Cúm mùa, đặc biệt là cúm A, là bệnh truyền nhiễm phổ biến do virus Influenza gây ra, dễ lây lan qua đường hô hấp và có thể bùng phát thành dịch vào mùa Đông - Xuân. Dù thường bị nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường, bệnh cúm tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt với các nhóm có nguy cơ cao.
Triệu chứng cúm mùa ban đầu khá nhẹ, gồm sốt, ho khan, đau họng, đau đầu, mệt mỏi. Tuy nhiên, nếu không theo dõi và xử lý kịp thời, bệnh có thể dẫn đến viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim, rối loạn nhịp tim hoặc thậm chí suy đa tạng.
PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài, Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia - Bệnh viện Bạch Mai, cảnh báo: “Cúm mùa có thể làm trầm trọng tình trạng của bệnh nhân tim mạch, đặc biệt là suy tim. Ngay cả người không có tiền sử bệnh tim cũng có nguy cơ viêm cơ tim cấp, rối loạn nhịp nguy hiểm”.
Giải pháp phòng bệnh hiệu quả nhất vẫn là tiêm vaccine cúm mùa định kỳ hằng năm.
Lý giải về điều này, bác sĩ cho biết khi sốt cao, cơ thể mất nước và nhu cầu oxy tăng, tim sẽ phải hoạt động nhiều hơn, khiến bệnh nhân dễ rơi vào tình trạng suy tim cấp hoặc phù phổi cấp.
Người cao tuổi, trẻ em dưới 2 tuổi, phụ nữ mang thai và những người mắc bệnh lý nền như tiểu đường, huyết áp cao, bệnh gan, thận hoặc phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) được xem là nhóm dễ gặp biến chứng nặng khi nhiễm cúm.
Ở nhóm này, cúm có thể nhanh chóng diễn tiến thành viêm phổi, suy hô hấp hoặc thậm chí suy đa tạng. Một số trường hợp nghiêm trọng cần phải can thiệp hồi sức tích cực hoặc sử dụng hệ thống ECMO (hỗ trợ tuần hoàn và hô hấp ngoài cơ thể).
Dù phần lớn người bệnh có thể khỏi sau 5-7 ngày, các bác sĩ cảnh báo không nên chủ quan với cúm. Một số biến chứng nguy hiểm thường xuất hiện sau giai đoạn bệnh thuyên giảm, đặc biệt là tình trạng viêm phổi tiến triển. Dấu hiệu cảnh báo gồm sốt cao kéo dài, đau tức ngực, khó thở, môi và đầu ngón tay tím tái.
Các triệu chứng này thường xuất hiện trong vòng 7-10 ngày từ khi bệnh khởi phát. Nếu không được xử trí sớm, người bệnh có thể rơi vào suy hô hấp nặng.
Tiêm vaccine - Giải pháp chủ động và hiệu quả nhất
Giải pháp phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay vẫn là tiêm vaccine cúm mùa định kỳ hằng năm. Theo bác sĩ Nguyễn Thị An, Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec, vaccine có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ nhiễm cúm và biến chứng nặng, đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng khuyến cáo người dân nên tiêm phòng cúm mỗi năm do virus liên tục biến đổi. WHO hiện duy trì mạng lưới giám sát toàn cầu, trong đó có Việt Nam, để cập nhật các chủng cúm lưu hành tại từng khu vực và hướng dẫn cập nhật vaccine phù hợp.
Với các nước thuộc Bắc bán cầu như Việt Nam, mùa cúm thường kéo dài từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau. Do đó, người dân nên tiêm vaccine vào khoảng tháng 8-9 hằng năm để đảm bảo hiệu quả miễn dịch.
Bên cạnh việc tiêm phòng, các chuyên gia khuyến cáo người dân nên duy trì thói quen rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang tại nơi công cộng, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, giữ gìn vệ sinh cá nhân và không gian sống thông thoáng.
Với những người có bệnh nền, việc kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe hiện tại cũng là yếu tố then chốt giúp giảm nguy cơ biến chứng nếu mắc cúm.
Đừng nhầm với cảm cúm: Những triệu chứng cảnh báo bệnh não mô cầu nguy hiểm 0
Cúm mùa ‘tấn công’ tim mạch 0
Thời điểm phù hợp để tiêm vaccine cúm mùa 0
