Khi Bộ Giáo dục Hàn Quốc công bố con số hơn 4.000 trường học đã phải đóng cửa trên toàn quốc vì thiếu học sinh, nhiều người coi đó không chỉ là một thống kê giáo dục. Theo The Strait Times, đây là một chỉ dấu rõ ràng cho thấy cuộc khủng hoảng nhân khẩu học tại Hàn Quốc đã bước sang giai đoạn sâu sắc và khó đảo ngược.
Cụ thể, theo số liệu mới nhất của Bộ Giáo dục, được công bố hôm Chủ nhật bởi nghị sĩ Jin Sun-mee, kể từ năm 1980, tính đến tháng 3 năm nay, 4.008 trường học thuộc 17 sở giáo dục khu vực trên toàn quốc đã đóng cửa. Trong giai đoạn này, số lượng học sinh đăng ký học giảm từ 9,9 triệu xuống còn 5,07 triệu.
Các trường tiểu học chiếm phần lớn với 3.674 cơ sở đóng cửa vĩnh viễn, so với 264 trường trung học cơ sở và 70 trường trung học phổ thông. Chỉ trong 5 năm qua, 158 trường đã đóng cửa, và dự kiến sẽ có thêm 107 trường nữa đóng cửa trong 5 năm tới.
Tình hình nhân khẩu học tổng thể cho thấy sự suy giảm này sẽ chỉ càng trầm trọng hơn trong những năm tới, thậm chí là nhiều thập kỷ nữa. Viện Phát triển Giáo dục Hàn Quốc (KED) do nhà nước điều hành ước tính rằng số lượng học sinh tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông năm nay vào khoảng 5,07 triệu em và dự kiến sẽ giảm xuống còn khoảng 4,25 triệu em vào năm 2029 — giảm hơn 800.000 học sinh chỉ trong sáu năm.
Dữ liệu của Bộ Giáo dục cũng cho thấy những lỗ hổng nghiêm trọng trong việc quản lý các trường học đã đóng cửa. Trong số 4.008 trường học đã đóng cửa, 376 trường vẫn không được sử dụng. 266 trường đã bị bỏ hoang hơn một thập kỷ và 82 trường bị bỏ hoang hơn 30 năm.
Theo The Straits Times, phần lớn các trường bị đóng cửa nằm ở khu vực nông thôn và các địa phương xa trung tâm, nơi số trẻ em sinh ra mỗi năm sụt giảm nhanh hơn tốc độ đô thị hóa. Tuy nhiên, xu hướng này không còn là câu chuyện riêng của vùng quê, khi ngay cả các quận nội đô ở Seoul và các thành phố lớn cũng bắt đầu chứng kiến tình trạng lớp học trống ghế.
Tình trạng này phản ánh sự suy giảm kéo dài của dân số trong độ tuổi đi học. Đây là hệ quả trực tiếp của tỷ lệ sinh thấp kỷ lục mà Hàn Quốc đang đối mặt – mức thấp nhất thế giới trong nhiều năm liên tiếp. Reuters từng nhận định rằng chưa có quốc gia phát triển nào ghi nhận tỷ lệ sinh giảm sâu và kéo dài như Hàn Quốc, bất chấp hàng chục tỷ USD đã được chính phủ chi cho các chương trình khuyến khích sinh con.
Việc hơn 4.000 trường học phải đóng cửa không chỉ tạo ra những khoảng trống vật lý trong cộng đồng, mà còn kéo theo hệ lụy xã hội sâu rộng. Khi trường học biến mất, các dịch vụ công khác như y tế, giao thông, cửa hàng địa phương cũng dần thu hẹp, tạo thành vòng xoáy suy thoái ở nhiều khu vực. Đối với người cao tuổi còn ở lại, đó là cảm giác bị bỏ quên trong những thị trấn ngày càng thưa vắng người trẻ.
Ở cấp độ gia đình, câu chuyện giảm sinh của Hàn Quốc trở nên phức tạp hơn những con số thống kê. Financial Times cho rằng giới trẻ Hàn Quốc không “từ chối làm cha mẹ” một cách đơn giản, mà họ đang phản ứng trước áp lực kinh tế và xã hội ngày càng nặng nề. Giá nhà cao, chi phí giáo dục đắt đỏ, văn hóa làm việc kéo dài và sự bất bình đẳng giới trong chăm sóc gia đình khiến việc sinh con trở thành lựa chọn rủi ro, đặc biệt với phụ nữ.
Các khảo sát xã hội cho thấy ngày càng nhiều người trẻ Hàn Quốc coi hôn nhân và sinh con là “xa xỉ”. Điều này lý giải vì sao ngay cả khi chính phủ mở rộng trợ cấp sinh nở, miễn phí chăm sóc trẻ em và hỗ trợ nhà ở, hiệu quả vẫn rất hạn chế. Các chính sách tài chính, theo nhiều chuyên gia được Financial Times phỏng vấn, chỉ giải quyết phần ngọn, trong khi gốc rễ của vấn đề nằm ở cấu trúc xã hội và thị trường lao động.
Tác động của cuộc khủng hoảng đang lan sang nền kinh tế và tương lai tăng trưởng dài hạn. Reuters cảnh báo rằng lực lượng lao động suy giảm sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nhân công, đẩy chi phí phúc lợi xã hội lên cao và gây áp lực lớn lên hệ thống hưu trí. Việc trường học đóng cửa hôm nay được xem như “tín hiệu sớm” cho những khó khăn mà Hàn Quốc sẽ phải đối mặt trong 10–20 năm tới, khi số người trong độ tuổi lao động tiếp tục co lại.
Không chỉ là bài toán kinh tế, đây còn là câu chuyện về bản sắc và niềm tin xã hội. Nhiều địa phương đang cố gắng tái sử dụng các trường học bỏ trống làm trung tâm cộng đồng, viện dưỡng lão hoặc không gian văn hóa, song những nỗ lực này phần nào chỉ mang tính thích ứng, chứ chưa thể che lấp cảm giác mất mát khi một biểu tượng của tương lai – trường học – không còn hiện diện.
Theo: The Strait Times, Reuters
