Làn sóng dịch COVID-19 lần thứ 4 bùng phát tại nhiều tỉnh, thành phố trong năm 2021 đã kìm hãm đà hồi phục của thị trường ô tô. Thực hiện chỉ thị chống dịch của chính quyền các địa phương, nhiều đại lý kinh doanh ô tô của các hãng xe Toyota, Ford, Mitsubishi... tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh - một trong những thị trường ô tô lớn nhất cả nước phải tạm dừng hoạt động và gần như rơi vào cảnh "đóng băng", đặc biệt trong giai đoạn từ tháng 6 đến tháng 9/2021.
Không chỉ hoạt động bán hàng, các nhà máy sản xuất ô tô của một số hãng xe cũng bị ảnh hưởng vì thiếu chip, linh kiện lắp ráp do chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy. Chưa có năm nào mà thị trường ô tô Việt Nam trải qua nhiều sóng gió như năm 2021, sản xuất và lắp ráp ô tô trong nước là lĩnh vực chịu ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 cần có sự hỗ trợ của Nhà nước.
Theo đó, để việc gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2022 đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước không dẫn đến điều chỉnh dự toán thu ngân sách nhà nước và phù hợp với thời điểm hiện nay, Bộ Tài chính trình Chính phủ dự kiến: Gia hạn thời hạn nộp thuế đối với số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp phát sinh của kỳ tính thuế tháng 6, tháng 7, tháng 8 và tháng 9/2022 đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước.
Thời gian gia hạn kể từ ngày kết thúc thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt theo quy định của pháp luật về quản lý thuế. Cụ thể, thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp phát sinh của kỳ tính thuế tháng 6/2022, tháng 7/2022, tháng 8/2022, tháng 9/2022 chậm nhất là ngày 20/11/2022.
Việc gia hạn áp dụng đối với trường hợp kê khai bổ sung hồ sơ khai thuế của kỳ tính thuế được gia hạn và áp dụng đối với trường hợp doanh nghiệp có các chi nhánh, đơn vị trực thuộc có hoạt động sản xuất hoặc lắp ráp ô tô thực hiện kê khai thuế tiêu thụ đặc biệt riêng với cơ quan thuế quản lý trực tiếp.
Về trình tự, thủ tục đề nghị gia hạn, người nộp thuế thuộc đối tượng được gia hạn gửi Giấy đề nghị gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt (bằng phương thức điện tử; gửi bản giấy trực tiếp đến cơ quan thuế hoặc gửi qua đường bưu điện) cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp một lần cho toàn bộ các kỳ được gia hạn cùng với thời điểm nộp hồ sơ khai thuế tiêu thụ đặc biệt theo quy định pháp luật về quản lý thuế.
Trường hợp Giấy đề nghị gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt không nộp cùng với thời điểm nộp hồ sơ khai thuế tiêu thụ đặc biệt thì thời hạn nộp Giấy đề nghị gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt chậm nhất là ngày 20/11/2022.
Trường hợp trong thời gian gia hạn, cơ quan thuế xác định người nộp thuế không thuộc đối tượng được gia hạn hoặc trường hợp sau khi hết thời gian gia hạn, cơ quan thuế phát hiện người nộp thuế không thuộc đối tượng được gia hạn thì cơ quan thuế thông báo cho người nộp thuế về việc dừng gia hạn và người nộp thuế phải nộp đủ số tiền thuế và tiền chậm nộp trong khoảng thời gian đã thực hiện gia hạn vào ngân sách nhà nước.
Trong thời gian được gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, cơ quan thuế không tính tiền chậm nộp đối với số tiền thuế tiêu thụ đặc biệt được gia hạn. Trường hợp, cơ quan thuế đã tính tiền chậm nộp đối với các hồ sơ khai thuế tiêu thụ đặc biệt thuộc trường hợp được gia hạn theo quy định tại Nghị định này thì cơ quan thuế thực hiện điều chỉnh lại không tính tiền chậm nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.
Do đây là giải pháp cấp bách cần ban hành ngay để kịp thời hỗ trợ cho doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ô tô trong nước nên Bộ Tài chính trình Chính phủ cho phép Nghị định có hiệu lực kể từ ngày ký.
Nghị định được thực hiện trong một thời gian ngắn, không phải là nghị định bổ sung, sửa đổi hoặc thay thế nghị định hiện hành, vì vậy để đảm bảo chặt chẽ, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định: "Sau thời gian gia hạn theo Nghị định này, việc nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước được thực hiện theo quy định hiện hành".
Đánh giá tác động tới thu ngân sách nhà nước, theo Bộ Tài chính, căn cứ quy định tại Điều 8 Luật số 03/2022/QH15 về việc điều chỉnh giảm thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt về các mức 3%, 2%, 2%, 1% đối với xe ô tô điện sản xuất, lắp ráp trong nước từ 9 chỗ trở xuống, từ 10 đến dưới 16 chỗ, loại thiết kế vừa chở người vừa chở hàng, từ 16 chỗ đến dưới 25 chỗ và dự kiến sản lượng xe điện tiêu thụ sẽ tăng, thay thế cho sản lượng xe chạy xăng tương ứng.
Căn cứ tình hình sản xuất kinh doanh và nộp thuế tiêu thụ đặc biệt cả năm của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước các năm gần đây như sau: Năm 2019 là 29.358 tỷ đồng (bình quân 2.450 tỷ đồng/tháng); năm 2020 là 31.765 tỷ đồng (bình quân 2.650 tỷ đồng/tháng) và năm 2021 là 33.900 tỷ đồng (bình quân 2.800 tỷ đồng/tháng). Như vậy, bình quân số thuế nộp ngân sách dao động trong khoảng từ 2.450 tỷ đồng- 2.800 tỷ đồng/tháng.
Với giả định thực hiện Luật số 03/2022/QH15, do thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe điện chạy pin có thuế suất thấp, đủ để cầu tiêu dùng đối với xe điện tăng lên, theo đó một lượng nhu cầu xe chạy xăng được thay thế bởi xe điện, dự kiến giảm thu ngân sách khoảng 2.000-3.000 tỷ đồng, bình quân mỗi tháng khoảng 170- 250 tỷ đồng.
Tổng số tiền thuế tiêu thụ đặc biệt dự kiến phát sinh được gia hạn 4 kỳ, từ kỳ tính thuế tháng 6 đến kỳ tính thuế tháng 9, là khoảng 9.300-11.400 tỷ đồng.
