Tôi không phải kiểu phụ huynh kiểm soát con từng chút, nhưng gần đây thấy con gái cứ cười khúc khích khi nhắn tin điện thoại, tôi bắt đầu thấy lạ. Đặc biệt là cái kiểu cười hả hê, khoái chí – nó không giống kiểu vui vẻ bình thường. Kinh nghiệm xem các bộ phim tâm lý tuổi teen, chẳng hạn như bộ phim Sex Education khiến tôi biết rằng, ở con mình đang có điều gì đó mờ ám.
Tối hôm đó, khi ăn cơm xong, tôi gặng hỏi.
– Có chuyện gì mà con cứ cười một mình suốt thế?
Con chần chừ một lúc rồi thú nhận:
– Cái Linh – con bé suốt ngày ra vẻ, hôm nay đang tập thể dục thì bị rách quần. Lộ nguyên cả quần lót, mẹ ạ. Cả lớp ai cũng thấy. Quê quá trời. Mấy bạn còn chụp lại được cơ.
Tôi chưa kịp phản ứng thì con nói thêm, nửa cười nửa bực:
– Nó đáng đời mà mẹ. Cái loại lúc nào cũng nghĩ mình là trung tâm vũ trụ, lại còn hay bắt nạt bạn khác nữa. Giờ bị một trận nhục mặt, cho chừa.
Tôi nhìn con. Không biết nên nói gì ngay lúc đó. Không phải vì tôi bênh Linh – mà là vì tôi thấy lo cho con gái mình.
Phim Sex Education giúp tôi dạy con
Câu chuyện con kể khiến tôi nhớ lại một tình tiết trong phim Sex Education mà tôi đã xem vào năm ngoái. Đó là lúc Ruby – cô nữ sinh nổi tiếng, từng bắt nạt Maeve – bị lộ ảnh nhạy cảm trên mạng. Maeve vốn không ưa gì Ruby, nhưng cô vẫn là người đầu tiên đứng dậy bảo vệ bạn trước lớp. Không phải vì họ là bạn, mà vì Maeve hiểu: những thứ bị đem ra để làm nhục người khác, dù có ghét nhau đến đâu, cũng không thể là thứ để hả hê.
Tôi kể lại điều đó với con, không giảng giải đạo lý gì nhiều. Tôi chỉ nói:
– Mẹ hiểu vì sao con ghét bạn ấy. Nhưng nếu một ngày nào đó, con rơi vào tình huống giống vậy, con có muốn ai đó thương mình không? – Có một chuyện xấu đã xảy ra rồi, mình cười cợt vào đó thì cũng chẳng làm mình tốt đẹp hơn đâu con.
Con cúi đầu không nói gì. Lát sau, con bảo sẽ nhắn mấy bạn trong nhóm đừng đăng ảnh lên nữa.
Thực ra, tôi hiểu rằng, tuổi học trò là tuổi nhạy cảm. Các con dễ bị cuốn vào đám đông, dễ thấy “ngầu” khi mình ở phe mạnh hơn. Nhưng nếu người lớn không kịp thời điều chỉnh, những niềm vui sai lệch ấy sẽ lớn lên thành sự vô cảm.
Và sự vô cảm – nếu để tồn tại đủ lâu – sẽ khiến một đứa trẻ ngừng biết thương xót người khác.
Tôi không muốn con mình là người giỏi nhất lớp, không cần con học xuất sắc hay đứng đầu. Tôi chỉ mong con biết đâu là giới hạn của sự tử tế. Biết dừng lại khi một ai đó đang bị tổn thương, biết quay đi khi người khác bị đem ra làm trò đùa, biết xấu hổ nếu nỗi đau của người khác lại khiến mình vui vẻ.
Chúng ta không thể kiểm soát được những gì xảy ra trong lớp học, không thể dạy con tránh mọi va chạm với người xấu. Nhưng chúng ta có thể dạy con chọn làm người tốt – một cách rõ ràng và dứt khoát.
Vì rồi một ngày nào đó, khi rời khỏi ghế nhà trường và bước vào đời, những bài kiểm tra sẽ không còn quan trọng bằng việc: Con là người như thế nào khi không ai nhắc nhở con phải sống tử tế.
