Trụ sở Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. (Ảnh: BNEWS phát).
Theo đó, các ngân hàng không đáp ứng đầy đủ các tỷ lệ an toàn vốn theo quy định sẽ không được phép phân phối lợi nhuận bằng tiền mặt.
Cụ thể, Thông tư quy định các ngân hàng thương mại không có công ty con và chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải duy trì các tỷ lệ an toàn vốn riêng lẻ tối thiểu như sau: Tỷ lệ vốn lõi cấp 1 là 4,5%; Tỷ lệ vốn cấp 1 là 6% và Tỷ lệ an toàn vốn (CAR) là 8%. Đối với ngân hàng thương mại có công ty con, yêu cầu bao gồm cả tỷ lệ an toàn vốn riêng lẻ và hợp nhất với các mức tương tự.
Khi tính tỷ lệ an toàn vốn hợp nhất, nếu công ty con là doanh nghiệp bảo hiểm, ngân hàng không hợp nhất công ty này theo chuẩn mực kế toán và báo cáo tài chính, tuy nhiên vẫn phải tính đầy đủ các yếu tố như tài sản có rủi ro tín dụng, vốn yêu cầu cho rủi ro hoạt động và rủi ro thị trường. Trong trường hợp này, ngân hàng áp dụng phương pháp tiêu chuẩn để tính tài sản có rủi ro tín dụng của công ty con.
Về cách tính tỷ lệ an toàn vốn, Thông tư quy định ba công thức tính như sau:
• Tỷ lệ vốn lõi cấp 1 = Vốn lõi cấp 1 / [RWA + 12,5 × (KOR + KMR)]
• Tỷ lệ vốn cấp 1 = Vốn cấp 1 / [RWA + 12,5 × (KOR + KMR)]
• Tỷ lệ an toàn vốn (CAR) = Vốn tự có / [RWA + 12,5 × (KOR + KMR)]
Trong đó, RWA là tổng tài sản có rủi ro tín dụng, KOR là vốn yêu cầu cho rủi ro hoạt động và KMR là vốn yêu cầu cho rủi ro thị trường.
Bên cạnh các tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu, các ngân hàng còn phải tuân thủ tỷ lệ bộ đệm bảo toàn vốn (Capital Conservation Buffer - CCB) theo lộ trình trong 4 năm, bắt đầu từ 0,625% năm đầu tiên và đạt 2,5% từ năm thứ tư trở đi. Như vậy, từ năm thứ tư, ngân hàng phải đảm bảo tỷ lệ vốn lõi cấp 1 tối thiểu là 7%, tỷ lệ vốn cấp 1 là 8,5% và CAR là 10,5% để có thể chia cổ tức bằng tiền mặt.
Ngân hàng chỉ được phân phối lợi nhuận còn lại bằng tiền mặt khi duy trì đầy đủ các tỷ lệ này, kể cả bộ đệm bảo toàn vốn, trong từng năm tương ứng.
Ngoài ra, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có quyền quyết định áp dụng tỷ lệ bộ đệm vốn phản chu kỳ (Countercyclical Capital Buffer - CCyB) trong khoảng từ 0% đến 2,5% tùy theo điều kiện kinh tế và chu kỳ tín dụng.
Ngân hàng Nhà nước cũng có thể yêu cầu một số ngân hàng duy trì tỷ lệ an toàn vốn cao hơn mức tối thiểu hoặc áp dụng bộ đệm bổ sung đối với các ngân hàng có tầm quan trọng hệ thống trong từng thời kỳ.
Về chuyển đổi ngoại tệ và vàng khi tính vốn, Thông tư quy định tất cả các khoản mục bằng ngoại tệ hoặc vàng được quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá và giá vàng tại thời điểm cuối ngày của ngày báo cáo, tuân theo quy định về hệ thống tài khoản kế toán và chế độ báo cáo tài chính của Ngân hàng Nhà nước.
Các ngân hàng có trách nhiệm ban hành quy định nội bộ về quản lý tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu, phù hợp với chiến lược và mức độ rủi ro riêng. Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc và Ban kiểm soát phải tổ chức giám sát, kiểm tra định kỳ việc tuân thủ. Kiểm toán nội bộ thực hiện đánh giá độc lập, khách quan về tính hiệu quả của hệ thống quản lý vốn.
Thông tư 14/2025/TT-NHNN chính thức có hiệu lực từ ngày 15/9/2025.
