Sáng 29.10, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, các đại biểu thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế - xã hội và các vấn đề phát sinh sau sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương.
Đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Vĩnh Long)
ẢNH: GIA HÂN
Đề nghị tăng lương cơ sở từ 1.1.2026
Đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Vĩnh Long) ghi nhận những kết quả tích cực từ cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cùng với hàng loạt đạo luật lớn như luật Đất đai, luật Nhà ở, luật Kinh doanh bất động sản, luật Tổ chức chính quyền địa phương… đã hình thành khung pháp lý vững chắc cho giai đoạn phát triển mới.
Song, theo ông Tuấn, cử tri cũng mong muốn Đảng, Nhà nước quan tâm nhiều hơn đến "vấn đề căn cơ nhất" là chính sách tiền lương và đời sống của cán bộ, công chức, viên chức.
Vị đại biểu cho hay, sau gần 4 tháng vận hành mô hình mới, bộ máy hành chính đã nhẹ hơn về đầu mối nhưng nặng hơn về công việc. Cán bộ, công chức ở nhiều địa phương, nhất là cấp cơ sở phải đi làm xa hơn, nhiều việc hơn nhưng thu nhập thì không khá hơn.
Ông Tuấn dẫn báo cáo tổng hợp kiến nghị cử tri từ một số địa phương, cho thấy nhiều cán bộ cấp xã phải di chuyển 10 - 15 km mới đến trụ sở mới, trong khi phụ cấp đi lại, phụ cấp công vụ chưa được điều chỉnh. Chi phí đi lại, thuê nhà, sinh hoạt tăng khiến thu nhập thực tế giảm từ 10 - 12% so với trước đây.
Những phản ánh trên không chỉ là con số hay kiến nghị kỹ thuật mà là "tiếng lòng" của đội ngũ công chức, viên chức cơ sở, những người đang gánh trên vai phần việc nặng nề nhất của bộ máy nhà nước.
Vị đại biểu cũng cho rằng, mức lương hiện hành không còn phù hợp khi đặt trong tương quan với mặt bằng giá sinh hoạt hiện tại. Tính trung bình, chỉ riêng chi phí sinh hoạt tối thiểu (ăn uống, đi lại, tiền điện nước, học phí cho con cái) ở vùng đô thị, mỗi tháng cần khoảng 5 triệu đồng/người/tháng. Thu nhập của nhiều công chức trẻ chỉ đủ trang trải cho khoảng 20 ngày, 10 ngày còn lại trong tháng là rất khó khăn.
Nhấn mạnh việc nâng cao đời sống cán bộ chính là nâng cao chất lượng bộ máy, ông Tuấn đề nghị xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ 1.1.2026 mà không chờ đến giữa năm như các giai đoạn trước đây.
"Cán bộ có đủ sống mới yên tâm phục vụ, công chức không bị nặng gánh cơm áo gạo tiền mới nhẹ lòng cống hiến", ông Tuấn nói.
Đại biểu Mai Thanh Hải (đoàn Thanh Hóa)
ẢNH: GIA HÂN
Thừa, thiếu cán bộ vẫn xảy ra
Cùng cho ý kiến thảo luận, đại biểu Mai Thanh Hải (đoàn Thanh Hóa) nhìn nhận, sau 4 tháng đi vào hoạt động, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cơ bản đã thông suốt. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả thì một số khó khăn, hạn chế cũng đang bộc lộ, cần khắc phục.
Theo vị đại biểu, ở một số nơi, dù cán bộ, công chức đã được điều chuyển từ nơi thừa đến nơi thiếu, song tình trạng thừa thiếu cán bộ vẫn diễn ra, nhất là ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa. Việc bố trí, sử dụng trụ sở công ở một số nơi chưa thực sự hợp lý, chưa sử dụng hết công năng, gây lãng phí.
Cạnh đó là thiếu cán bộ có năng lực chuyên môn sâu về đất đai, kế toán, tài chính…; một bộ phận cán bộ có năng lực còn chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.
Chưa kể, cơ sở hạ tầng, thông tin, chuyển đổi số còn khó khăn. Một số cử tri phản ánh dịch vụ công quốc gia bị quá tải, ảnh hưởng đến việc thực hiện các thủ tục hành chính của người dân.
Ông Hải cũng phản ánh thực trạng cán bộ, công chức phải giải quyết khối lượng công việc lớn hơn, áp lực cao hơn, nhưng chế độ chính sách chưa được cải thiện.
Từ thực tế đã nêu, vị đại biểu đoàn Thanh Hóa đề nghị đánh giá lại các chính sách về phân cấp, phân quyền để có sự điều chỉnh phù hợp với mô hình cấp xã hiện nay.
Ông cho rằng cần sớm hoàn thiện việc xác định vị trí việc làm, cải cách chính sách tiền lương tương xứng với vị trí việc làm đối với đội ngũ cán bộ, công chức. Trước mắt, cần sớm có chế độ phù hợp với công chức cấp xã để họ yên tâm công tác.
Đồng thời, sớm ban hành quy chế đánh giá cán bộ, công chức gắn với chất lượng công việc, qua đó sàng lọc, sẵn sàng thay thế những người không đáp ứng yêu cầu công việc…
