Ông Abe Shinzo là chính trị gia kỳ cựu của Nhật Bản, từng nắm chức Thủ tướng và đồng thời là Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) 2 lần. Lần đầu là từ năm 2006-2007 và lần thứ 2 là từ năm 2012-2020. Ông là người tại vị vị trí này lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản.
Trước đó, ông giữ chức Chánh Văn phòng Nội các từ năm 2005 đến 2006 và có một khoảng thời gian làm thủ lĩnh phe đối lập năm 2012.
Là một chính trị gia theo đường lối bảo thủ, nhiệm kỳ Thủ tướng Nhật Bản của ông Abe được cả thế giới biết đến nhờ các chính sách kinh tế của chính phủ, trong đó tiếp tục theo đuổi kích thích tài khóa, nới lỏng tiền tệ và cải cách cơ cấu trong nước.
Ông Abe sinh ngày 21/9/1954 tại Tokyo và kết hôn với bà Abe Akie năm 1987. Ông tốt nghiệp Trường Chính sách công USC Price ở California, Hoa Kỳ trước khi về nước làm việc.
Sau khi tốt nghiệp Đại học Seikei ở Tokyo (1977), ông Abe Shinzo chuyển đến Hoa Kỳ, nơi ông học khoa học chính trị tại Đại học Nam California, Los Angeles. Năm 1979, ông trở lại Nhật Bản và gia nhập công ty Kōbe Steel.
Sau đó, ông hoạt động tích cực trong Đảng Dân chủ Tự do Nhật (LDP), và vào năm 1982, ông bắt đầu làm thư ký cho cha mình, Abe Shintaro, người từng là Ngoại trưởng Nhật Bản.
Năm 1993, Abe Shinzo đã giành được ghế trong Hạ viện của Quốc hội Nhật và sau đó giữ một loạt các chức vụ trong chính phủ và nhận được nhiều sự ủng hộ. Năm 2003, ông được bổ nhiệm làm tổng thư ký của LDP. Do giới hạn nhiệm kỳ của LDP, Thủ tướng kiêm lãnh đạo LDP Koizumi Junichiro buộc phải rời nhiệm sở vào năm 2006, và ông Abe đã kế nhiệm cả hai chức vụ.
Ông trở thành thủ tướng đầu tiên của đất nước sinh sau Thế chiến thứ hai và cũng là thủ tướng trẻ nhất kể từ sau chiến tranh.
Tuy nhiên, chính phủ của ông nhanh chóng thu hút sự chú ý của công chúng vì các vụ bê bối tài chính. Ngoài ra, chính quyền cũng bị chỉ trích vì phản ứng chậm chạp khi phát hiện ra họ đã xử lý sai hồ sơ lương hưu của hàng triệu công dân suốt 1 thập kỷ.
Ông Abe Shinzo và cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong thời gian cầm quyền của ông, quan hệ Nhật - Mỹ được nhận xét là nồng ấm
Vào tháng 7 năm 2007, LDP đã mất thế đa số ở Thượng viện vào tay liên minh do Đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) lãnh đạo và vào tháng 9, Thủ tướng Abe tuyên bố từ chức. Ông được kế nhiệm bởi Fukuda Yasuo.
Ông Abe vẫn giữ được ghế của mình trong Hạ viện nhưng trong vài năm liền im hơi lặng tiếng về mặt chính trị, đặc biệt là sau khi liên minh do DPJ đứng đầu nắm quyền kiểm soát chính phủ vào năm 2009.
Tuy nhiên, điều đó đã thay đổi khi ông lại được bầu làm lãnh đạo LDP vào tháng 9/2012. Một trong những hành động đầu tiên của ông khi ấy là đến thăm đền Yasukuni ở Tokyo, nơi tưởng niệm liệt sĩ trong quân đội Nhật Bản bao gồm những cá nhân bị kết án vì tội ác chiến tranh trong Thế chiến thứ hai. Hành động đó đã gây ra phản đối lớn từ các quốc gia khác trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Tuy nhiên, LDP đã giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử Hạ viện vào ngày 16/12/2012. Vào ngày 26/12, nhờ đa số ghế LDP mới trong Hạ viện, ông Abe đã tái đắc cử Thủ tướng. Thay thế ông Noda Yoshihiko của DPJ, người đã từ chức cùng ngày.
Ông Abe Shinzo phát biểu tại Tokyo trước ngày bầu cử năm 2017
Ông Abe Shinzo tuyên bố từ chức vào tháng 8/2020 vì căn bệnh viêm loét đại tràng tái phát. Người kế vị làm Thủ tướng Nhật Bản lúc đó là Suga Yoshihide.
Vào hôm 8/7/2022, ông Abe Shinzo đã bị bắn khi đang phát biểu trước công chúng tại Nara. Đại sứ Mỹ tại Nhật Rahm Emanuel đã bày tỏ cảm giác đau buồn và gửi lời cầu nguyện đến ông.
Sau khi được cấp cứu tại bệnh viện, ông Abe đã không may qua đời vì vết thương, theo đài NHK. Cựu Thủ tướng Nhật Bản hưởng thọ 67 tuổi.
Nguồn: Britannica, BBC
