EuroCham: 80% doanh nghiệp châu Âu lạc quan về triển vọng Việt Nam trong 5 năm tới

Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) vừa công bố Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) quý III, ghi nhận tinh thần lạc quan rõ rệt trong cộng đồng doanh nghiệp châu Âu đang hoạt động tại Việt Nam.

Theo đó, chỉ số này đã tăng lên 66,5 điểm, vượt mức ghi nhận trước giai đoạn áp thuế đối ứng từ Mỹ và đạt đỉnh cao nhất trong ba năm qua. Điều này minh chứng cho sự kiên cường và khả năng thích ứng của doanh nghiệp châu Âu giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.

Phân tích cụ thể, EuroCham cho biết bức tranh thương mại toàn cầu đang thay đổi rõ nét hơn bao giờ hết. Khi Mỹ triển khai các biện pháp thuế quan mới và chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục tái cấu trúc, 31% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ đang chịu tác động tiêu cực đến kết quả tài chính – mức tăng đáng kể so với 15% trong Quý II. 

Đáng chú ý, tỷ lệ doanh nghiệp ghi nhận tác động tích cực ròng cũng tăng tương tự, từ 5% lên 9%, phản ánh những cơ hội mới đang mở ra cho các doanh nghiệp biết linh hoạt thích ứng giữa làn sóng tái định hình thương mại toàn cầu.

Dù chịu ảnh hưởng từ những biến động này, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Việt Nam vẫn ở mức rất thấp, chỉ 3% doanh nghiệp đang cân nhắc điều chỉnh hoạt động ra ngoài Việt Nam, trong khi 3% khác lại xem xét mở rộng hoặc điều chỉnh hoạt động ngay trong nước. Điều này một lần nữa khẳng định Việt Nam như một điểm đến sản xuất và đầu tư đáng tin cậy, bền vững trong chuỗi giá trị khu vực.

Bên cạnh đó, tuy vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh quy định về “hàng trung chuyển” từ phía Mỹ và các thỏa thuận thương mại đối ứng vẫn đang trong quá trình đàm phán, phần lớn doanh nghiệp không có kế hoạch điều chỉnh đáng kể trong chiến lược đầu tư hoặc vận hành.

Các yếu tố như tuân thủ pháp lý, biến động thị trường và chiến lược tìm nguồn cung có phần “phức tạp hơn”, nhưng chưa đủ mạnh để làm lung lay cam kết dài hạn của doanh nghiệp châu Âu đối với Việt Nam.

Đáng chú ý, sự cải thiện mạnh mẽ trong tâm lý doanh nghiệp khi 80% người tham gia khảo sát bày tỏ lạc quan về triển vọng trong 5 năm tới, và 76% cho biết họ sẽ giới thiệu Việt Nam như một điểm đến đầu tư.

Điều đó cho thấy sức hút của Việt Nam vẫn giữ vững bất chấp các yếu tố ngoại cảnh. Đặc biệt, việc FTSE Russell nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ ‘cận biên’ lên nhóm ‘mới nổi thứ cấp’ càng củng cố kết quả BCI kỳ này, thể hiện niềm tin ngày càng tăng của nhà đầu tư quốc tế và vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu.”

Niềm tin kinh doanh này cũng song hành cùng tham vọng tăng trưởng của Việt Nam. Gần một nửa (42%) doanh nghiệp tham gia khảo sát tin tưởng rằng Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3–8,5% trong năm 2025, trong khi 23% giữ quan điểm trung lập và 35% bày tỏ sự thận trọng. 

Bước tiến quan trọng của môi trường kinh doanh 

Tương tự các quý trước, khảo sát của EuroCham cũng cho thấy hiệu quả hành chính vẫn là một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam phải đối mặt, với 65% doanh nghiệp cho rằng các thủ tục phức tạp đang cản trở hoạt động kinh doanh.

Các quy trình liên quan đến thuế, đặc biệt là hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) vẫn gây nhiều khó khăn, trong khi cách hiểu và áp dụng quy định về giấy phép lao động không thống nhất giữa các địa phương tiếp tục tạo ra những rào cản trong vận hành.

Tuy nhiên, một bước tiến lớn đã được ghi nhận vào tháng 8, khi Chính phủ ban hành 3 nghị định mới nhằm hiện đại hóa quy định về thị thực và giấy phép lao động, hướng tới một quy trình minh bạch, nhất quán và dễ dự đoán hơn.

Theo đó, gần một nửa (48%) doanh nghiệp cho biết những cải cách này đã mang lại tác động tích cực trong hoạt động của họ, trong khi 42% cho rằng ảnh hưởng vẫn chưa rõ nét, chủ yếu do vấn đề chuyển tiếp trong giai đoạn đầu thực thi.

Dù vậy, các nghị định mới đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới môi trường kinh doanh cởi mở và thân thiện hơn, đồng thời phù hợp với các khuyến nghị dài hạn mà EuroCham đã liên tục nêu trong Sách Trắng hằng năm.

Chủ tịch EuroCham Bruno Jaspaert cho rằng kết quả Chỉ số BCI quý III một lần nữa khẳng định vị thế của Việt Nam là một trong những điểm đến đầu tư triển vọng nhất của châu Âu tại châu Á.

Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới ngày càng biến động và khó lường, tinh thần lạc quan cần được neo vững trên nền tảng của cải cách linh hoạt và khả năng thích ứng bền bỉ. Các doanh nghiệp nhấn mạnh rằng năng lực cạnh tranh dài hạn của Việt Nam phụ thuộc vào tính nhất quán và minh bạch của khung pháp lý giữa các địa phương, cũng như hiệu quả của bộ máy hành chính. 

“Tăng trưởng và doanh thu của ngày hôm nay chưa thể bảo đảm thành công cho ngày mai, trừ khi doanh nghiệp và Chính phủ cùng chung tay chuẩn bị cho tương lai. Đây chính là điểm tương đồng giữa EU và Việt Nam – cả hai đều nhận thức rõ tầm quan trọng của việc đa dạng hóa, củng cố và nâng tầm các mối quan hệ đối tác để cùng phát triển”, Chủ tịch EuroCham khẳng định.