Cục Thống kê: Giải mã động lực và lộ trình bứt tốc về đích tăng trưởng 8,5%

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều biến động khó lường, Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng với những tín hiệu phục hồi mạnh mẽ. Mục tiêu tăng trưởng GDP đầy tham vọng 8,3%-8,5% cho năm 2025 theo tinh thần Nghị quyết số 226/NQ-CP của Chính phủ đang là tâm điểm chú ý của cả giới chuyên gia, cộng đồng doanh nhân và nhà đầu tư.

Để có cái nhìn toàn diện về “bức tranh” kinh tế-xã hội 9 tháng, đặc biệt là các chỉ số vĩ mô quan trọng, Báo Điện tử VietnamPlus đã có cuộc trò chuyện với bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê, Bộ Tài chính.

Củng cố niềm tin đạt mục tiêu

- Xin bà chia sẻ đánh giá về những động lực chính, những chỉ số vĩ mô đang tạo đà vững chắc, giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5% theo tinh thần Nghị quyết số 226/NQ-CP của Chính phủ? Đặc biệt, bà có thể chỉ ra sâu hơn về những động thái tích cực đang diễn ra ở các ngành, lĩnh vực được xem là trọng yếu và có tính lan tỏa cao trong bức tranh tổng thể?

Bà Nguyễn Thị Hương: Các số liệu thống kê thực sự mang đến một cái nhìn tích cực về đà phục hồi và tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam, củng cố niềm tin vào khả năng đạt được các mục tiêu đã đề ra. Chúng tôi ước tính, tăng trưởng GDP 9 tháng đầu năm đạt khoảng 7,85%, một con số tiệm cận rất gần tới mục tiêu tăng trưởng trên 8% cho cả năm.

Đà tăng trưởng này được duy trì vững chắc nhờ sự phục hồi mạnh mẽ và đồng bộ ở nhiều lĩnh vực trọng yếu. Sản xuất công nghiệp và xây dựng đã trở thành đầu tàu, ghi nhận tốc độ tăng trưởng ấn tượng 8,69% trong 9 tháng, đóng góp tới 43,05% vào tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế.

 

Tăng trưởng GDP 9 tháng đầu năm đạt khoảng 7,85%, một con số tiệm cận rất gần tới mục tiêu tăng trưởng trên 8% cho cả năm.

Bên cạnh đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, dù có xu hướng giảm nhẹ song vẫn giữ vững vai trò là động lực chính với tốc độ tăng 9,92%, đóng góp 31,73% nhờ sự cải thiện về đơn hàng xuất khẩu, cùng với việc mở rộng sản xuất ở các ngành hàng chủ lực như điện tử, dệt may và máy móc thiết bị.

Một điểm đáng chú ý là ngành khai khoáng đã đạt mức tăng trưởng cao trong quý 3 (7,78%) so với tăng trưởng âm của cùng kỳ 2 năm gần đây, góp phần đáng kể vào sự phục hồi của toàn khu vực công nghiệp. Ngành xây dựng cũng cho thấy những tín hiệu tích cực nhờ việc đẩy mạnh đầu tư công và khởi công nhiều dự án hạ tầng trọng điểm.

Cùng với tăng trưởng sản xuất, lạm phát được kiểm soát hiệu quả là một điểm sáng quan trọng. Mặc dù có những yếu tố cục bộ gây gia tăng áp lực, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 9 tháng chỉ tăng 3,27%, nằm trong ngưỡng mục tiêu đề ra. Lạm phát cơ bản cũng được kiểm soát tốt ở mức 3,19%. Điều này tạo ra dư địa rất thuận lợi cho việc điều hành các chính sách tiền tệ một cách linh hoạt, hỗ trợ tăng trưởng mà vẫn đảm bảo ổn định vĩ mô.

Tổng quan về thị trường tài chính-tiền tệ cũng ghi nhận những tín hiệu tích cực. Thu ngân sách Nhà nước 9 tháng đạt 97,9% dự toán cả năm, tăng 30,5% so với cùng kỳ năm trước, minh chứng rõ ràng cho sự phục hồi của hoạt động sản xuất-kinh doanh.

Thêm vào đó, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đã được cải thiện đáng kể. Nguồn vốn tập trung vào các lĩnh vực an sinh xã hội, hạ tầng giao thông và chuyển đổi số, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy tổng cầu và hỗ trợ tăng trưởng bền vững.

Tín dụng toàn nền kinh tế tăng trưởng mạnh và đạt 13,37% tính đến ngày 29/9, cao hơn nhiều so với cùng kỳ. Đáng chú ý khác, 78% dư nợ tập trung chủ yếu vào hoạt động sản xuất kinh doanh, điều này cho thấy định hướng đúng đắn của chính sách điều hành.

