Theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp, Bộ Quốc phòng, nhiệt độ cao, đặc biệt khi vượt quá 40°C, là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý liên quan đến nhiệt, điển hình là kiệt sức do nóng, sốc nhiệt và đột quỵ. Các tình trạng này đều nguy hiểm và đòi hỏi phải được nhận biết, xử lý kịp thời.
Phân biệt các bệnh lý do nắng nóng
Kiệt sức do nóng (say nóng) là tình trạng cơ thể bị mất nước và điện giải sau khi tiếp xúc lâu với nhiệt độ cao. Lúc này, hệ thống điều hòa thân nhiệt của cơ thể bắt đầu quá tải. Người bệnh sẽ có triệu chứng như mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn và chuột rút.
Da người bệnh ẩm ướt do đổ mồ hôi nhiều và nhiệt độ cơ thể có thể tăng nhẹ, khoảng 38−40 độ C. Dù ít nguy hiểm hơn sốc nhiệt, nhưng nếu không được sơ cứu kịp thời, kiệt sức do nóng có thể tiến triển thành sốc nhiệt.
Sốc nhiệt (say nắng) là tình trạng thân nhiệt tăng cao nghiêm trọng, thường trên 40 độ C, kèm theo rối loạn chức năng thần kinh trung ương. Đây là khi hệ thống điều hòa thân nhiệt của cơ thể đã suy sụp hoàn toàn, mất khả năng tự làm mát. Triệu chứng đặc trưng nhất là da nóng, đỏ, khô (đối với thể kinh điển) và rối loạn ý thức như lú lẫn, co giật hoặc hôn mê.
Người bệnh có thể không ra mồ hôi dù thân nhiệt tăng cao. Sốc nhiệt là một cấp cứu y khoa tối khẩn cấp với nguy cơ tử vong cao nếu không được hạ nhiệt kịp thời.
Đột quỵ do nắng nóng là tình trạng đột quỵ não xảy ra hoặc bị thúc đẩy bởi các yếu tố liên quan đến nhiệt độ cao. Nắng nóng làm tăng nguy cơ mất nước, máu cô đặc, gây biến động huyết áp và thúc đẩy hình thành cục máu đông.
Người bệnh có thể đột ngột bị yếu hoặc liệt một bên mặt, tay, chân, nói khó, đau đầu dữ dội, chóng mặt hoặc mất thăng bằng. Đột quỵ là cấp cứu y khoa, cần được điều trị trong "thời gian vàng" để giảm thiểu rủi ro tử vong và di chứng thần kinh.
Nắng nóng cực đoan có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. (Ảnh minh hoạ)
Hướng dẫn sơ cứu và phòng ngừa
Với người bị kiệt sức do nóng, cần đưa đến nơi mát, nới lỏng quần áo và làm mát cơ thể bằng khăn ướt, quạt nhẹ. Nếu tỉnh táo, cho uống nước mát từng ngụm nhỏ, ưu tiên dung dịch có điện giải. Nếu tình trạng không cải thiện sau 30-60 phút hoặc có dấu hiệu nặng hơn như lú lẫn, ngất xỉu, cần chuyển ngay đến cơ sở y tế.
Đối với sốc nhiệt và đột quỵ, cần gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Trong thời gian chờ đợi, cần đưa người bệnh ra khỏi nguồn nhiệt, cởi bỏ quần áo và làm mát cơ thể bằng cách phun nước mát, quạt, chườm đá vào các vùng cổ, nách, bẹn.
Bác sĩ Hoàng nhấn mạnh việc phòng ngừa chủ động là rất quan trọng. Mọi người nên uống đủ nước, hạn chế ra ngoài giờ nắng gắt và mặc quần áo nhẹ, rộng rãi, sáng màu. Cần điều chỉnh cường độ hoạt động thể lực, tránh vận động nặng ngoài trời nắng.
Các nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, trẻ em và người mắc bệnh mạn tính cần được quan tâm đặc biệt. Khi có bất kỳ biểu hiện bất thường nào liên quan đến nắng nóng, đặc biệt là rối loạn ý thức, yếu/liệt nửa người, nói khó, người dân cần gọi cấp cứu ngay lập tức để được hỗ trợ kịp thời.
Nam thợ xây nguy kịch vì sốc nhiệt giữa trời nắng gắt 0
Uống bia có giúp giải nhiệt ngày hè nắng nóng? 0
6 thói quen xấu ngày nắng nóng tiềm ẩn nguy cơ gây đột quỵ 0
