Phân luồng đang bị hiểu sai, thực hiện sai
Sáng 4/12, góp ý vào các báo cáo công tác nhiệm kỳ của Chính phủ, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Trị) đánh giá cao nhiều kết quả đạt được trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
Trong đó, Chính phủ đã tham mưu trình Trung ương ban hành Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, đặt giáo dục ở vị trí đột phá chiến lược, gắn trực tiếp với năng lực cạnh tranh quốc gia và khát vọng phát triển đất nước.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã trình Trung ương ban hành Nghị quyết và trình Quốc hội luật hoá việc phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi; miễn học phí đối với học sinh mầm non và phổ thông; trình Quốc hội Chương trình mục tiêu quốc gia cho giáo dục...
Tuy nhiên, đại biểu Nga bày tỏ trăn trở trước gánh nặng thi cử do vấn đề phân luồng sau trung học cơ sở còn bất cập.
Đại biểu phân tích: Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025” của Chính phủ đặt mục tiêu đến 2025, ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp.
Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga. Ảnh: Như Ý
“Phân luồng đang hiểu sai, thực hiện sai, phổ biến trong thực tế: Ai thi trượt vào trung học phổ thông thì đi học nghề. Phân luồng bị gắn với thất bại, không phải lựa chọn. Kiểu phân luồng cưỡng bức, thay vì ai có sở trường, định hướng nghề nghiệp rõ ràng thì chọn con đường phù hợp”, bà Nga nhìn nhận.
Theo đại biểu đoàn Quảng Trị, thi vào lớp 10 đang trở thành một “kỳ thi quốc gia thu nhỏ”, với áp lực nặng nề. Trong khi đó, trung học phổ thông là bậc học phổ thông, nghĩa là mọi học sinh đều có quyền được học.
Tỷ lệ học sinh vào trung học phổ thông còn thấp tại một số địa phương cho thấy chưa bảo đảm đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông 12 năm.
“Nhìn những gương mặt bơ phờ, đờ đẫn vì áp lực thi cử của những trẻ em mới 15 tuổi; đọc những bức thư đầy tuyệt vọng các trẻ em khi không vượt nổi kỳ thi vào trung học phổ thông mà thấy nhói lòng”, bà Nga bày tỏ.
Nghịch lý đáng lo ngại
Một nghịch lý đáng lo ngại đang diễn ra được đại biểu nhấn mạnh, là thi công lập “quá căng”, nhiều em dù học tốt nhưng không vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh. Kết quả là học sinh gia đình khó khăn phải buộc vào trường tư, với học phí cao vượt quá khả năng của gia đình.
Vấn đề này đã được Chính phủ nhận diện trong các báo cáo tổng kết thực hiện Luật Giáo dục, tuy nhiên trong báo cáo của Chính phủ trong phần bất cập chưa thấy nêu. Từ thực tế này, đại biểu mong muốn Chính phủ phải có hành động ngay như là việc miễn học phí cho học sinh phổ thông vậy.
“Ngay trong năm học 2026 – 2027, hãy mở rộng cánh cửa trung học phổ thông, hãy đầu tư có bài bản cho trung học nghề và tôn trọng quyền lựa chọn của người học”, đại biểu kiến nghị.
Cùng với đó, cần cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, trao nhiều cơ hội hơn cho học sinh. Việc phân luồng phải dựa trên tự nguyện và năng lực, không biến phân luồng thành “rào cản” từ lớp 9. Xây dựng phân luồng dựa trên quyền học tập.
“Phải bảo đảm đủ chỗ học trung học phổ thông công lập cho học sinh nghèo”, bà Nga nói.
Nữ đại biểu tỉnh Quảng Trị cho rằng, chúng ta đang có trong tay những chính sách tiến bộ, những quyết sách mạnh mẽ, những kỳ vọng lớn lao. Tư duy đã đổi mới, chính sách đã ban hành, nhưng sức mạnh thực thi cần phải đủ để tạo ra chuyển biến rõ ràng.
Vì vậy, bà kỳ vọng nhiệm kỳ tới phải là nhiệm kỳ hành động, để biến chính sách thành hiện thực; là nhiệm kỳ biến các nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước trở thành các chương trình hành động cụ thể, rõ ràng của Chính phủ.
Điều này được thể hiện bằng kết quả cụ thể trong từng lớp học, từng trường học, từng giáo viên và từng học sinh.