Mặt khác, tỷ giá và thị trường ngoại hối được duy trì trong tầm kiểm soát, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay tương đối thấp, góp phần giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp, hỗ trợ phục hồi đầu tư và sản xuất.

Trong nền kinh tế, những động thái tích cực xuất hiện ở các ngành, lĩnh vực trọng yếu khác có tính lan tỏa cao. Cụ thể, nông nghiệp tiếp tục là trụ đỡ vững chắc, tăng trưởng ổn định nhờ cây lâu năm phát triển tốt, chăn nuôi gia cầm, nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh và xuất khẩu nông sản tăng trở lại, đặc biệt ở các mặt hàng cà phê, hạt điều, hạt tiêu, thủy sản.

Bên cạnh đó, ngành công nghiệp chế biến-chế tạo đã ghi nhận phục hồi mạnh mẽ ở các trung tâm công nghiệp lớn (như Hải Phòng, Quảng Ninh, Thanh Hóa).

Ngoài ra, ngành thương mại trong nước và tiêu dùng duy trì đà tăng, phản ánh sức mua và niềm tin thị trường được cải thiện. Trong đó, dịch vụ và du lịch bùng nổ nhờ nhu cầu du lịch nội địa và quốc tế gia tăng, đóng góp lớn vào GRDP (Tổng sản phẩm trên địa bàn) của các địa phương (như Thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng, Khánh Hòa).

Cuối cùng, đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục gia tăng với nhiều dự án đã đăng ký điều chỉnh quy mô vốn, từ đó khẳng định niềm tin vững chắc của nhà đầu tư quốc tế vào triển vọng tăng trưởng kinh tế dài hạn của Việt Nam trong xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu.

Rủi ro tiềm ẩn cả từ bên ngoài và nội tại

- Bên cạnh những điểm sáng, bức tranh kinh tế luôn đi kèm với những thách thức đòi hỏi sự chủ động ứng phó. Theo Cục trưởng, đâu là những rủi ro, áp lực cần được đặc biệt lưu tâm, cả từ bên ngoài lẫn nội tại nền kinh tế, có thể ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng đã đề ra?

Bà Nguyễn Thị Hương: Có thể thấy, mặc dù nền kinh tế có nhiều điểm sáng, nhưng vẫn còn nhiều rủi ro tiềm ẩn cả từ bên ngoài và nội tại, có thể ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng đã đề ra. Do đó, sự thận trọng và khả năng ứng phó linh hoạt trước các thách thức là yếu tố then chốt để duy trì đà phát triển bền vững. Trong đó, thách thức bên ngoài là các vấn đề về bảo hộ thương mại. Đặc biệt, chính sách thuế quan của Mỹ là rủi ro lớn nhất đối với xuất khẩu của Việt Nam, đáng chú ý là các ngành hàng chủ lực.

Kinh tế thế giới được dự báo tăng trưởng chậm, tiêu dùng phục hồi yếu, trong khi rào cản thương mại và yêu cầu tiêu chuẩn xanh gia tăng, những điều này tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu và giá cả hàng hóa.

Ngoài ra, kinh tế thế giới được dự báo tăng trưởng chậm, tiêu dùng phục hồi yếu, trong khi rào cản thương mại và yêu cầu tiêu chuẩn xanh gia tăng, những điều này tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu và giá cả hàng hóa.

Thêm vào đó, biến động giá dầu, nguyên vật liệu chiến lược trên thế giới vẫn là yếu tố khó lường, có thể đẩy lạm phát chi phí đẩy vào Việt Nam. Trên thị trường quốc tế, tỷ giá USD và giá vàng biến động mạnh sẽ tác động đến giá cả nhiều nhóm hàng hóa thanh toán bằng USD, điều này làm gia tăng chi phí nhập khẩu nguyên vật liệu và thanh toán nợ vay ngoại tệ, tạo thêm áp lực đầu vào cho doanh nghiệp sản xuất.

Hơn nữa, căng thẳng địa chính trị leo thang cũng là yếu tố ảnh hưởng gián tiếp tới hoạt động sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam.

Đối với thách thức nội tại, mặc dù Việt Nam đã có nhiều nỗ lực song tốc độ giải ngân vốn đầu tư công vẫn cần được đẩy mạnh hơn nữa trong quý cuối năm để tạo động lực tăng trưởng rõ nét. Trong nền kinh tế, sức hấp thụ vốn của doanh nghiệp vẫn chưa mạnh, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn về thị trường, tài chính, khiến dòng vốn chưa phát huy tối đa hiệu quả, tiềm ẩn nguy cơ nợ xấu.

Điểm đáng chú ý, thị trường bất động sản dù đã ghi nhận những tín hiệu phục hồi ở một số phân khúc, nhưng vẫn còn không ít khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ. Trong đó, việc tắc nghẽn pháp lý và khả năng tiếp cận vốn vẫn cần được giải quyết triệt để để giải phóng nguồn lực lớn cho nền kinh tế.

