TRƯỞNG BẢN gEN Z
Những ngày đầu tháng 8, cung đường Trường Sơn nhánh tây dẫn vào xã La Lay (Quảng Trị) nắng nóng oi bức, gió Lào hanh khô. Những bản làng của cộng đồng Pa Kô còn nhiều khó khăn, gió bụi bám lấy từng tấc đất, căn nhà… Nhưng từ mảnh đất khô cằn ấy lại nở rộ một bông hoa điểm màu cho bản làng: trưởng bản Hồ Thị Diệp.
Trưởng bản A Rông Dưới Hồ Thị Diệp trở thành động lực to lớn của các bạn trẻ, đặc biệt là chị em phụ nữ người Pa Kô tại bản làng
ẢNH: BÁ HOÀNG
Vừa tròn 27 tuổi, Diệp đã là trưởng bản kiêm Bí thư chi bộ của bản A Rông Dưới (xã La Lay), nơi có tới 90% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số Pa Kô. Ở vùng đất xa xôi, còn thiếu nhiều điều kiện phát triển, từ khi được tiếp xúc với con chữ, Diệp đã nuôi trong mình tư duy khác biệt với bạn bè đồng trang lứa. "Tôi thấy rằng chỉ có đi học mới có thể giúp được bản làng, giúp đỡ cộng đồng Pa Kô của tôi gắn kết và vươn lên. Ở đây điều kiện còn rất khó khăn, đường sá lại xa xôi, bát cơm, chiếc áo của bà con vẫn chủ yếu từ nương rẫy mà ra, chưa nhiều người đủ can đảm tìm hướng đi mới", Diệp chia sẻ.
Sau 4 năm tạm xa bản làng về miền xuôi tìm kiếm con chữ, Diệp vẫn giữ nguyên mục đích ban đầu là quay về bản, đi từng ngôi nhà, gõ từng cánh cửa để vận động cộng đồng. Với sức trẻ của mình, Diệp như một làn gió mới của bản làng cằn cỗi.
"Điều kiện phổ biến công nghệ thông tin ở đây còn rất kém, nhưng tôi biết trong tương lai xa đó sẽ là thứ thiết yếu. Tôi phổ biến cho những ai có điện thoại, rồi lập một nhóm chat để mỗi khi có thông báo hay cuộc họp gì thì nhắn vào nhóm để mọi người tiếp tục truyền tải cho những người chưa biết dùng điện thoại. Cách làm này không lạ, nhưng ở nơi đầy khó khăn có đến 90% là đồng bào dân tộc thiểu số thì đó lại là thứ để làm mới cho bản làng", Diệp nói.
Cùng lúc làm trưởng bản và phụ trách chi bộ Đảng khi chưa bước qua tuổi 30, Diệp ý thức được trách nhiệm, vai trò và cũng biết lượng sức mình. Cô đi đầu trong các hoạt động xây dựng đời sống văn hóa, giữ gìn bản sắc dân tộc, gắn kết các gia đình trong bản và tích cực nâng cao nhận thức chính trị. Qua những việc làm nhỏ nhưng với quyết tâm lớn, Diệp đang truyền động lực tích cực cho những phụ nữ khác trong cộng đồng vươn lên, tìm lối đi khác để không còn phụ thuộc vào những mùa dài trên nương rẫy.
GIÀ LÀNG GÌN GIỮ BIÊN CƯƠNG
10 năm trước, khi còn là bạn đồng hành của những chiến sĩ biên phòng tuần tra cột mốc biên giới, chưa có cánh rừng nào của đại ngàn Trường Sơn Tây mà già Hồ Văn Môn ở bản La Lay (xã La Lay) chưa đặt chân đến. Giờ đây, ở tuổi 77, đôi chân không còn dẻo dai để vượt núi băng rừng, nhưng trong tâm trí của già Môn vẫn in sâu từng cột mốc, đường biên.
"Giờ bố (cách xưng hô của người Pa Kô - PV) già rồi, không đi rừng tuần tra được nữa nhưng vẫn nhớ như in trong đầu các cột mốc, đường biên. Không đi nổi thì bố ở nhà làm cầu nối cho bà con với địa phương, với bộ đội, tiếp tục góp vai trò bảo vệ biên cương, biên giới nước nhà", già Môn từ tốn nói.
Già làng Hồ Văn Môn là người bạn thân thiết của các chiến sĩ biên phòng, cũng là cầu nối để gắn kết tình quân dân
ẢNH: BÁ CƯỜNG
Từng kinh qua nhiều vị trí chủ chốt của bản làng như trưởng bản, bí thư chi bộ bản…, già Môn là gương mặt thân quen trong cộng đồng Pa Kô. Ông như một đại thụ vững chắc để cả cộng đồng nương tựa. Già Môn không chỉ là người giữ gìn nề nếp, văn hóa, lối sống của cộng đồng mà còn là người truyền lửa cho lớp trẻ về ý nghĩa cao cả của việc bảo vệ biên cương, tăng cường sức mạnh đoàn kết dân tộc.
Bản La Lay cách bản A Xỏi (H.Sa Muồi, tỉnh Savannakhet, Lào) chỉ khoảng 8 km. Hai cụm bản kết nghĩa này không chỉ được "gắn" nhau ở đường biên giới mà còn "kết" bởi câu chuyện đời thường của những người như già Môn và trưởng bản A Xỏi.
"Tôi và trưởng bản A Xỏi là hai người bạn thân, luôn giữ liên lạc với nhau. Từ những việc như xây được căn nhà mới hay gia đình có tang, chúng tôi đều gọi để thông báo, động viên, chia sẻ lẫn nhau. Việc gì quan trọng thì báo với biên phòng để phối hợp qua thăm rồi tuyên truyền về chủ quyền biên giới", già Môn nói thêm.
Căn nhà đang được xây dựng trong chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trao tặng già Hồ Văn Môn
ẢNH: BÁ CƯỜNG
Ông Phạm Xuân Khánh, Bí thư Đảng ủy xã La Lay, đánh giá cao tinh thần, trách nhiệm của những người con Pa Kô tại địa phương. Họ đã không ngừng cống hiến để góp sức phát triển quê hương, giữ gìn vùng biên giới.
"Chúng tôi luôn quan tâm, động viên và có những chính sách đặc biệt để tạo điều kiện tối đa cho những người đóng vai trò chủ chốt trong cộng đồng dân tộc thiểu số có thể phát huy tối đa thế mạnh, trở thành mắt xích không thể thiếu trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Những người như già làng Hồ Văn Môn, trưởng bản Hồ Thị Diệp là quá khứ, hiện tại và tương lai để tiếp tục đưa quê hương, đất nước đi lên", ông Khánh nói.
Cách biệt một thế hệ, nhưng già làng Môn và trưởng bản Diệp lại có chung lý tưởng. Một người là gốc rễ kết nối của cộng đồng, một người là làn gió mới thổi qua bản làng nghèo khó. Chẳng phải là những phần việc quá lớn lao, nhưng những gì họ làm cho cộng đồng mang thông điệp quý giá rằng ở bất cứ đâu, chỉ cần có tình yêu quê hương nồng nàn thì đất cằn vẫn có thể nở hoa.
