Đầu tháng 11, một sự kiện lạ thường đã xảy ra trên thị trường kim loại quý toàn cầu. Tại New York, các kho chứa bạc đầy ắp tới mức kỷ lục. Cùng lúc đó, ở London - một trung tâm tài chính lớn khác - lại xảy ra tình trạng thiếu hụt bạc tạm thời. Sự xáo trộn này là phản ứng trực tiếp trước một quyết định mang tính bước ngoặt từ Washington: Bộ Nội vụ Mỹ đã chính thức thêm bạc vào danh sách “khoáng sản chiến lược”.
Động thái này đã ngay lập tức thay đổi vị thế của bạc, từ một kim loại quý chủ yếu dùng làm trang sức và tích trữ, trở thành một tài sản có tầm quan trọng an ninh quốc gia, và cuộc chơi của các nhà đầu tư cũng vì thế mà bước sang một trang mới.
Sự thay đổi về vị thế của bạc đang định hình lại chiến lược của các nhà đầu tư (Ảnh: Bankrate).
Khi bạc không chỉ còn là trang sức
Theo định nghĩa của Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), một khoáng sản được xem là "chiến lược" khi nó thiết yếu cho kinh tế hoặc an ninh quốc gia và có chuỗi cung ứng dễ bị gián đoạn. Việc bạc được đưa vào danh sách này, cùng với đồng và than luyện kim, là một tín hiệu rõ ràng, cho thấy vai trò của nó đã vượt xa các giá trị truyền thống.
Trên thực tế, hơn 60% nhu cầu bạc hiện nay đến từ các ứng dụng công nghiệp. Nó là thành phần không thể thiếu trong các tấm pin năng lượng mặt trời, xe điện (EV), và hàng loạt thiết bị điện tử. Khi thế giới đẩy mạnh quá trình chuyển đổi năng lượng xanh và số hóa, nhu cầu đối với bạc được dự báo sẽ còn tiếp tục tăng mạnh.
Việc Mỹ, quốc gia nhập khẩu khoảng 2/3 lượng bạc tiêu thụ, chính thức công nhận tầm quan trọng này mang 2 ý nghĩa lớn. Thứ nhất, các dự án khai thác bạc trong nước có thể nhận được sự hỗ trợ từ liên bang. Thứ hai, và quan trọng hơn với thị trường toàn cầu, nó mở ra khả năng áp thuế quan hoặc các biện pháp kiểm soát thương mại khác để bảo vệ chuỗi cung ứng nội địa.
Chính nỗi lo về thuế quan tiềm năng đã châm ngòi cho hoạt động tích trữ bạc quy mô lớn tại New York, như một cách các ngân hàng và nhà giao dịch phòng ngừa rủi ro.
Chuỗi cung ứng toàn cầu căng như dây đàn
Hiện giao dịch quanh mức 53 USD/ounce - tiệm cận mức đỉnh 4 tuần qua, giá bạc chịu áp lực từ thâm hụt nguồn cung ngày càng lớn. Sản lượng khai thác toàn cầu chỉ khoảng 820 triệu ounce/năm, trong khi tổng cầu dự kiến vượt 1,24 tỷ ounce vào năm nay, mức thâm hụt duy trì lớn nhất hơn một thập kỷ qua.
Việc bạc được "phong" trạng thái chiến lược diễn ra trong bối cảnh thị trường vốn đã rất mong manh. Theo các nhà phân tích, thị trường bạc đã trải qua 5 năm thâm hụt nguồn cung liên tiếp do nhu cầu công nghiệp tăng vọt, khiến lượng bạc dự trữ trên mặt đất cạn kiệt xuống mức báo động.
Quyết định của Mỹ càng làm gia tăng áp lực lên chuỗi cung ứng vốn đã căng thẳng. Matthew Piggott, Giám đốc bộ phận Vàng và Bạc tại Metals Focus, nhận định rằng thị trường bạc chắc chắn sẽ đối mặt với tình trạng thắt chặt hơn và biến động giá sẽ gia tăng.
Sự căng thẳng này được phản ánh qua các chỉ số thị trường. Tháng 10 vừa qua, lãi suất cho thuê bạc tại London đã tăng vọt lên mức kỷ lục trên 34%. Thị trường cũng chứng kiến hiện tượng giá giao ngay cao hơn giá tương lai chưa từng có, một dấu hiệu rõ ràng của tình trạng khan hiếm nguồn cung vật chất.
Jigar Trivedi, chuyên viên phân tích tại Reliance Securities, giải thích: “Với việc Mỹ đưa bạc vào danh sách khoáng sản chiến lược, nguồn cung toàn cầu có thể bị hạn chế hơn vì chuỗi cung ứng sẽ được bảo vệ, khai thác nội địa tại Mỹ được khuyến khích, và các biện pháp thuế quan có thể được áp dụng”.
Đối với các quốc gia nhập khẩu bạc lớn như Ấn Độ, điều này có thể đồng nghĩa với chi phí nhập khẩu cao hơn hoặc nguồn cung bị siết chặt, đẩy giá bạc trong nước tiếp tục đi lên.
Cơ hội và cả rủi ro cho nhà đầu tư
Sự thay đổi về vị thế của bạc đang định hình lại chiến lược của các nhà đầu tư. Kim loại trắng giờ đây mang trong mình hai thuộc tính: Vừa là một tài sản trú ẩn an toàn giống vàng, vừa là một hàng hóa công nghiệp thiết yếu như đồng.
Dưới góc độ đầu tư, đây là một tín hiệu tích cực. Ông Trivedi nhận định: “Nếu bạc giờ được nhìn nhận như một kim loại chiến lược với nhu cầu công nghiệp cao hơn, các hạn chế về nguồn cung và các vấn đề chiến lược có thể hỗ trợ giá bạc tăng dài hạn”. Giá bạc từng đạt mức kỷ lục trên 54 USD/ounce vào tháng 10 cũng là một minh chứng cho sức hấp dẫn này.
Giá bạc tăng mạnh sau khi kim loại này trở thành khoáng sản chiến lược tại Mỹ (Ảnh: Goldprice).
Tuy nhiên, con đường phía trước không hoàn toàn chỉ có màu hồng. Chính sự thành công của bạc có thể trở thành rủi ro lớn nhất. Cụ thể, bạc chiếm khoảng 15% chi phí sản xuất của một tấm pin năng lượng mặt trời. Khi giá bạc tăng quá cao, các nhà sản xuất sẽ có động lực mạnh mẽ để tìm cách giảm lượng bạc sử dụng hoặc thậm chí thay thế hoàn toàn bằng các vật liệu rẻ hơn như đồng.
"Mỗi khi giá bạc tăng 10 USD, áp lực cắt giảm sử dụng bạc càng lớn", ông Piggott phân tích. Công nghệ thay thế bạc bằng đồng tuy còn mới và chưa được kiểm chứng trên quy mô lớn, nhưng nó là một rủi ro hiện hữu đối với nhu cầu dài hạn.
Do đó, các nhà đầu tư giờ đây không thể chỉ nhìn vào các yếu tố vĩ mô như lạm phát hay chính sách tiền tệ để đánh giá tiềm năng của bạc. Họ cần phải phân tích cả chu kỳ nhu cầu công nghiệp, sự phát triển của công nghệ năng lượng mặt trời và các chính sách địa chính trị liên quan đến chuỗi cung ứng.
