cung ứng và sử dụng có trách nhiệm đối với vàng.

Ấn phẩm của WB cũng dẫn kết quả một cuộc thăm dò gần đây của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) với sự tham gia của các nhà quản lý tài sản. Theo cuộc thăm dò này, "vị thế nắm giữ vàng trong lịch sử" và "khả năng sinh lời của vàng trong các cuộc khủng hoảng" được đánh giá là những lý do quan trọng nhất để các nhà quản lý tài sản nắm giữ vàng.