Ngày 21/3, ByteDance cho biết TikTok hiện có 150 triệu người dùng hàng tháng tại Mỹ, tương đương 45% dân số. Đây là mạng xã hội có số người tham gia lớn thứ hai tại Mỹ, sau Facebook với 266 triệu người dùng hàng tháng.
Số liệu được đưa ra trong bối cảnh CEO TikTok Shou Chew chuẩn bị điều trần trước Quốc hội Mỹ hôm nay. Đầu tháng này, Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật cho phép chính quyền Tổng thống Biden cấm TikTok cùng những ứng dụng có nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia.
"Một nửa số người Mỹ đang đến với TikTok để kết nối, sáng tạo, chia sẻ, học hỏi hoặc giải trí. Trong đó có 5 triệu doanh nghiệp dùng TikTok như một kênh tiếp cận khách hàng", ông Chew nói trong một video TikTok đăng ngày 21/3.
Ứng dụng TikTok trên smartphone. Ảnh: Reuters
Thế khó của Mỹ
Theo giới chuyên gia, con số 150 triệu người dùng được xem là lý do lớn nhất khiến Mỹ chùn tay với lệnh cấm. Nước này cũng có dấu hiệu thúc đẩy việc bán TikTok cho một doanh nghiệp Mỹ thay vì cấm hoàn toàn.
Mark Shmulik, nhà phân tích Bernstein, cho rằng chính quyền ông Biden do dự trước lệnh cấm là vì TikTok đặc biệt phổ biến đối với giới trẻ. Nếu ứng dụng bị chặn, nhóm này có thể thay đổi xu hướng chính trị và sự lựa chọn khi bỏ phiếu.
Darrell West, thành viên Trung tâm Đổi mới Công nghệ ở Viện Brookings, cũng cho rằng TikTok đang trở thành công cụ để các chính trị gia tiếp cận cử tri trẻ tuổi. Điều này sẽ có tác động nhất định trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
"Nếu đặt dấu chấm hết cho TikTok, ông Biden đang tự bắn vào chân mình. Đảng Dân chủ thực sự cần một lượng lớn cử tri đi bỏ phiếu là những người trẻ", West nói với Business Insider. "Không có TikTok, họ thực sự khó tiếp cận người trẻ".
Theo Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ALCU), cấm TikTok có thể tạo tiền lệ nguy hiểm trong việc chính phủ can thiệp vào các ứng dụng người Mỹ có thể sử dụng để thể hiện bản thân, cũng như giao tiếp. Năm 2020, tòa án Mỹ từng bác bỏ nỗ lực của cựu tổng thống Donald Trump trong việc chặn ứng dụng từ ByteDance, cho rằng động thái này "tùy tiện và thất thường".
Trong khi đó, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho rằng lệnh cấm có thể khiến hàng triệu người đang sống dựa vào nền tảng như nghệ sĩ, nhạc sĩ, doanh nhân và người có ảnh hưởng "rơi vào trạng thái bấp bênh". Tuy nhiên, CSIS cho rằng TikTok nên bị loại bỏ ở những nơi nhạy cảm như chính phủ, quân đội, cơ quan chính quyền bang. Thực tế, đầu tháng này, Nhà Trắng đã yêu cầu tất cả nhân viên liên bang xóa TikTok khỏi thiết bị di động do chính phủ cấp. Quân đội và hơn một nửa số bang ở Mỹ cũng cấm TikTok ở nhiều bộ phận.
Tác hại đáng lo ngại
Ở chiều ngược lại, TikTok đang gây lo ngại ở nhiều nước về bảo mật dữ liệu và thông tin độc hại không kiểm soát. Nền tảng video ngắn này hiện bị ví như một loại vũ khí mới, có thể thao túng tâm lý người xem.
Mạng video của ByteDance tạo nên cơn sốt thời gian qua nhờ vào thuật toán gây nghiện có tên For You, ưu tiên những nội dung mê hoặc tức thời, "thú vị nhưng rác". Theo Wall Street Journal, khi ai đó lập tài khoản mới, thuật toán sẽ nhắm mục tiêu và hiển thị cho họ hàng loạt video phổ biến, được thiết kế để kiểm tra phản ứng của người đó với các loại nội dung khác nhau, từ điệu nhảy đang được lan truyền đến cách sửa chữa nhà cửa. Chỉ sau khoảng hai giờ, thuật toán có thể phác họa chân dung của người dùng trên nền tảng cùng những mối quan tâm của họ.
Còn theo Bloomberg, khi nhận được tín hiệu về sự thu hút, thuật toán sẽ hiển thị nội dung lặp đi lặp lại và củng cố dấu ấn trong não người dùng. Do đó, không ít trào lưu gây hại, sai lệch nhưng vẫn lan truyền, khó dập tắt trên TikTok. "Ứng dụng cung cấp luồng cảm xúc vô tận, khó nhận ra nhưng tác động đến não bộ về lâu dài. Nó không làm bất kỳ ai trầm cảm sau một đêm, nhưng sử dụng nó hàng giờ mỗi ngày có thể tác động nghiêm trọng đến tinh thần", Marc Faddoul, Giám đốc tổ chức quyền kỹ thuật số Tracking Exposed, nói.
Một số chính trị gia Mỹ cũng bày tỏ lo ngại rằng các nội dung TikTok gây hại cho sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên. Nghiên cứu của Trung tâm Chống Thù ghét Kỹ thuật số năm ngoái cho thấy nội dung về chứng rối loạn ăn uống trên nền tảng này đã thu hút 13,2 tỷ lượt xem.
Về mặt chính trị, chính phủ Mỹ nghi ngờ ByteDance có thể cung cấp thông tin người dùng TikTok cho Trung Quốc. Vấn đề càng trở nên nghiêm trọng khi vào tháng 12/2022, ByteDance thông báo sa thải bốn nhân viên vì truy cập dữ liệu của hai nhà báo Buzzfeed News và Financial Times. Người phát ngôn TikTok Brooke Oberwetter khi đó nhấn mạnh đây là hành vi "lạm dụng nghiêm trọng" quyền hạn của nhân viên.
"Có những lo ngại đáng kể về an ninh quốc gia liên quan đến các công ty Trung Quốc đang thu thập dữ liệu ở Mỹ và họ có thể làm gì với chúng", Aynne Kokas, giáo sư nghiên cứu truyền thông tại Đại học Virginia, nói với AP.
