Đại biểu Phạm Trọng Nhân (đoàn TP.HCM)
ẢNH: PHẠM THẮNG
Đặc biệt, theo ông, các luật này sẽ giải quyết những điểm nghẽn có tính lịch sử, quyết định khả năng tạo động lực tăng trưởng mới, nhất là trong bối cảnh đất nước chuyển sang mô hình 34 tỉnh, thành - chính quyền địa phương 2 cấp, biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và yêu cầu thoát bẫy thu nhập trung bình ngày càng cấp thiết.
Việt Nam đã bước vào thời kỳ quản trị dựa trên dữ liệu, với kinh tế số chiếm gần 19% GDP năm 2024 và tăng trên 20%/năm - nhanh gấp 3 lần GDP, thuộc nhóm nhanh nhất ASEAN. Chính phủ đang trình các luật về dữ liệu, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, trung tâm dữ liệu, kinh tế xanh, với kỳ vọng tạo ra động lực tăng trưởng mới.
Tuy nhiên, tốc độ điều chỉnh quy hoạch hiện nay vẫn mang tính tuyến tính, mất từ 12 - 18 tháng, không theo kịp làn sóng mới như bán dẫn, trung tâm dữ liệu, năng lượng sạch - hydro, đổi mới sáng tạo, logistics và tài chính quốc tế.
"Những cơ hội này không thể chờ quy trình. Luật Quy hoạch lần này phải thực sự mở đường cho những động lực mới đó, chứ không thể là một “cái khung cứng” khiến mọi cơ hội bị chậm lại", ông Nhân nêu.
Việc giảm từ 63 xuống 34 tỉnh, thành, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, theo ông Nhân, không chỉ là việc kẻ lại đường ranh hành chính, mà là cơ hội thiết kế lại không gian phát triển. Trong bối cảnh ấy, Quy hoạch tổng thể quốc gia không thể chỉ điều chỉnh cho khớp bản đồ mới, mà phải trả lời được câu hỏi: những cực tăng trưởng nào sẽ kéo cả nền kinh tế lên mức 2 con số?
Đại biểu đề xuất khái niệm "trung tâm tăng trưởng vùng". Thiết chế Hội đồng Điều phối vùng quốc gia phải được luật hóa trực thuộc Thủ tướng Chính phủ, thống nhất danh mục ưu tiên đầu tư vùng để tránh tình trạng 5 tỉnh cùng xin làm cảng trung chuyển, sân bay quốc tế.
Các tỉnh mới sau sáp nhập phải được thiết kế lại cấu trúc đô thị - nông thôn - công nghiệp - dịch vụ dựa trên dữ liệu dân cư, năng suất, rủi ro khí hậu. "Không thể chỉ “ghép 2 quy hoạch cũ lại với nhau” và xem như hoàn thành, như vùng TP.HCM rất cần quy hoạch và một cơ chế cho một siêu đô thị động lực trung tâm", ông Nhân chia sẻ.
Sớm xác định lộ trình tuyến đường sắt nối TP.HCM - Cần Thơ
Nhấn mạnh Cần Thơ với vai trò là trung tâm quan trọng, cực tăng trưởng của vùng động lực đồng bằng sông Cửu Long, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (đoàn Cần Thơ) cho biết, thành phố được định hướng hình thành các trung tâm dịch vụ về thương mại, du lịch, tài chính, logistics mang tầm khu vực và thế giới...
Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (đoàn Cần Thơ)
ẢNH: PHẠM THẮNG
Việc điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia cũng như sắp xếp lại các tỉnh đã mang lại những lợi thế mới cho TP.Cần Thơ so với quy hoạch trước đây như kinh tế biển, cửa ngõ quốc tế...
Song, theo ông Tuấn Anh, vùng đồng bằng sông Cửu Long vẫn phải đối mặt với những thách thức lớn về nguy cơ tụt hậu so với các vùng động lực khác. Vì vậy, để đưa Cần Thơ thực sự là cực tăng trưởng vùng, ông đề nghị có cơ chế phân bổ vốn cho các cực tăng trưởng năng động như Cần Thơ.
Cạnh đó, cần cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy hình thành các trung tâm logistics lớn tại Cần Thơ (cùng với Hải Phòng, Đà Nẵng, TP.HCM); đề xuất đề án cụ thể để hình thành các trung tâm đầu mối về nông nghiệp gắn với vùng chuyên canh...
Phó bí thư Thành ủy Cần Thơ cũng đề nghị tạo đột phá về hạ tầng giao thông và thủy lợi như mong đợi của cử tri. Đặc biệt, tập trung nguồn lực để hoàn thành tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng và các trục kết nối đến các đầu mối vận tải lớn, đẩy nhanh tiến độ xây dựng Cảng biển Trần Đề.
Nghiên cứu và sớm xác định lộ trình đầu tư tuyến đường sắt nối TP.HCM với Cần Thơ sau năm 2030, nhằm tăng cường khả năng vận tải khối lượng lớn và giảm chi phí logistics. Xây dựng công trình chống ngập úng cho Cần Thơ...
