Một buổi sáng thức dậy, máy pha cà phê tự động đã sẵn sàng hoạt động, robot hút bụi tranh thủ hoàn thành việc dọn dẹp nhà cửa trong lúc bạn chuẩn bị cho ngày mới. Trước khi bước chân ra khỏi cửa, robot quản gia nhẹ nhàng nhắc bạn mang theo ô vì buổi chiều có thể mưa, đồng thời tóm tắt lịch trình họp hành trong ngày. Khi trở về vào buổi tối, một robot nấu ăn sẽ phục vụ bạn bữa tối nóng hổi. Đến đêm, robot bạn đồng hành kể một câu chuyện cổ tích rồi ru trẻ nhỏ vào giấc ngủ.
Những hình ảnh tưởng chừng chỉ thấy trong phim khoa học viễn tưởng đang dần trở thành một phần của đời sống hiện đại.
Sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp robot trong những năm gần đây khiến viễn cảnh ấy không còn xa vời. Theo số liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, riêng trong tháng 5 năm nay, sản lượng robot công nghiệp đã tăng 35,5 phần trăm so với cùng kỳ, đạt khoảng 69.000 chiếc. Robot dịch vụ cũng tăng trưởng 13,8 phần trăm, vượt mức 1,216 triệu sản phẩm.
Những con số này cho thấy một thị trường robot gia đình đang bùng nổ, trong đó nổi bật nhất là dòng robot bảo mẫu, được thiết kế để chăm sóc con trẻ, người già và hỗ trợ sinh hoạt hằng ngày.
Trên thực tế, robot bảo mẫu là một bước tiến xa hơn so với robot hút bụi hay robot lau nhà vốn chỉ thực hiện một nhiệm vụ đơn lẻ. Chúng được tạo ra để đảm nhiệm hàng loạt công việc trong gia đình, từ chăm sóc sức khỏe, theo dõi thuốc men, hỗ trợ vận động cho người cao tuổi đến trò chuyện, dạy học và giải trí cho trẻ em.
Dựa trên chức năng, robot bảo mẫu hiện được chia thành bốn nhóm chính gồm hỗ trợ điều dưỡng, theo dõi sức khỏe, dịch vụ sinh hoạt và hỗ trợ xã hội. Tùy theo địa điểm sử dụng, chúng có thể được triển khai trong gia đình, cơ sở y tế hoặc cộng đồng.
Phần lớn robot xuất hiện trong nhà hiện nay vẫn có thiết kế không giống người, tiêu biểu như robot hút bụi hay robot bạn đồng hành. Tại Triển lãm Xúc tiến Chuỗi cung ứng Quốc tế Trung Quốc lần thứ 3, TCL đã thu hút nhiều sự chú ý với robot đồng hành AiMe, nổi bật với đôi mắt to, biết chớp và khả năng trò chuyện tự nhiên.
Nhân viên giới thiệu cho biết AiMe có thể kết nối cảm xúc với người dùng, nhận ra cảm xúc buồn vui và chủ động hỏi han, an ủi. Không chỉ vậy, AiMe còn điều khiển được nhiều thiết bị gia dụng thông minh, giúp người dùng tương tác thuận tiện hơn với ngôi nhà của mình.
Bên cạnh đó, robot hình người cũng đang tăng tốc thâm nhập vào đời sống gia đình. Một số có thể gấp quần áo, phơi đồ, một số biết giặt giũ, thậm chí có robot đã có thể tự nấu ăn. Mẫu Galbot G1 của Galaxy General Robotics được thiết kế với hai tay và bánh xe, giúp nó thực hiện các nhiệm vụ như dọn dẹp, tìm kiếm đồ vật và nhận hàng hóa. Trong khi đó, AlphaBot 2 của Zhifang gây ấn tượng khi có thể điều khiển nhiều thiết bị gia dụng và thậm chí pha trà hay pha cà phê.
Để pha được một tách cà phê đúng chuẩn, AlphaBot 2 phải vận hành nhiều công nghệ cốt lõi như hệ thống nhận thức không gian, khả năng nhận dạng vật thể và lập kế hoạch hoạt động dài hạn. Nhờ đó, robot có thể tự cầm cốc, nhấn nút máy pha cà phê, xử lý các bước cần thiết và phục vụ cà phê mà gần như không cần sự giúp đỡ của con người. Những công nghệ này đã cho thấy mức độ hoàn thiện ngày càng cao của robot gia dụng.