Lưu ý thêm nữa, thị trường hàng hóa trong nước tiếp tục chịu tác động từ kinh tế toàn cầu, chi phí nguyên liệu nhập khẩu, biến động tỷ giá và sự phụ thuộc nguồn cung bên ngoài. Do đó, tâm lý doanh nghiệp còn khá thận trọng, đặc biệt trong mở rộng sản xuất, tuyển dụng và đầu tư dài hạn.

Cuối cùng, tác động của biến đổi khí hậu dẫn tới nhiều hiện tượng thiên tai và thời tiết bất thường, làm gián đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh, gia tăng chi phí và ảnh hưởng đến hạ tầng, đòi hỏi kế hoạch ứng phó kịp thời và dự phòng ngân sách.

Các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô 9 tháng đầu năm đang tạo nền tảng tích cực để tiến gần mục tiêu tăng trưởng trên 8%. Tuy nhiên, cần tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy các ngành có tính lan tỏa cao đồng thời chủ động ứng phó với các rủi ro bên ngoài để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng cả năm.

Sáu nhóm giải pháp trọng tâm

- Nhìn về những tháng cuối năm và mục tiêu đầy tham vọng 8,3-8,5% cho cả năm 2025, Cục Thống kê có những nhận định hoặc khuyến nghị trọng tâm nào dựa trên các số liệu 9 tháng, thưa bà? Đâu là những giải pháp then chốt cần được ưu tiên triển khai quyết liệt từ nay đến cuối năm để không chỉ đảm bảo đạt được mục tiêu tăng trưởng mà còn duy trì ổn định vĩ mô, tạo nền tảng vững chắc cho năm tới?

Bà Nguyễn Thị Hương: Với những kết quả đạt được và tồn tại, hạn chế của 9 tháng năm 2025, kinh tế-xã hội nước ta bước sang ba tháng cuối năm chắc chắn sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Từ những phân tích này, Cục Thống kê đã đưa ra sáu nhóm khuyến nghị trọng tâm để thực hiện thắng lợi các mục tiêu đặt ra.

Thứ nhất, kiên trì giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, nâng cao tính tự chủ và khả năng thích ứng. Điều này đòi hỏi phải liên tục cập nhật các kịch bản về tăng trưởng, lạm phát và phối hợp chặt chẽ, hài hòa các chính sách điều hành.

 

Kiên trì giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, nâng cao tính tự chủ và khả năng thích ứng.

Thứ hai, cần có giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, kịp thời để tiếp tục đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng cuối năm, đặc biệt là các dự án quan trọng quốc gia. Đồng thời, cần tháo gỡ vướng mắc, xử lý dứt điểm các dự án tồn đọng và có chính sách ưu đãi, cạnh tranh để thu hút các dự án lớn, công nghệ cao.

Thứ ba, nâng cao năng suất, chất lượng của sản phẩm các ngành công nghiệp, dịch vụ dựa trên đổi mới sáng tạo, nghiên cứu khoa học. Thúc đẩy các hoạt động xúc tiến thương mại và phân phối hàng hóa qua nền tảng số, thương mại điện tử, hỗ trợ thông tin thị trường và pháp lý cho doanh nghiệp. Đẩy mạnh Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” và tăng cường xuất khẩu các sản phẩm chủ lực sang các thị trường lớn, tiềm năng.

Thứ tư, trong nông nghiệp, cần tăng cường giám sát dịch bệnh và kiểm soát hoạt động chăn nuôi, giết mổ để bảo đảm an toàn dịch bệnh và thực phẩm. Chú trọng ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển mô hình chăn nuôi an toàn sinh học, mở rộng liên kết chuỗi giá trị và đẩy mạnh tái đàn có kiểm soát để bảo đảm nguồn cung ổn định và phát triển nông nghiệp bền vững.

Thứ năm, ngành du lịch cần có các giải pháp đột phá, liên tục làm mới sản phẩm, tập trung nghiên cứu kỹ từng thị trường để đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách.

Cuối cùng là việc thực hiện có hiệu quả và kịp thời các chính sách an sinh xã hội, trợ giúp đột xuất cho người dân khi gặp rủi ro, thiên tai. Phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu của hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là các ngành công nghiệp mới. Tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh và chủ động phương án phòng chống thiên tai, cảnh báo mưa lũ, sạt lở.

Nhìn chung, các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô 9 tháng đầu năm đang tạo nền tảng rất tích cực để Việt Nam tiến gần mục tiêu tăng trưởng trên 8%. Với sự đồng lòng và quyết tâm triển khai các giải pháp trọng tâm, Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua các thách thức, đảm bảo mục tiêu tăng trưởng đã đề ra đồng thời duy trì ổn định vĩ mô, tạo nền tảng vững chắc cho năm tới./.

Xin cảm ơn bà!