Tía tô và gừng là hai nguyên liệu quen thuộc trong bếp Việt, thường được dùng phối hợp để hỗ trợ điều trị cảm lạnh, ho, đầy hơi và rối loạn tiêu hóa.
Theo y học cổ truyền, tía tô có vị cay, tính ấm, giúp tiêu viêm, giải cảm, an thai; trong khi đó gừng có khả năng kháng khuẩn, làm ấm cơ thể và giảm ho hiệu quả. Khi kết hợp, chúng tạo thành bài thuốc dân gian được nhiều người tin dùng.
Tuy nhiên, theo lương y Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội), không phải ai cũng có thể dùng loại nước này thường xuyên.
Người cần thận trọng khi uống tía tô với gừng
Việc sử dụng không đúng cách hoặc lạm dụng có thể dẫn đến tác dụng ngược, đặc biệt với các nhóm sau:
1. Người cơ địa dị ứng
Dù hiếm, nhưng một số người nhạy cảm với tinh dầu trong tía tô hoặc gừng có thể gặp phản ứng như nổi mề đay, ngứa, sưng môi, thậm chí khó thở. Nếu từng dị ứng với thảo dược hoặc tinh dầu, thì bạn nên thử với lượng nhỏ trước khi dùng đều đặn.
2. Phụ nữ mang thai
Dân gian thường dùng tía tô để an thai và trị cảm khi mang bầu, song việc lạm dụng có thể gây tác động không mong muốn. Tính ấm và hoạt chất trong tía tô có thể làm tăng huyết áp hoặc kích thích tử cung. Phụ nữ có thai chỉ nên dùng theo chỉ định của bác sĩ hoặc lương y, không uống kéo dài và tuyệt đối không thay thế thuốc điều trị.
Nước tía tô nấu với gừng có thể giải cảm, giảm ho, hỗ trợ tiêu hóa. (Ảnh minh hoạ)
3. Người đang dùng thuốc điều trị bệnh nền
Tía tô và gừng có thể tương tác với một số loại thuốc như thuốc hạ huyết áp, tiểu đường hoặc chống đông máu. Gừng còn có tính chất làm loãng máu nhẹ. Kết hợp với thuốc tây có thể làm giảm hiệu quả điều trị hoặc tăng nguy cơ chảy máu. Người mắc bệnh mạn tính nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
4. Người bị huyết áp cao hoặc cơ địa nhiệt
Cả tía tô và gừng đều mang tính ấm, dễ khiến người có thể trạng nóng trong, nổi mụn hoặc huyết áp cao gặp phản ứng phụ nếu dùng lâu dài. Trong thời tiết oi bức, chỉ nên dùng tối đa 5–7 ngày, liều lượng vừa phải và không uống khi đang sốt cao.
5. Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi
Hệ tiêu hóa và chức năng chuyển hóa của trẻ dưới một tuổi chưa hoàn thiện, rất dễ bị kích ứng bởi tinh dầu hoặc vị cay trong tía tô và gừng. Với trẻ lớn hơn, cần tham khảo bác sĩ trước khi sử dụng các bài thuốc dân gian.
Cách dùng an toàn
Với người khỏe mạnh, nước tía tô gừng có thể hỗ trợ cơ thể trong những ngày giao mùa hoặc khi mới chớm cảm. Tuy nhiên, cần chọn nguyên liệu sạch, nấu kỹ, uống lượng vừa đủ (150–250 ml mỗi lần, 1–2 lần mỗi ngày), không dùng khi bụng đói, và không để nước qua đêm.
Tía tô và gừng là những "vị thuốc trong bếp" hữu ích, nhưng không nên lạm dụng hay dùng thay thế thuốc điều trị. Với những nhóm nguy cơ cao, việc tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi dùng là cần thiết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