Trong khi đó, Công ty Robot Yuliqi đang đẩy mạnh kế hoạch đưa robot vào các gia đình thông qua mẫu Wanda 2.0, robot hình người được bán với giá khởi điểm 88.000 nhân dân tệ. Wanda 2.0 có thể nướng, chiên trứng, pha chế đồ uống, rửa bát đĩa hay thậm chí chơi cờ vua với người dùng.
Sản phẩm hiện đã được bán ra hơn 100 chiếc, chủ yếu phục vụ các lĩnh vực thương mại như y tế, an ninh và chào đón khách, nhưng nhiều cá nhân cũng đã sẵn sàng mua robot để sử dụng tại nhà.
Dẫu vậy, phần lớn các công ty trong ngành vẫn cho rằng robot bảo mẫu cần thêm thời gian trước khi có thể phổ biến trong từng hộ gia đình. Thay vào đó, nhiều doanh nghiệp đang lựa chọn triển khai robot ở những mô hình trung gian như viện dưỡng lão và cửa hàng bán lẻ.
Tại một viện dưỡng lão ở Thâm Quyến, robot trợ lý Astribot S1 đã trở thành nhân viên mới, hỗ trợ người cao tuổi đẩy xe lăn, pha trà, chuẩn bị nước uống, hướng dẫn tập thể dục và đồng hành trong nhiều hoạt động hàng ngày. Đại diện viện dưỡng lão cho biết robot giúp giảm tải khối lượng công việc và tăng hiệu quả chăm sóc người già.
Song song với đó, nghiên cứu về robot chăm sóc người cao tuổi cũng được đẩy mạnh tại các trường đại học. Đại học Công nghệ Hà Bắc đã phát triển một robot hình người có khả năng nâng đỡ bệnh nhân hoặc hỗ trợ họ lên xe lăn. Theo các nhà nghiên cứu, robot không chỉ hoạt động theo điều khiển từ xa mà còn học hỏi từ dữ liệu thực tế để dần tiến tới khả năng vận hành tự động, với an toàn được đặt lên hàng đầu.
Robot hình người cũng đang được thử nghiệm trong ngành bán lẻ. Galbot G1 đã được đưa vào gần mười nhà thuốc không người trực tại Bắc Kinh, đảm nhiệm tất cả quy trình từ kiểm kê, bổ sung, lấy hàng đến đóng gói và bàn giao cho nhân viên giao nhận. Những cửa hàng này mang lại sự tiện lợi lớn cho người dân, đặc biệt trong các tình huống cần thuốc gấp vào ban đêm.
Dù vậy, hành trình để robot trở thành bảo mẫu thực thụ vẫn còn nhiều rào cản. Trí thông minh của robot cần được nâng cấp mạnh mẽ để có thể xử lý tốt các tình huống phức tạp trong gia đình vốn khó đoán hơn nhiều so với môi trường công nghiệp.
Tại Vũ Hán, robot Photon đang được huấn luyện cách trộn salad bằng việc ghi lại và phân tích mọi chuyển động của huấn luyện viên, từ lực tay đến tốc độ và quỹ đạo thao tác. Khối dữ liệu khổng lồ này sẽ trở thành nền tảng giúp robot học sâu và thực hiện công việc một cách tự chủ trong tương lai.
Các chuyên gia cho rằng robot gia đình cần thời gian để tích lũy đủ dữ liệu và khả năng nhận thức mới có thể đáp ứng kỳ vọng của người dùng. Tuy nhiên, với tốc độ phát triển hiện tại, viễn cảnh robot trông trẻ, robot đầu bếp hay robot điều dưỡng xuất hiện trong từng ngôi nhà có lẽ chỉ còn là vấn đề thời gian. Công nghệ đang tiến rất nhanh, và mỗi bước tiến đều đưa chúng ta đến gần hơn với giấc mơ về một hệ sinh thái robot thông minh phục vụ đời sống con người một cách toàn diện.
