Vốn bớt rẻ, thanh khoản bớt dư thừa
Sacombank mới đây tăng lãi suất huy động tiền đồng từ 0,2 - 0,7%/năm, trong đó các kỳ hạn ngắn tại quầy có mức tăng nhanh hơn. So với đầu tháng 10, lãi suất kỳ hạn dưới 6 tháng tăng 0,5%, lên 3,3%/năm ở kỳ hạn 1 tháng; 4 tháng lên 3,7%/năm, 5 tháng lên 3,9%/năm (đây là kỳ hạn có mức tăng mạnh nhất, 0,7%/năm). Trong khi đó, các kỳ hạn từ 6 tháng trở lên được giữ nguyên, mức cao nhất là 5,2%/năm ở kỳ hạn 24 và 36 tháng. Tiết kiệm trực tuyến ở ngân hàng (NH) này cũng tăng lãi thêm 0,2%/năm ở kỳ hạn 1 - 5 tháng, dao động từ 3,8 - 4,1%/năm tùy theo kỳ hạn.
Tăng trưởng tín dụng tại các ngân hàng nhanh hơn so với huy động
Ảnh: Ngọc Thắng
Dù không ồ ạt nhưng trong tháng 10, một số NH cũng đã thực hiện tăng lãi suất huy động. HDBank tăng lãi suất huy động trực tuyến ở các kỳ hạn từ 1 - 5 tháng khoảng 0,2%, dao động từ 4,05 - 4,15%/năm. VCBNeo tăng lãi suất huy động tiền gửi trực tuyến kỳ hạn 6 tháng thêm 0,3 %/năm, lên 5,9%/năm, 12 tháng lên 5,8%/năm, kỳ hạn 13 đến 60 tháng tăng thêm 0,25%/năm, lên 5,8%/năm. BacABank thêm 0,1 - 0,45%/năm tùy kỳ hạn. Một số NH tăng lãi suất huy động nhẹ ở mức 0,1%/năm như NCB, GPBank…
Trong trường hợp không tăng lãi suất, các NH cũng tung chương trình khuyến mãi thu hút nguồn tiền huy động, trong đó có các NH thuộc nhóm "Big4" (Vietcombank, BIDV, VietinBank, Agribank). Chẳng hạn, Vietcombank cấp mã dự thưởng cho khách gửi tiết kiệm 30 triệu đồng, kỳ hạn 6 hoặc 12 tháng với cơ hội trúng thưởng 1 giải đặc biệt 1 tỉ đồng; 10 giải nhất 100 triệu đồng/giải và 20 giải nhì trị giá 50 triệu đồng/giải. VietinBank tặng ngay quà tặng tiền mặt hoặc hiện vật trị giá 800.000 đồng tùy vào số tiền gửi và kỳ hạn đối với tiền gửi trên 200 triệu đồng. Trong khi đó, VietBank tặng mã quay số trúng thưởng với giải đặc biệt 500 triệu đồng cho các khoản gửi từ 25 triệu đồng… Ngoài ra, một số nhà băng còn phát hành chứng chỉ tiền gửi với lãi suất cao hơn so với huy động. Cụ thể, Nam A Bank phát hành 1.000 tỉ đồng chứng chỉ tiền gửi với lãi suất 6%/năm ở kỳ hạn 6 tháng, 6,3%/năm kỳ hạn 9 tháng, 12 tháng có lãi 6,4%/năm, 15 tháng là 6,5%/năm và 6,7%/năm kỳ hạn 18 tháng…
Trên thị trường liên NH, lãi suất giao dịch giữa các nhà băng cũng lên cao hơn từ 1 - 1,3%/năm so với đầu tháng 10. Lãi suất bình quân liên NH ngày 24.10 lên 5,82%/năm ở kỳ hạn qua đêm, 1 tuần lên 5,87%, 2 tuần lên 5,98%, 1 tháng lên 5,73%, 3 tháng lên 5,82%, 6 tháng lên 6%... Lãi suất liên NH duy trì ở mức cao, nhất là những kỳ hạn ngắn cho thấy thanh khoản của hệ thống không còn dư thừa và giá vốn của các NH hiện không còn rẻ. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vẫn duy trì bơm ròng với quy mô lớn để đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn của các nhà băng với mức lãi suất 4%/năm ở các kỳ hạn. Ngày 28.10, 16.000 tỉ đồng đã được nhà điều hành bơm ra thị trường. Vào tuần trước, NHNN đã bơm ròng khoảng 72.900 tỉ đồng.
