Tiền mãn kinh - mãn kinh: Chủ động chăm sóc để sống khỏe và an yên hơn

Tiền mãn kinh - mãn kinh có thể khiến nhiều phụ nữ rối loạn nội tiết, giấc ngủ, tâm lý đến nguy cơ bệnh lý mạn tính và ung thư phụ khoa, đây là thời điểm đòi hỏi sự thấu hiểu và chăm sóc toàn diện hơn bao giờ hết. 

Vào mỗi đêm, chị H. (55 tuổi, ở TP.HCM) thức giấc nhiều lần vì cảm giác bốc hỏa, hồi hộp và khó chịu dù không có bệnh lý trước đó. Suốt nhiều tuần, chị mất ngủ, căng thẳng, trí nhớ giảm và cảm xúc thay đổi thất thường. Tình trạng khô rát khi sinh hoạt vợ chồng khiến chị ngại ngần nhưng vẫn nghĩ đó là biểu hiện "bình thường của tuổi 50". Khi đến khám tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, chị mới biết mình đã bước vào giai đoạn tiền mãn kinh - giai đoạn mà đa số phụ nữ dễ bỏ qua hoặc chịu đựng trong im lặng.

Ảnh: BVCC

Nồng độ estrogen suy giảm

Theo góc độ đa chuyên khoa, tiền mãn kinh - mãn kinh xảy ra khi nồng độ estrogen suy giảm, kéo theo hàng loạt tác động lên sức khỏe. Phó giáo sư - tiến sĩ - bác sĩ Trần Quang Nam, Trưởng khoa Nội tiết, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết estrogen giúp bảo vệ tim mạch, điều hòa mỡ máu và duy trì mật độ xương. Khi estrogen giảm, phụ nữ dễ gặp bốc hỏa, mất ngủ, tăng cân, rối loạn đường huyết, rối loạn mỡ máu và loãng xương. Đây cũng là thời điểm nhiều bệnh lý mạn tính khởi phát hoặc tiến triển nhanh hơn nếu không được theo dõi định kỳ.

Bên cạnh, tiến sĩ - bác sĩ Trần Nhật Thăng, Trưởng khoa Phụ sản, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho rằng những thay đổi như kinh nguyệt thưa dần, khô rát âm đạo, giảm ham muốn, đau khi quan hệ và rối loạn cảm xúc là đặc trưng của giai đoạn này. Những khó chịu kéo dài có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống và hạnh phúc gia đình. 

Bác sĩ Thăng khuyến cáo phụ nữ không nên xem nhẹ các triệu chứng mà cần đi khám, đồng thời tầm soát định kỳ các ung thư phụ khoa và ung thư vú - nhóm bệnh lý có nguy cơ gia tăng ở độ tuổi này.

Không chỉ thay đổi thể chất, phụ nữ tiền mãn kinh - mãn kinh còn đối diện nhiều rối loạn liên quan đến thần kinh và tâm lý. Bác sĩ chuyên khoa 2 Vũ Thị Thúy, Khoa Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết tình trạng giảm trí nhớ ngắn hạn, khó tập trung, lo âu, dễ cáu gắt, rối loạn giấc ngủ hay "não sương mù" xuất hiện ở không ít phụ nữ. Một số nghiên cứu còn chỉ ra mãn kinh sớm có thể làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ Alzheimer, đặc biệt ở những trường hợp mất ngủ kéo dài hoặc đã phẫu thuật cắt buồng trứng. Điều này cho thấy chăm sóc sức khỏe tinh thần quan trọng không kém việc theo dõi nội tiết hay phụ khoa.

Cần chăm sóc sức khỏe toàn diện và đa chuyên khoa

Các bác sĩ cho rằng phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh cần được tiếp cận chăm sóc sức khỏe toàn diện và đa chuyên khoa. Bên cạnh điều trị nội tiết khi phù hợp, việc thăm khám lâm sàng, xét nghiệm nội tiết, đo mật độ xương, đánh giá tâm lý - thần kinh, tư vấn phụ khoa, dinh dưỡng và vận động đều cần thiết. Các phương pháp như liệu pháp nội tiết, cải thiện giấc ngủ, điều chỉnh lối sống và quản lý căng thẳng có thể mang lại hiệu quả rõ rệt nếu được cá thể hóa và theo dõi đúng chuyên môn.

Trường hợp của chị H. cho thấy tiền mãn kinh - mãn kinh không chỉ là một dấu mốc sinh lý mà còn là lời nhắc nhở phụ nữ cần quan tâm hơn đến cơ thể mình. Nhận biết sớm và chăm sóc đúng giúp phụ nữ chủ động kiểm soát sức khỏe, duy trì chất lượng sống và tự tin bước vào giai đoạn mới với tâm thế vững vàng.