Từ sáng 21/8, hàng vạn người đã đổ về các tuyến phố quanh Quảng trường Ba Đình, kiên nhẫn chờ đợi hơn 10 tiếng đồng hồ để được chứng kiến buổi Tổng hợp luyện diễu binh, diễu hành Kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh 2/9.
Trong biển người rực rỡ sắc cờ ấy, nổi bật hình ảnh một cụ bà 80 tuổi, mái tóc bạc trắng, hai má dán lá cờ Tổ quốc, chiếc nón sơn đỏ sao vàng nổi bật trên đầu khiến nhiều người phải ngoái nhìn.
Hơn chục lần dự lễ truy điệu chính mình
Cụ là Nguyễn Thị Bình, cựu chiến sĩ công binh từng hơn chục lần dự “lễ truy điệu sống” của chính mình trong kháng chiến chống Mỹ.
Cựu chiến binh Nguyễn Thị Bình, 80 tuổi.
“Tôi từ Tuyên Quang xuống. Xe khách chạy 165km, hơn 4 tiếng, đến nơi thì trời còn chưa sáng hẳn. Tôi muốn đứng ở đây, giữa dòng người, để được tận mắt thấy quân đội đi qua", cụ nói, giọng vừa mệt vừa phấn khởi.
Ít ai ngờ cụ Bình từng là một trong những nữ chiến sĩ quả cảm của đội cơ động công binh. Ngày đó, ở tuổi đôi mươi, cụ khoác áo lính, mang nhiệm vụ tháo gỡ bom mìn, công việc đối diện cái chết mỗi ngày.
“Mỗi khi bom rơi mà chưa nổ, chúng tôi được gọi đi. Công việc là đào, tháo. Đuôi bom thường cài hạt nổ, đưa máy soi nếu đèn xanh thì tháo, còn đỏ thì nguy hiểm, buộc phải phá bỏ", cụ kể.
Nguy hiểm đến mức, mỗi lần đi làm nhiệm vụ, đơn vị lại tổ chức một “lễ truy điệu sống”. Hơn chục lần như thế, cụ đứng nghe đồng đội đọc lời tiễn đưa. Bởi theo cụ, là công binh thì không được lùi. Bom còn đó, đường chưa thông, thì lính công binh phải đi trước.
"Người ta truy điệu mình khi mình còn sống, để nếu chẳng may hy sinh thì coi như đã có lời từ biệt rồi", cụ nhớ lại, giọng chùng xuống.
Có lần, khi vừa đào đến đuôi quả bom, đèn nhấp nháy đỏ, tim cụ thắt lại. Lúc đó cụ chỉ nghĩ: Thôi, chắc lần này mình không về nữa. Nhưng rồi cũng may mắn qua.
Vượt 165km từ Tuyên Quang, cụ đến Ba Đình hoà cùng niềm vui của dân tộc.
5 năm ròng, cụ đi trong ranh giới sống - chết. Không ít đồng đội của cụ đã ngã xuống. Còn cụ, bằng một cách nào đó, vẫn trở về.
“Tôi sống sót, nên phải kể lại. Để thế hệ trẻ hiểu hòa bình này không dễ có", cụ nói.
Khi đất nước thống nhất, cụ trở về quê, làm ruộng, sống đời thường. Nhưng mỗi khi nghe tiếng pháo, ký ức bom đạn lại ùa về. “Có lúc tôi mơ, thấy mình vẫn mặc quân phục, vẫn đào bom. Giật mình tỉnh dậy, mồ hôi vã ra như tắm", cụ kể.
Thời gian dần làm vơi bớt, nhưng niềm tự hào thì chưa bao giờ mất. Năm 2010, cụ từng trở về Hà Nội dự Đại lễ 1.000 năm Thăng Long. Khi ấy, cụ cũng chờ hàng giờ dưới trời nắng gắt, hòa vào dòng người, để được chứng kiến không khí lịch sử.
“Tôi muốn thấy đất nước mình rực rỡ, để tự nhủ rằng mình đã góp một phần nhỏ bé", cụ chia sẻ.
Tuổi 80 kiên nhẫn và tự hào
Nhiều người ngạc nhiên khi thấy cụ Bình có thể đi xe khách đường dài, chen vào dòng người đông nghịt, chờ đợi suốt ngày trời. Nhưng cụ cười hiền: “Chờ đợi 15 tiếng có là gì. Ngày xưa tôi còn nguyện hy sinh cả mạng sống. Bây giờ, chỉ cần được đứng đây, nhìn đoàn quân đi qua trong hòa bình, tôi đã thấy mãn nguyện rồi".
Người dân tập trung trên các con đường quanh khu vực quảng trường Ba Đình chiều 21/8.
Ngồi cạnh cụ, một số bạn trẻ xin chụp ảnh cùng. Cụ cười rạng rỡ: “Tôi đi thay đồng đội đã nằm lại. Các cháu chụp đi, để nhớ rằng thế hệ chúng tôi đã sống, đã chiến đấu ra sao".
Chiều buông dần. Ba Đình đỏ rực sắc cờ. Hàng vạn người đồng loạt đứng lên, hò reo khi tiếng trống, tiếng nhạc cất lên, báo hiệu buổi tổng hợp luyện sắp bắt đầu. Những khối quân nhịp bước dứt khoát, oai nghiêm tiến vào khu tập trung.
Cụ Bình đứng thẳng, mắt ngân ngấn lệ. Gió Ba Đình thổi lồng lộng, lá cờ đỏ sao vàng tung bay. Cụ khẽ thì thầm: “Ngày xưa, cờ tung bay trong bom đạn. Hôm nay, cờ tung bay trong hòa bình. Đẹp quá, xứng đáng quá!”.
Trong khoảnh khắc ấy, người cựu chiến binh 80 tuổi như sống lại tuổi đôi mươi, khi từng ngẩng cao đầu, sẵn sàng đi vào tử thần. Nhưng lần này, cụ ngẩng cao đầu trong niềm tự hào bất tận. Từ hơn chục lễ truy điệu sống ngày nào, nay cụ đang dự lễ hội của hòa bình.
Các khối xe pháo quân sự, xe đặc chủng tiến về quảng trường Ba Đình chuẩn bị hợp luyện vào lúc 20h tối 21/8.
Câu chuyện cụ Nguyễn Thị Bình là một lát cắt đặc biệt trong dòng người hôm nay. Nếu như ngày xưa cụ đi vào chiến trường với tâm thế “chờ cái chết”, thì hôm nay cụ kiên nhẫn chờ trong niềm hạnh phúc được sống giữa đất nước thanh bình.
“Cả đời tôi chờ. Chờ ra trận, chờ bom ngừng nổ, chờ đồng đội trở về… Hôm nay, tôi lại chờ trong hòa bình. Chờ để thấy Tổ quốc lớn mạnh. Ngần ấy chờ đợi, ngần ấy hy sinh, tất cả đều xứng đáng", cụ nghẹn ngào.