Hút vốn cuối năm
Các chuyên gia cũng như tổ chức kinh tế đều nhận định lãi suất tiết kiệm tăng lên do tăng trưởng tín dụng đang tăng nhanh. Tính đến ngày 29.9, tăng trưởng tín dụng của các NH tăng 13,4% so với cuối năm 2024, cao hơn gần 1,5 lần so với cùng kỳ năm trước (9,11%). Đây cũng là mức tăng cao nhất so với cùng kỳ 5 năm trở lại đây, khi NHNN tiếp tục thực hiện nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng. Trong khi đó, tăng trưởng huy động chỉ đạt 9,7%.
Lãi suất tiền đồng trên thị trường liên ngân hàng cao hơn USD
Ảnh: Ngọc Thắng
Ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc phân tích khối khách hàng cá nhân Công ty TNHH Chứng khoán Yuanta VN - nhận định lãi suất tiết kiệm tăng hiện nay có tính mùa vụ. Hằng năm, khi bước vào quý 4, lãi suất sẽ tăng nhanh hơn so với những quý trước đó và hiện tại cũng tương tự. Trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng ở mức cao, các đợt phát hành trái phiếu từ Kho bạc Nhà nước đáp ứng đầu tư công cũng đang thu hút nguồn vốn trên thị trường. Các NH không những lo vốn cho tăng trưởng tín dụng mà còn phải chạy huy động vốn cho thanh khoản vào cuối năm khiến lãi suất tăng.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Thế Minh dự báo lãi suất năm nay sẽ không tăng sốc như những năm trước và đợt tăng này có thể diễn ra ngắn hơn. Bởi lãi suất cho vay hiện nay đang được neo ở mức thấp để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế nên các NH cũng không thể tăng chi phí vốn huy động lên được. Đặc biệt trong tuần này, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) dự kiến sẽ còn tiếp tục giảm lãi suất USD. Động thái này sẽ giúp mặt bằng lãi suất USD đi xuống, không gây áp lực lên tỷ giá, tạo điều kiện cho lãi suất tiền đồng được duy trì ở mức thấp. Hơn nữa, từ 2 năm trở lại đây, các NH cũng như doanh nghiệp trong nước ít có đợt huy động vốn USD từ nước ngoài, cũng làm cho một phần vốn bị hụt đi. Khi lãi suất USD thấp, các doanh nghiệp, NH có điều kiện vay ngoại tệ mức thấp, thêm một nguồn vốn trên thị trường cũng sẽ giúp lãi suất tiết kiệm không tăng lên cao.
Chuyên gia tài chính, TS Nguyễn Trí Hiếu chỉ ra thêm một nguyên nhân khiến lãi suất huy động tăng nhanh là đến từ tốc độ tăng trưởng huy động đang chậm hơn cho vay. Các NH tăng trưởng tín dụng cần vốn huy động, nếu không sẽ gặp vấn đề về thanh khoản khi cho vay quá nhiều. Mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay là 16 - 18%, trong khi 9 tháng qua, các nhà băng đã cho vay ra tăng 13,4% nên phần còn lại sẽ dồn vào những tháng cuối năm. Chính vì vậy, các NH phải tăng cường huy động ở các kênh, vừa để cho vay để có thể tăng trưởng tín dụng vào năm sau, vừa phải lo thanh khoản.
Lãi suất cho vay trong nước đã tiệm cận đáy
Theo FiinGroup và FiinRatings, lãi suất cho vay trong nước đã tiệm cận đáy và khó có khả năng giảm sâu thêm. Biên lãi ròng (NIM) toàn ngành NH thu hẹp; tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA) nhìn chung được duy trì. NIM toàn ngành giảm xuống khoảng 3,3% trong nửa đầu 2025 (so với 3,5% năm 2024 và mức đỉnh 3,8% năm 2022), trong khi ROA duy trì quanh mức khoảng 1,5% nhờ chi phí tín dụng giảm và thu nhập ngoài lãi góp phần bù đắp áp lực biên lợi nhuận. NIM bị thu hẹp chủ yếu do chi phí huy động neo ở mức cao trong bối cảnh cạnh tranh huy động gay gắt và định hướng chính sách duy trì lãi suất tiền gửi nhưng hạ lãi suất cho vay, khiến chênh lệch lãi suất bị thu hẹp; NIM của các NH niêm yết giảm xuống mức thấp nhất trong khoảng 5 năm rưỡi tính đến quý 2/2025. Khi lãi suất chính sách toàn cầu giảm, chi phí vốn quốc tế dự kiến sẽ hạ nhiệt. Mức lãi suất điều hành của Fed quanh 3% sẽ mở ra giai đoạn thuận lợi để các NH và doanh nghiệp có uy tín tiếp cận nguồn vốn quốc tế, đặc biệt khi có sự hỗ trợ từ các định chế tài chính phát triển như ADB, IFC và các tổ chức tương tự. Tỷ lệ tín dụng/GDP tiếp tục tăng, theo ước tính chính thức đạt khoảng 134% vào cuối năm 2024, và ước tính của FiinRatings là khoảng 146% vào cuối năm 2025.
