Chỉ trong vòng ba năm, tập đoàn điện tử Asanzo đối mặt với hai cuộc khủng hoảng liên tiếp: cuộc chiến với truyền thông về nguồn gốc xuất xứ sản phẩm và sau đó là đại dịch Covid-19 khiến thị trường đóng băng.
Giữ vai trò người thuyền trưởng trong doanh nghiệp, Chủ tịch Phạm Văn Tam thừa nhận bản thân ông cũng từng có thời điểm mệt mỏi, muốn dừng lại tất cả.
"Tôi nhiều lần muốn buông bỏ, không phải vì mình không đủ sức lực, bởi bản chất tôi cũng chưa già lắm. Nhưng tôi thấy sao mình quá đen, tôi nghĩ hay mình hết thời rồi, chán nản không muốn làm gì nữa".
Tháng 6/2019, Asanzo vướng vào nghi vấn "hàng Trung Quốc đội lốt Việt Nam". CEO Phạm Văn Tam khi đó lên tiếng rằng sản phẩm Asanzo không phải "Made in Việt Nam", mà có những linh kiện nhập khẩu từ Trung Quốc. Do đó sản phẩm đã dán nhãn "xuất xứ tại Việt Nam". Tuy nhiên, điều này vẫn không khiến doanh nghiệp tránh khỏi sự quay lưng của nhiều đối tác.
"Tôi cảm thấy rất đau. Có những bạn hàng, những nhà phân phối mà tưởng chừng không có gì, sau đi với chúng tôi họ có cơ hội, có thị trường, trở thành ngôi sao trong vùng. Nhưng khi xảy ra sự việc thì họ quay lưng. Tôi lúc đó chỉ biết đứng nhìn, không lẽ mình thanh minh, van xin họ quay lại? Tôi không bao giờ làm điều đó. Bản chất họ nghe thế này thế kia, họ ngại tiếp xúc với tôi và tôi tự bảo sẽ cho thấy họ đã sai lầm", ông Tam chia sẻ trong talkshow The Next Power.
"Cùng nhau chịu đựng, cùng nhau vượt qua mới là người bạn tốt, đối tác tốt. Chứ không phải thấy người ta thất thế thì quay lưng đi, đó là vô đạo đức".
Về sau, khi cơ quan chức năng đưa ra các thông báo rằng hoạt động của Asanzo là "phù hợp quy định", không lừa dối khách hàng, thương hiệu điện tử này dần dần quay trở lại các siêu thị điện máy. Nhưng chưa được bao lâu thì Covid-19 lại ập tới khiến việc kinh doanh gặp khó khăn. Trong khi đó, tiền lương nhân viên, tiền duy trì bộ máy, thuê mướn nhà xưởng,... vẫn phải trả đều đặn.
CEO Asanzo chia sẻ có những thời điểm ông dành 4 tháng không làm gì mà chỉ ngồi ở một trang trại do công ty đầu tư tại Hòa Bình. Ông liên lạc với vợ con đang ở TPHCM qua điện thoại, trong bối cảnh đất nước chứng kiến hàng trăm nghìn người mắc bệnh, thậm chí tử vong do dịch bệnh.
"Lúc đấy, tôi mới nghĩ là thôi, sống chậm lại để thay đổi bản thân, làm sao tính ra những gì bền vững nhất", ông nói. "Trước đây cá nhân tôi rất vội vàng, làm cái gì cũng muốn cho xong, muốn hoàn hảo cho thật tốt, nếu không được tôi sẽ đập bỏ, thì bây giờ tôi sẽ phải tính toán lại, phải thay đổi".
Hậu khủng hoảng: Đi chậm lại, nhưng đi bền vững
Theo CEO Phạm Văn Tam, "học phí" mà Asanzo dám chấp nhận đánh đổi để thay đổi bền vững đó là tài chính, miễn sao nhân viên chịu tiến lên.
Ông Tam cho biết có thời gian ông từng để mặc hàng hóa cho đội ngũ kế toán, bán hàng tự quản lý vì nhiều lần họp mãi về vấn đề thất thoát, nhưng họ vẫn để hàng hóa thất thoát. Ông chỉ hậu kiểm và ai làm sai sẽ trừ thẳng vào lương. Hay như khi khách hàng phàn nàn, ông cũng để nhân viêc trực tiếp đối diện, chấp nhận nghe khách mắng chửi, vì nếu chỉ nhắc nhở trong lúc họp thì họ không phục.
Ông Tam tin rằng dù mất cả nghìn tỷ nhưng miễn doanh nghiệp còn tồn tại thì sẽ còn làm ăn, còn phát triển được. "Nhưng con người mà mất lòng là rất đau đớn. Đối với tôi, người dùng mà quay lưng với tôi thì đó mới là cái ác nhất, là án tử, chứ không phải là tiền", vị chủ tịch nhấn mạnh.
Nếu trước đây Asanzo tập trung vào làm những việc đem lại lợi ích tốt nhất cho doanh nghiệp, hướng tới sự tăng trưởng, thì giờ tập trung cân bằng lợi ích cho cả 3 bên: nhân viên/công nhân, khách hàng, và doanh nghiệp. Các lãnh đạo trong Asanzo đã dành thời gian chia sẻ kinh nghiệm và góc nhìn từ các doanh nghiệp bên ngoài, giúp nhân sự có hiểu biết đa chiều về sự phát triển mạnh, yếu của tổ chức mỗi thời kỳ.
"Tôi muốn luôn chia sẻ cho nhân viên trước, khi họ có ngọn lửa trong lòng là đóng góp cho công ty, thì khó khăn gì họ cũng vượt qua. Gần như nhân viên nào đã trải qua cùng với tôi, tôi tin chắc rằng đề kháng các bạn sẽ cao hơn những người chưa bao giờ vấp ngã".
Đối với khách hàng, Asanzo tạo ra mã QR Code để theo dõi từ những sản phẩm nhỏ nhất và đánh giá ảnh hưởng của chúng đến người tiêu dùng, cho phép người dùng trực tiếp tương tác với nhà sản xuất thông qua "super app" (siêu ứng dụng).
Ông Tam tiết lộ điều khiến ông hạnh phúc nhất chính là trong hàng triệu sản phẩm bán ra thị trường, chưa có người dùng nào phản ánh hàng hóa kém chất lượng. Đó cũng là động lực để Asanzo tiếp tục phát triển.
Theo báo cáo của Công ty nghiên cứu thị trường GfK, Asanzo hiện là tập đoàn điện tử có thị phần trong mảng tivi đứng đầu trong số các thương hiệu "made in Vietnam" (16%), chỉ đứng sau những ông lớn quốc tế như LG, Sony hay Samsung. Với việc tập trung vào thị trường nông thôn Việt Nam ngay từ ngày mới thành lập năm 2014, ông chủ Asanzo định hướng phát triển doanh nghiệp thành một tập đoàn điện tử đa ngành hàng gồm 5 lĩnh vực tivi, điện lạnh, điện gia dụng, smartphone và các mặt hàng điện tử khác như laptop, máy tính bảng…
