Cách tính thuế giá trị gia tăng với hộ kinh doanh
Tài liệu thẩm định dự thảo Nghị định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (gọi chung là hộ kinh doanh) vừa được công bố. Một trong những nội dung đáng chú ý là quy định về tính thuế giá trị gia tăng.
Theo đó, hộ kinh doanh có hoạt động sản xuất, kinh doanh có mức doanh thu năm từ 500 triệu đồng trở xuống thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng.
Hộ có hoạt động sản xuất, kinh doanh có mức doanh thu năm trên 500 triệu đồng thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng và áp dụng phương pháp tính trực tiếp theo doanh thu bằng tỷ lệ phần trăm nhân với doanh thu.
Trong đó, tỷ lệ phần trăm để tính thuế giá trị gia tăng thực hiện theo quy định tại Điều 12 Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15. Cụ thể như sau: phân phối, cung cấp hàng hóa 1%; dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu 5%; sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu 3%; hoạt động kinh doanh khác 2%.
Theo dự thảo, doanh thu tính thuế là toàn bộ số tiền hộ kinh doanh được hưởng từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa. Doanh thu này bao gồm cả tiền bán hàng, tiền cung ứng dịch vụ, trợ giá, phụ thu, thưởng, chiết khấu, bồi thường hợp đồng và các khoản thu khác theo quy định, các khoản bồi thường vi phạm hợp đồng, bồi thường khác liên quan đến hoạt động kinh doanh, doanh thu khác mà cá nhân kinh doanh được hưởng không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
Chia sẻ với PV VietNamNet, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas, cho hay, theo thông tin tại dự thảo, hộ kinh doanh chỉ được miễn thuế giá trị gia tăng khi có doanh thu hàng năm từ 500 triệu đồng trở xuống.
Còn với hộ có doanh thu từ 500 triệu đồng trở lên vẫn tính thuế theo quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã được ban hành trước đây. Điều này đồng nghĩa với việc hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đồng trở lên vẫn tính thuế từ đồng doanh thu đầu tiên.
Còn thuế thu nhập cá nhân của hộ kinh doanh chỉ tính cho phần vượt trên ngưỡng 500 triệu đồng (ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế).
Kiến nghị chỉ tính thuế cho doanh thu vượt ngưỡng 500 triệu với hai loại thuế
Ông Tuấn cho rằng, đối với thuế giá trị gia tăng, đó là sự thiếu công bằng giữa hộ dưới ngưỡng miễn thuế và trên ngưỡng miễn thuế. Việc phải thực hiện nghĩa vụ thuế cho toàn bộ doanh thu ngay khi đồng doanh thu đầu tiên vượt ngưỡng đã tạo ra sự bất công giữa các nhóm đối tượng nộp thuế.
Chẳng hạn, hộ kinh doanh có doanh thu 499 triệu đồng thì được miễn thuế giá trị gia tăng, nhưng với hộ có doanh thu từ 501 triệu đồng, họ phải thực hiện nghĩa vụ thuế giá trị gia tăng từ đầu.
Tức là, với doanh thu 501 triệu đồng, hộ, cá nhân kinh doanh phải đóng thuế giá trị gia tăng tương ứng 5.010.000 đồng cho lĩnh vực thương mại (thuế suất 1%), 15.030.000 đồng cho lĩnh vực nhà hàng, sản xuất (thuế suất 3%); hay 25.050.000 đồng cho hoạt động dịch vụ (thuế suất 5%).
“Điều này có thể tạo ra nhiều vấn đề tiêu cực, bởi người dân sẽ có động lực tách nhỏ giấy phép các hộ kinh doanh ra để thực hiện nghĩa vụ thuế. Hậu quả là tăng chi phí tuân thủ, cũng như giảm sự trung thực và tự nguyện của người dân khi thực hiện chính sách thuế”, ông Tuấn nhấn mạnh.
Trong khi đó, với nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân, nguyên tắc cơ bản để thu thuế là hộ, cá nhân kinh doanh phải có thu nhập để thực hiện nghĩa vụ thuế. Việc dự thảo chỉ cho trừ phần thu nhập miễn thuế với thuế thu nhập cá nhân, mà không cho trừ phần thu nhập miễn thuế với thuế giá trị gia tăng, theo ông Tuấn, vô tình đẩy nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân vào tình huống bất hợp lý.
“Chỉ tính riêng tiền công tiền lương của hộ kinh doanh, họ phải làm việc mỗi ngày trên 8 tiếng (30 ngày một tháng), thậm chí không có ngày nghỉ thì khoản chi phí này khoảng trên 200 triệu đồng/năm. Dù hoạt động kinh doanh có biên lợi nhuận tốt là 10-15%, thì 1 tỷ đồng vẫn lỗ, hoặc rơi vào tình huống lấy công làm lời. Nếu tính chi phí tiền lương, tiền công cho cả gia đình tham gia hoạt động kinh doanh thì sẽ lỗ nặng. Để tạo ra lợi nhuận thực sự, hộ kinh doanh cần mức doanh thu tối thiểu trên 1,5 tỷ đồng”, đại diện Keytas phân tích.
Theo ông Tuấn, việc áp dụng riêng lẻ từng cách tính thuế trong cùng một nghĩa vụ thuế sẽ tạo ra sự phức tạp khi thực hiện chính sách thuế.
Trong khi đó, với quy định sử dụng hóa đơn điện tử hiện tại, các hộ kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỷ đồng chưa phải thực hiện việc xuất hóa đơn điện tử. Điều này đồng nghĩa với việc có nhiều khó khăn khi xác định doanh thu thực tế của hộ kinh doanh.
Do đó, ông Tuấn kiến nghị, ngưỡng miễn thuế 500 triệu đồng chỉ tính thuế cho phần doanh thu vượt và áp dụng cho cả thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng sẽ hài hòa về mặt nguyên tắc thu thuế.
Chính sách thuế cần hướng đến sự công bằng, đơn giản và dễ thực hiện. Những điều này giúp người dân tin tưởng và tự nguyện thực hiện chính sách thuế.
