"Sau sáp nhập, một số địa danh thân thương chỉ còn là hoài niệm"

Sáng 14.5, tiếp tục kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận tại hội trường về sửa đổi Hiến pháp, dự thảo luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Đồng tình với chủ trương sáp nhập, việc sửa đổi các quy định mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đại biểu Nguyễn Quốc Hận (đoàn Cà Mau) cho rằng đây có thể xem là "cuộc cách mạng" trong cải cách nền hành chính nước nhà và ông tin chắc chắn sẽ thành công.

ẢNH: GIA HÂN

Dù vậy, đại biểu đoàn Cà Mau cũng trăn trở khi những "thay đổi này là quá lớn, ảnh hưởng sâu rộng tới tất cả các mặt đời sống xã hội, kinh tế đến tâm tư nguyện vọng của người dân".

Ông dẫn chứng, với việc sáp nhập các đơn vị hành chính thì một số địa danh thân thương từng gắn liền với lịch sử dân tộc, với nhân dân địa phương chỉ còn là hoài niệm trong ký ức. Một cấp chính quyền (cấp huyện - PV) đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử, chấm dứt sự tồn tại. 

"Một số lượng lớn cán bộ, công chức, cán bộ không chuyên trách sau nhiều năm gắn bó với bộ máy nhà nước phải nghỉ việc, loay hoay tìm việc mới gặp không ít khó khăn trong tái hòa nhập thị trường lao động. Số cán bộ còn lại không biết đi đâu về đâu, nơi ăn chốn ở thế nào.

Người dân thì lo lắng địa bàn sinh sống xa trung tâm hành chính thì giải quyết các thủ tục thế nào. Cán bộ công chức cấp xã dù có tăng nhưng vẫn ít hơn khi còn cấp huyện, với địa bàn rộng lớn liệu có thể sát dân, gần dân", đại biểu Hận nêu.

Cạnh đó, ông cũng nêu vấn đề, công an xã trước đây dù ít nhưng trước có tình huống vẫn có lực lượng công an huyện chi viện. Nay địa bàn xa tỉnh liệu có đủ sức xử lý tốt khi có tình huống xảy ra?

Theo đại biểu, còn nhiều vấn đề khác đặt ra có thể làm ảnh hưởng không nhỏ tới phát triển của đất nước, đòi hỏi các ngành, các cấp có câu trả lời để đảm bảo vận hành bộ máy thông suốt, không ảnh hưởng tới hoạt động của người dân và doanh nghiệp, đảm bảo an ninh quốc phòng.

Ông cũng thống nhất cao với sửa đổi các quy định phân cấp, phân quyền, đảm bảo trách nhiệm của chính quyền nhân dân các cấp tỉnh, cấp xã. Bởi, sau khi sáp nhập thì có những xã cách trung tâm hành chính tỉnh hàng trăm km, với hạ tầng giao thông thấp kém ở vùng sâu, vùng xa thì đi đến trung tâm hành chính mất nhiều thời gian và kinh phí. Nên việc phân cấp mạnh cho cấp xã giải quyết thủ tục cho người dân là cần thiết.

Đại biểu đoàn Cà Mau cũng đề nghị có các biện pháp cụ thể với các xã giáp ranh, ví dụ như cùng tuyến đường giáp ranh 2 xã có thể do cấp tỉnh đầu tư, nhưng việc quản lý giao về cấp xã để thuận lợi hơn.

Đồng thời, để giải quyết các "bài toán" đặt ra sau sáp nhập và thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, cần tăng cường tuyên truyền, nhất là trên môi trường mạng. Phân quyền mạnh và ứng dụng công nghệ thông tin cho cấp xã để giải quyết công việc cho người dân. Xây dựng đội ngũ công chức cấp xã đáp ứng nhu cầu người dân, đầu tư hạ tầng giao thông thông suốt từ xã đến tỉnh. 

"Không có sự thay đổi nào không trăn trở. Dù khó khăn nhưng cần thực hiện vì tương lai tươi sáng, để nước ta bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc", đại biểu chia sẻ.

ẢNH: GIA HÂN

Lo đẩy việc xã lên tỉnh, tỉnh lên T.Ư

Cũng đồng tình với các chủ trương chính quyền địa phương 2 cấp, đại biểu Nguyễn Hải Dũng (đoàn Nam Định) đề nghị phân định rõ những vấn đề thuộc chính quyền địa phương 2 xã do tỉnh xử lý, do 2 tỉnh thì do T.Ư xử lý. Theo ông, quy định này nên loại trừ những việc các địa phương tự giải quyết được, tránh phải đưa lên tỉnh hoặc T.Ư.

Đại biểu nêu thực tế có 2 xã giáp nhau nhưng thuộc ranh giới 2 tỉnh, "nhưng khói bụi xã này bay sang xã kia, kè sông xã này gây sạt lở của xã kia, việc xả thải chăn nuôi của xã này làm ô nhiễm xã kia, sẽ phải đưa lên tỉnh giải quyết".

"Nếu những việc như thế phải đưa lên cấp tỉnh, cấp T.Ư giải quyết thì rất tốn kém về thủ tục, thời gian, nhân lực trong khi chính quyền 2 xã, 2 tỉnh có thể tự giải quyết được", ông Dũng nói.

Theo ông, quy định như dự thảo luật hiện tại sẽ đẩy việc của chính quyền cấp xã lên chính quyền cấp tỉnh, chính quyền cấp tỉnh đẩy việc lên chính quyền T.Ư mà không tự giải quyết ngay từ đầu. Không phát huy tính chủ động trong phục vụ nhân dân và mục tiêu của luật là xây dựng chính quyền, sát dân, gần dân.

Ông Nguyễn Hải Dũng đề nghị biện pháp giải quyết đơn giản hơn với trường hợp này theo phương châm địa phương quyết, địa phương thực hiện, địa phương chịu trách nhiệm. Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề xuất bổ sung trường hợp loại trừ “trường hợp các địa phương liên quan tự giải quyết được vấn đề đó”.