Cây tầm bóp hay còn gọi là cây lồng đèn là một loại thân thảo, thuộc họ Cà, có tên khoa học là physalis angulate. Tại Việt Nam, cây tầm bóp mọc dại ở nhiều nơi, đặc biệt ở những vùng nông thôn.
Hầu như tất cả các bộ phận của cây tầm bóp đều có thể dùng được. Tại nhiều địa phương, người dân sử dụng cây tầm bóp như một loại rau ăn hàng ngày. Trong Đông y, cây tầm bóp cũng đã được dùng để chữa trị nhiều bệnh trong hàng thập kỷ. Quả tầm bóp có hình dáng giống như chiếc lồng đèn thường được trẻ em lấy làm đồ chơi và có lẽ thứ quả này cũng là tuổi thơ của không ít người.
Quả tầm bóp khi chín có màu cam tươi sáng nhưng ít ai biết rằng nó được coi là ‘ngôi sao dinh dưỡng’ trong giới quả mọng.
Theo bác sĩ dinh dưỡng Beth Czerwony, Khoa Tiêu hóa, Gan mật và Dinh dưỡng, Phòng khám Cleveland (Mỹ), loại quả nhỏ bé này có chứa một danh sách dài các loại vitamin và khoáng chất với nhiều lợi ích đối với sức khỏe con người.
Lợi ích sức khỏe của quả tầm bóp
Quả tầm bóp có thể dùng tươi hoặc sấy khô. Ảnh minh họa.
1. Chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa giúp cơ thể chống lại và phục hồi những tổn thương do các gốc tự do gây ra như lão hóa và bệnh tật, chẳng hạn như ung thư.
Cho đến nay, các nghiên cứu đã xác định được 34 hợp chất chống oxy hóa có trong quả tầm bóp có tác dụng tích cực đối với sức khỏe. Các carotenoid, thành phần tạo nên màu cam cho quả tầm bóp là một chất chống oxy hóa mạnh. Phenolic giúp ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư vú và ruột kết.
Một nghiên cứu cho thấy loại quả này có thể giúp chống lại sự phát triển của các tế bào ung thư phổi. Một nghiên cứu khác lại cho thấy nó là một ‘kẻ hủy diệt’ của các tế bào ung thư miệng.
Bác sĩ Czerwony nói: "Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như quả tầm bóp sẽ giúp chống lại bất kỳ nguy cơ gây bệnh ung thư nào".
Ngoài ra, phytosterol - một chất chống oxy hóa khác trong quả tầm bóp - có tác dụng làm giảm mức cholesterol trong máu. Hợp chất này đặc biệt tốt trong việc giảm cholesterol LDL, hay còn được gọi là cholesterol "có hại".
2. Chống viêm
Quả tầm bóp có chứa withanolides, một loại steroid tự nhiên có thể giảm viêm.
Loại quả này còn có thể giúp làm dịu viêm khớp, giảm đau cơ và thậm chí tăng cường tuần hoàn để giảm căng thẳng cho tim.
Quả tầm bóp có chứa withanolides, một loại steroid tự nhiên có thể giảm viêm. Ảnh minh họa.
3. Kiểm soát bệnh tiểu đường
Bác sĩ Czerwony cho biết, quả tầm bóp cũng chứa nhiều hợp chất làm chậm quá trình hấp thụ đường đơn từ carbohydrate của cơ thể, từ đó ngăn chặn lượng đường không mong muốn trong máu.
4. Tăng cường miễn dịch
Các nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy quả tầm bóp có thể giúp điều chỉnh hệ thống miễn dịch nhờ các hợp chất thực vật ngăn chặn quá trình gây viêm.
Ngoài ra, quả tầm bóp là một nguồn cung cấp vitamin C dồi dào, loại vitamin có tác dụng tăng cường hệ thống miễn dịch. Một cốc (140g) quả tầm bóp cung cấp 15,4mg loại vitamin này, tương đương với 21% lượng khuyến nghị trong ngày đối với phụ nữ và 17% đối với nam giới.
5. Giàu vitamin và các chất dinh dưỡng
Quả tầm bóp được ví như một bát súp tổng hợp của các loại vitamin cùng với các chất dinh dưỡng quan trọng khác.
Trong 1 cốc (140g) quả tầm bóp có chứa:
- Calo: 74
- Chất xơ: 6g
- Chất béo: 1g
- Vitamin C: 21% lượng khuyến nghị 1 ngày (RDI) đối với nữ và 17% RDI đối với nam
- Vitamin B1: 14% RDI đối với nữ và 13% RDI đối với nam
- Vitamin B2: 5% RDI
- Vitamin B3: 28% RDI đối với nữ và 25% RDI đối với nam
- Vitamin A: 7% RDI đối với nữ và 6% RDI đối với nam
- Sắt: 8% RDI đối với nữ và 18% RDI đối với nam
- Phốt pho: 8% RDI
Quả tầm bóp cũng chứa nhiều vitamin K, vitamin E.
Lưu ý khi sử dụng quả tầm bóp
Quả tầm bóp có thể làm mứt. Ảnh minh họa.
Bạn có thể sử dụng quả tầm bóp như một bữa ăn phụ, thêm vào món salad rau quả, làm sinh tố, nhúng với socola, làm nước sốt cho các món thịt hoặc cá, làm mứt, ăn cùng sữa chua hoặc bánh kem,... Bạn cũng có thể sấy khô quả tầm bóp để dùng dần.
Tuy nhiên, có một điều bạn cần phải nhớ: Không ăn quả tầm bóp khi chúng chưa chín. Quả tầm bóp xanh chứa solanin, một loại độc tố tự nhiên có thể gây ra nôn mửa, khó thở và tim đập nhanh, tiêu chảy và thậm chí là tử vong nếu ăn với liều lượng lớn.
Quả tầm bóp hiện được bày bán rất nhiều tại các siêu thị ở Nhật Bản với giá rất cao, lên tới 700.000đ/kg. Đây là loại quả cũng khá được ưa chuộng tại các nước phương Tây. Tuy nhiên, tại Việt Nam, loại quả này chưa được bán trên thị trường mà chủ yếu mọc hoang. Do đó, nếu muốn sử dụng quả hoặc cây tầm bóp với mục đích đạt được các lợi ích kể trên của chúng, bạn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng hoặc các bác sĩ đông y gần nhất.
(Nguồn: Cleveland Clinic, Healthline)
