Từ đầu tháng 7, trào lưu sử dụng Google Maps để tìm lại những hình ảnh của các năm trước bỗng rộ trên mạng xã hội tại Việt Nam. Nhiều bài đăng thu hút hàng chục nghìn lượt tương tác vì gợi lại cảm xúc, khiến cộng đồng xúc động trước những khoảnh khắc quen thuộc nhờ tính năng Street View tích hợp trên dịch vụ bản đồ của Google.
Trào lưu này từng lan truyền quốc tế từ cuối năm 2024, đi kèm với đó là một số cảnh báo về vấn đề bảo mật thông tin. Việc lan truyền rộng rãi hình ảnh nhà riêng, địa chỉ, thậm chí là hình ảnh người thân, vật nuôi… có thể vô tình cung cấp dữ liệu nhạy cảm cho kẻ xấu. Các chuyên gia an ninh cảnh báo, tội phạm công nghệ có thể lợi dụng Street View để trinh sát, xác định lối ra vào, camera an ninh, tài sản dễ thấy hoặc các điểm yếu trong hệ thống bảo vệ của gia đình.
Hình ảnh không mong muốn, nhạy cảm có thể vô tình lọt vào ống kính Google Street View và bị công khai trên mạng
Ảnh: Anh Quân
Không chỉ dừng lại ở nguy cơ trộm cắp, việc công khai hình ảnh quá khứ còn có thể tiết lộ lịch sử di chuyển, mối quan hệ cá nhân, hoặc các thông tin riêng tư mà chủ nhà không mong muốn bị lộ. Đặc biệt, những bức ảnh cũ trên Street View đôi khi ghi lại thời điểm chưa lắp đặt hệ thống an ninh, làm lộ điểm yếu tiềm tàng cho kẻ gian. Google Street View cũng từng vướng vào nhiều tranh cãi quốc tế về quyền riêng tư.
Đến nay, Google đã cải thiện công nghệ làm mờ khuôn mặt, biển số xe và cho phép người dùng yêu cầu làm mờ nhà cửa, quy trình này không phải lúc nào cũng hoàn hảo, khiến thông tin cá nhân vẫn có thể bị công khai ngoài ý muốn.
'Con dao hai lưỡi' từ trào lưu với Google Maps
Trao đổi thêm về vấn đề này với Thanh Niên, chuyên gia an ninh mạng Vũ Ngọc Sơn - Trưởng ban Nghiên cứu, Tư vấn, Phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA) cho biết về nguyên tắc, các bức ảnh có chứa thông tin định danh sẽ được Google làm mờ để bảo vệ quyền riêng tư, đây cũng là yêu cầu bắt buộc để hãng không vướng vào các vấn đề liên quan đến pháp lý tại quốc gia mà họ cung cấp dịch vụ Street View 360 độ. Hình ảnh chụp đường phố được Google thu thập từ nhiều năm, thông qua các xe có gắn máy ảnh chuyên dụng tự đi thu thập hoặc do các cộng tác viên thực hiện.
Việc thu thập hình ảnh sẽ không thể có sự đồng ý của tất cả những người trực tiếp bị "tham gia" vào bức ảnh một cách vô tình. Do đó sẽ có hình ảnh nhạy cảm, mang tính riêng tư lộ lọt vào các khung hình. "Dù thuật toán đã cố gắng che đi khuôn mặt hay biển số nhưng với những hình dáng và không gian xuất hiện, nếu là người quen vẫn có thể nhận ra. Không loại trừ tình huống thuật toán không nhận diện được đầy đủ để phát hiện ra khuôn mặt nhằm che mờ", ông Sơn bình luận.
‘Trend’ tìm nhà trên Google Maps: Xúc động tìm về ký ức cũ
Bên cạnh đó, người dùng nếu chủ động đưa các hình ảnh (đã che mờ khuôn mặt, biển số xe...) lên mạng để khoe thì sẽ nảy sinh vấn đề lộ lọt thông tin khác. Việc "chính chủ" thông báo về các bức ảnh vô tình tạo ra mối liên kết giữa thông tin không được định danh (che mờ) với thông tin được định danh là chủ tài khoản (khoe các thông tin này).
Đại diện NCA phân tích: "Từ đó các đối tượng có thể nghiên cứu, tìm ra thông tin liên quan đến chủ tài khoản, đặc điểm khu vực sinh sống hay sinh hoạt. Thông tin này có thể được dùng trong kịch bản mạo danh, tống tiền, thậm chí là lừa đảo. Người dùng cần hết sức cảnh giác với những trào lưu mới, đặc biệt với trào lưu trên không gian mạng".
Chuyên gia này cho biết thêm, những thông tin do người dùng đưa lên internet sẽ luôn được các cỗ máy tìm kiếm ghi nhận, phân tích và thu thập thông tin cá nhân. "Cần phải chủ động để tự phòng tránh các nguy cơ lộ lọt thông tin như vậy. Thông tin cá nhân là tài sản có giá trị, nếu lọt vào tay người khác sẽ gây ra những hậu quả khó lường", ông Vũ Ngọc Sơn nhấn mạnh.
Trong trường hợp phát hiện ra các bức ảnh có thông tin riêng tư của bản thân, người dùng có thể dùng công cụ báo cáo sự cố của Google, khoanh vùng khu vực cần làm mờ và giải thích lý do, gửi yêu cầu đến hãng để được ẩn các hình ảnh này đi.
