Gần 20.000 vụ việc, gây thiệt hại trên 12.000 tỷ đồng là số lượng các vụ việc lừa đảo liên quan đến tài sản mã hoá trong suốt giai đoạn 5 năm từ năm 2019 đến năm 2024. Phần lớn tiền trong các vụ án, vụ việc này được tội phạm chuyển thành tài sản mã hoá thông qua giao dịch trao đổi, mua bán ngang hàng tại các sàn quốc tế như Binance, HTX, OKX với giá trị giao dịch hàng ngày lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Thực tế này đặt ra thách thức với các cơ quan chức năng là phải định danh được các chủ thể tham gia giao dịch tài sản mã hoá. Đây là nhận định chung của nhiều chuyên gia tại Diễn đàn "Thị trường Tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá", được tổ chức trong khuôn khổ Ngày hội Đổi mới sáng tạo 2025.
Những nhóm mua bán tài sản mã hoá như USDT, bitcoin hoạt động công khai trên mạng xã hội. Cá biệt, có những giao dịch lên tới hàng triệu USD mỗi ngày. Ẩn danh nhờ giao dịch qua mạng và xuyên biên giới, tài sản mã hoá được tội phạm triệt để lợi dụng để tạo ra một thị trường ngầm trong việc lưu chuyển dòng tiền cho những hoạt động bất hợp pháp, không qua kiểm soát trên không gian mạng.
Thượng tá Nguyễn Thành Chung - Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an cho biết: "Trong một chuyên án được đấu tranh triệt phá năm 2024, đối với ổ nhóm thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, cơ quan công an đã xác định các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản của bị hại đã cấu kết thuê một bộ phận rửa tiền gọi là 777pay. Bộ phận này cung cấp tài khoản ngân hàng, rửa tiền bằng hình thức chuyển tiền lòng vòng qua các tài khoản ngân hàng, sau đó mua bán tài sản mã hoá để xoá nguồn gốc".
Nghị quyết 05 về thí điểm thị trường tài sản mã hoá quy định: các giao dịch loại tài sản này bắt buộc phải thực hiện trên các sàn do cơ quan quản lý Nhà nước cấp phép thí điểm. Giai đoạn đầu chỉ có 5 doanh nghiệp được cấp phép cung cấp dịch vụ. Đây sẽ là "bộ lọc", loại bỏ những mô hình tiềm ẩn rủi ro.
Ông Tô Trần Hòa - Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chia sẻ: "Các doanh nghiệp đang tích cực triển khai xây dựng hệ thống, xây dựng các quy trình và thành lập các doanh nghiệp đáp ứng theo yêu cầu của Nghị quyết để đăng ký cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá tại thị trường Việt Nam".
Trong giai đoạn thí điểm, chỉ những nhà đầu tư trong nước đang có tài sản mã hoá hoặc nhà đầu tư nước ngoài mới được mở tài khoản. Sau 6 tháng kể từ khi sàn đầu tiên được cấp phép, nhà đầu tư trong nước nếu không giao dịch trên các sàn này sẽ bị xử lý vi phạm. Các chuyên gia cho rằng, những quy định chặt chẽ là cần thiết, khi thị trường còn mới mẻ.
Ông Phan Đức Trung - Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam nhận định: "Sự chuẩn bị tích cực từ các cơ quan quản lý trong việc ban hành Nghị quyết, đặc biệt là công tác phổ biến tuyên truyền. Đây là một bước đi đầu tiên. Nhưng trong thời gian tới, các cơ quan quản lý sẽ ban hành thêm những chính sách để thúc đẩy ra các loại tài sản, khai thác được tiềm năng tại thị trường này".
Trung bình mỗi ngày, có khoảng hơn 600 triệu USD, tức là hơn 16.000 tỷ đồng tài sản mã hoá được giao dịch từ Việt Nam, theo báo cáo từ tổ chức nghiên cứu thị trường Chainalysis. Việc ban hành cơ chế chính sách cho thị trường này, không chỉ giúp kiểm soát rủi ro, mà là nền tảng cần để Việt Nam giữ vững chủ quyền số, khơi thông nguồn lực đổi mới sáng tạo và bước vào kỷ nguyên tài sản thông minh.
