Trong phiên giao dịch sáng 1/12, cổ phiếu SAB của Tổng công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn - Sabeco (SAB) bất ngờ tăng mạnh, có lúc tăng kịch trần lên 49.600 đồng/cp, đưa vốn hóa của doanh nghiệp này lên hơn 63 nghìn tỷ đồng (tương đương gần 2,4 tỷ USD), cao hơn khá nhiều so với mức 44.000 đồng/cp ghi nhận hôm 20/10.
Tới cuối phiên 1/12, SAB chốt ở mức 49.000 đồng/cp, tương đương doanh nghiệp đạt vốn hóa khoảng 62,8 nghìn tỷ đồng (khoảng 2,38 tỷ USD).
Đây là tín hiệu đáng mừng cho cổ đông của doanh nghiệp bia lớn nhất Việt Nam, nhưng cũng chỉ là một đốm sáng nhỏ trong 8 năm qua. Bởi, khi nhìn vào biểu đồ cổ phiếu Sabeco, xu hướng giảm là chủ đạo, mất khoảng 70% so với đỉnh.
Tập đoàn Thái thu gì từ Sabeco trong 8 năm?
Công ty TNHH Vietnam Beverage, thuộc Tập đoàn Thai Beverage (ThaiBev) hiện sở hữu gần 53,6% vốn Sabeco, tương đương khoảng 1,27 tỷ USD.
So với tổng số tiền khoảng 5 tỷ USD ThaiBev bỏ ra hồi cuối năm 2017, giá trị khoản đầu tư suy giảm khoảng 3,7 tỷ USD tính theo vốn hóa thị trường.
Ngược dòng lịch sử, vào cuối năm 2017, Thai Beverage đã chi khoảng 110.000 tỷ đồng (tương đương khoảng 5 tỷ USD tính theo tỷ giá USD/VND lúc đó) để sở hữu được số cổ phần 53,6% tại Sabeco.
Đây là thương vụ thoái vốn Nhà nước được dư luận quan tâm, bởi Sabeco là doanh nghiệp số 1 ngành bia Việt Nam, mang lại rất nhiều cổ tức cho Nhà nước từ hoạt động sản xuất kinh doanh.
Cuối năm 2017, giá cổ phiếu SAB rất cao, có thời điểm đạt 320.000 đồng/cp, tương đương mức giá điều chỉnh khoảng 125.000 đồng.
Để tài trợ cho thương vụ khủng này, ThaiBev và công ty con do tập đoàn này sở hữu 100% vốn là BeerCo Limited đã thực hiện 6 khoản vay khác nhau, với tổng số tiền tương đương 5 tỷ USD.
Cụ thể, ThaiBev đã vay 100 tỷ Baht (khoảng 3,05 tỷ USD) từ các ngân hàng của Thái Lan còn BeerCo vay 1,95 tỷ USD thông qua hai ngân hàng đầu mối là Mizuho Bank chi nhánh Singapore và Standard Chartered chi nhánh Singapore. Các khoản vay khi đó có thời hạn 2 năm. Tới nay, không rõ các doanh nghiệp của tỷ phú Thái đã tất toán các khoản nợ hay chưa.
Mặc dù vốn hóa của Sabeco giảm mạnh kể từ cuối năm 2017 cho tới nay, nhưng Sabeco vẫn là một trong các doanh nghiệp trả cổ tức đều đặn với tỷ lệ cao và có tình hình tài chính và dòng tiền tốt so với nhiều doanh nghiệp trên sàn chứng khoán Việt Nam.
Kể từ khi thâu tóm Sabeco, các ông chủ Thái Lan đã thu về khoảng 15.500 tỷ đồng cổ tức (gần 590 triệu USD). Lần gần nhất là tỷ lệ 30% (tương đương 3.000 đồng/cp) hồi cuối tháng 6/2025. Sabeco cũng đã quyết định trả 20% cổ tức bằng tiền cho năm 2025, dự kiến thanh toán trong tháng 2/2026. Năm 2025, Sabeco đặt kế hoạch chia cổ tức với tỷ lệ 50%, do vậy có thể sẽ còn một đợt trả cổ tức nữa.
Như vậy, sau 8 năm, doanh nghiệp trong hệ sinh thái của tỷ phú Thái Lan thu về cổ tức khoảng 11,7% số vốn bỏ ra mua 53,6% cổ phần của Sabeco, tương đương gần 1,5%/năm. Con số này nhìn theo giá trị tuyệt đối thì rất lớn, nhưng tỷ lệ khá khiêm tốn. Hơn thế, nếu phải vay ngân hàng thì đây là một thương vụ đầu tư có hiệu suất sinh lời thấp trong bối cảnh lãi suất cao.
Tỷ lệ này khiêm tốn trong bối cảnh lãi suất trên thị trường thế giới đang ở mức rất cao. Lãi suất cơ bản của Mỹ đang ở mức 4%/năm và lãi suất thương mại khoảng 4,5-5,5%/năm. Trong khi đó, lãi suất ở châu Á khoảng 7-10%/năm.
Dù giá trị khoản đầu tư tạm thời giảm khoảng 3,7 tỷ USD nếu tính theo vốn hóa thị trường, Sabeco vẫn là “gà đẻ trứng vàng” cho ThaiBev và tỷ phú Thái Lan ngay từ đầu đã thể hiện tầm nhìn dài hạn, cùng tham vọng chiếm lĩnh thị trường bia Việt Nam qua đó tạo bàn đạp hướng đến khu vực Đông Nam Á.
Ngành bia có còn hấp dẫn?
Giai đoạn 2010-2019, Việt Nam là một trong những thị trường tiêu thụ bia tăng trưởng cao hàng đầu thế giới, với sản lượng tiêu thụ tăng gần 9%/năm so với mức dưới 1% trên toàn cầu.
Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, tăng trưởng đã chậm lại do bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 và Nghị định 100 quy định mức xử phạt vi phạm nồng độ cồn khi lái xe có hiệu lực từ đầu năm 2020. Mức phạt nặng hơn gần đây khiến cho sức cầu càng yếu.
Triển vọng cũng khá u ám khi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) có hiệu lực từ đầu năm 2026. Thuế suất với bia tăng lên 65% kể từ đầu năm 2026, từ các năm tiếp theo mỗi năm tăng 5% và đạt mức thuế 90% vào năm 2031.
Cho dù vẫn trả cổ tức đều đặn nhưng lợi nhuận của Sabeco suy giảm trong năm 2023-2024. Trong 3 quý đầu năm 2025, SAB đạt khoảng 3.454 tỷ đồng. Trong quý III/2025, Sabeco ghi nhận lợi nhuận tăng so cùng kỳ nhưng doanh thu giảm. Doanh thu giảm từ mức 7.737 tỷ đồng cùng kỳ xuống còn 6.509 tỷ đồng. Lợi nhuận tăng từ 1.161 tỷ đồng lên gần 1.404 tỷ đồng nhờ giá vốn hàng bán giảm và lợi nhuận khác tăng mạnh.
Không chỉ bị ảnh hưởng bởi việc mức xử phạt nặng về vi phạm nồng độ cồn khi lái xe, các doanh nghiệp sản xuất bia còn chịu tác động từ sức cầu suy giảm. Nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng cao nhưng người tiêu dùng có xu hướng thắt lưng buộc bụng.
