Trong khi thế giới dồn sự chú ý vào những con chip GPU đắt giá – được coi là “trái tim” của kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo – Thái Lan lại chọn một hướng đi ít hào nhoáng hơn: trở thành trung tâm sản xuất bảng mạch in (PCB) của khu vực. Đây là nền móng không thể thiếu để những con chip AI phát huy sức mạnh, bởi PCB có vai trò kết nối bộ nhớ, nguồn và các linh kiện trong hệ thống máy chủ.
Sự lựa chọn chạm đúng nhu cầu bức thiết của chuỗi cung ứng toàn cầu. Cơn khát AI đang khiến thị trường thiếu hụt PCB phân lớp cao, loại được sử dụng cho máy chủ và hạ tầng mạng tốc độ lớn. Cùng lúc, xu hướng đa dạng hóa sản xuất ra ngoài Trung Quốc và Đài Loan gia tăng vì lo ngại địa chính trị, mở ra cơ hội vàng cho Bangkok đặt mục tiêu trở thành “công xưởng PCB lớn nhất ngoài Trung Quốc”.
Những tháng gần đây, hàng loạt doanh nghiệp từ Trung Quốc, Đài Loan đến Nhật Bản đồng loạt dịch chuyển sang Thái Lan, biến các khu công nghiệp miền Đông thành điểm nóng đầu tư mới. Chỉ trong chưa đầy 3 năm, gần 60 nhà sản xuất PCB nước ngoài đã thiết lập cơ sở sản xuất mới tại Thái Lan. Các công ty phần lớn nằm trong top 30 doanh nghiệp hàng đầu thế giới như Unimicron, Zhen Ding Tech, Shennan Circuits và Victory Giant, kéo theo hàng chục nhà cung cấp thiết bị và nguyên liệu mở văn phòng dịch vụ để hỗ trợ khách hàng.
Chính phủ Thái Lan đã chuẩn bị bệ phóng khá sớm. Ủy ban Đầu tư (BOI) mở rộng ưu đãi đặc biệt cho toàn chuỗi PCB, từ nhà máy chính đến cung ứng vật liệu, thiết bị. Các dự án có thể được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp tới 8 năm, thậm chí lên đến 13 năm nếu kèm điều kiện R&D và đào tạo nhân lực, cùng miễn thuế nhập khẩu máy móc, nguyên liệu. Chỉ riêng năm 2023, khoảng 40 dự án PCB đã được phê duyệt với tổng vốn gần 2,7 tỷ USD.
Tuy nhiên, sự bùng nổ đầu tư kéo theo những thách thức về hạ tầng. Các khu công nghiệp miền Đông đang đối diện áp lực cung ứng điện khi cùng lúc đón cả nhà máy PCB và trung tâm dữ liệu – lĩnh vực cũng đang tăng tốc mạnh mẽ tại Thái Lan. Microsoft đã công bố xây dựng trung tâm dữ liệu đầu tiên tại đây, trong khi AWS, Google và nhiều tập đoàn khác cũng rót hàng tỷ USD.
Tháng 3/2025, chính phủ tiếp tục phê duyệt thêm 2,7 tỷ USD dự án mới, có dự án quy mô tới 300 MW. Đây là bước đi cho thấy Bangkok không chỉ dừng lại ở sản xuất phần cứng mà còn muốn trở thành “bến cảng” triển khai AI trong khu vực. Kế hoạch Hành động AI Quốc gia 2022–2027 cũng đặt mục tiêu đưa Thái Lan lọt top 50 thế giới về mức độ sẵn sàng AI của khu vực công, đồng thời phát triển nền tảng dữ liệu quốc gia và mạng lưới chuyên gia để phục vụ y tế, nông nghiệp, công nghiệp và du lịch.
“Bất kỳ nhà cung cấp nào tham gia vào chuỗi cung ứng AI cũng chính là những người đang tiên phong cho sự hình thành của ngành công nghiệp PCB tại Thái Lan”, một quản lý tại Ta Liang Technology, nhà cung cấp máy khoan quan trọng cho tất cả các hãng sản xuất PCB hàng đầu, cho biết.
Dẫu vậy, con đường còn nhiều thách thức. Các nhà máy PCB phục vụ AI đòi hỏi kỹ sư trình độ cao về thiết kế tín hiệu, quản lý điện năng, phần mềm EDA – nguồn nhân lực mà Thái Lan chưa dư dả. Chuỗi vật liệu đầu vào cũng phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, từ lớp laminate cho đến hóa chất mạ. Và quan trọng nhất, bài toán điện – đất – nước – logistics vẫn là ẩn số lớn khi tốc độ mở rộng quá nhanh.
Ngoài ra, theo ông Wichiene Ngamsukkarsemsri, giám đốc điều hành Mitsubishi Electric Factory Automation Thailand, khác biệt văn hóa lớn nằm trong phong cách làm việc. Công nhân Thái quen với nhịp làm việc cân bằng hơn, trong khi các nhà cung cấp PCB từ Trung Quốc đại lục và Đài Loan lại thường quyết liệt và gấp gáp hơn nhiều. Một cuộc tranh giành nhân tài đang diễn ra tại Thái Lan, với mức lương tháng gia tăng chóng mặt.
“Mức lương của các quản lý dây chuyền sản xuất giàu kinh nghiệm đã tăng gấp đôi, từ 40.000 baht lên 80-100.000 baht/tháng chỉ trong vòng 2-3 năm qua”, một lãnh đạo tại công ty sản xuất vật liệu PCB trong nước cho biết.
Theo Nikkei Asia, chi phí nhân sự tại Thái Lan hiện cao gấp khoảng 3 lần so với ở Trung Quốc nếu tính cả hiệu suất và các khoản thưởng. Mặt khác, các công ty cũng phải đưa ra mức đãi ngộ, trợ cấp rất cao để thuyết phục người từ trụ sở cũ sang.
Tuy vậy, chiến lược PCB đang giúp Bangkok chen chân vào cuộc đua AI toàn cầu một cách khôn ngoan. Thay vì lao ngay vào bán dẫn tiên tiến vốn đòi hỏi vốn khổng lồ và rủi ro kỹ thuật cao, Thái Lan chọn mắt xích ít hào nhoáng nhưng thiết yếu, từ đó kéo theo cả hệ sinh thái trung tâm dữ liệu, siêu máy tính và ứng dụng.
Charles Shen, Chủ tịch Zhen Ding Tech, cho biết kế hoạch đầu tư kỷ lục hơn 60 tỷ Đài tệ ( 1,97 tỷ USD ) tại Thái Lan của công ty sẽ được thực hiện trong năm nay và 2026. Mục tiêu đưa ra nhằm nắm bắt đà tăng trưởng mạnh mẽ từ nhu cầu liên quan đến AI.
Chủ tịch Unimicron, ông T.J. Tseng, thì khẳng định công ty ông đã mua đất đủ để xây dựng tới 5 nhà máy nếu nhu cầu thực sự cao. Làn sóng sản phẩm đầu tiên sản xuất tại đây sẽ bao gồm PCB cho vệ tinh và máy chơi game. Ông Tseng cũng không loại trừ khả năng sẽ đưa một phần sản xuất đế chip tiên tiến của công ty sang.
Theo: Nikkei Asia
