Ngày 21-11, TAND TP Hà Nội đã mở phiên tòa sơ thẩm, xét xử cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang cùng các bị cáo trong vụ án xảy ra tại Bộ Y tế và Tổng Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long (Dược phẩm Cửu Long), gây thiệt hại hơn 3,8 triệu USD tài sản nhà nước.
Dùng tiền trả lãi suất ngân hàng
Trong vụ án này, bị cáo Cao Minh Quang cùng các thuộc cấp tại Bộ Y tế gồm: Dương Huy Liệu, cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính; Nguyễn Việt Hùng, cựu Cục phó Cục Quản lý dược và 2 bị cáo khác cùng bị xét xử về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Các bị cáo tại Dược phẩm Cửu Long cùng bị xét xử tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" gồm: Lương Văn Hóa, cựu tổng giám đốc; Nguyễn Thanh Tòng, cựu phó tổng giám đốc; Nguyễn Văn Thanh Hải và Ngô Hữu Hiếu Nghĩa đều là cựu cán bộ. Tuy nhiên, trước khi đưa vụ án ra xét xử, bị cáo Nguyễn Thanh Tòng đã tử vong do bệnh mạn tính nên tòa ra quyết định đình chỉ xét xử đối với bị cáo này.
Năm 2005, dịch cúm A/H5N1 diễn biến phức tạp, Bộ Y tế đặt hàng Dược phẩm Cửu Long sản xuất thuốc Oseltamivir. Sau đó, Dược phẩm Cửu Long nhập 520 kg nguyên liệu Oseltamivir với giá 9,1 triệu USD của Công ty Mambo, đã thanh toán cho Mambo 5,25 triệu USD, còn lại hơn 3,8 triệu USD được trả chậm 6 tháng kể từ ngày nhận hàng.
Về sau, giá nguyên liệu giảm, bị cáo Lương Văn Hóa chỉ đạo thuộc cấp đề nghị Công ty Mambo giảm giá bằng số tiền còn nợ. Trong nhiều lần làm việc với Bộ Y tế, bị cáo Hóa không báo cáo và báo cáo sai sự thật về việc được giảm giá mua nguyên liệu dẫn đến gây thiệt hại hơn 3,8 triệu USD cho nhà nước.
Tại phiên tòa, bị cáo Hóa khai bản hợp đồng giữa Dược phẩm Cửu Long với Bộ Y tế về việc đặt hàng mua nguyên liệu sản xuất thuốc Oseltamivir là do bị cáo trực tiếp ký. Trong hợp đồng này có điều khoản quy định nếu công ty đàm phán với nhà sản xuất để được giảm giá nguyên liệu thì sẽ báo cáo lại Bộ Y tế và sẽ xem xét giảm giá hợp đồng. Tuy nhiên, đến khi bị cáo Hóa nghỉ hưu, Công ty Mambo vẫn chưa có câu trả lời chính thức về việc giảm giá nên số tiền hơn 3,8 triệu USD vẫn chưa được thanh toán và công ty cũng chưa báo cáo bằng văn bản với Bộ Y tế.
Cũng theo bị cáo Hóa, thời điểm năm 2005, Dược phẩm Cửu Long gặp nhiều khó khăn. Để "cứu mình", doanh nghiệp đã dùng số tiền nợ bổ sung vốn, trả lãi ngân hàng… và việc này không được báo cáo Bộ Y tế. "Bị cáo biết bản thân có lỗi, còn lỗi đến đâu tùy thuộc cơ quan tố tụng đánh giá" - bị cáo Hóa nói.
Bị cáo Cao Minh Quang tại phiên tòa
Phát hiện nhưng không chỉ đạo làm rõ
Theo cáo trạng, bị cáo Cao Minh Quang được giao làm trưởng ban chỉ đạo giải quyết những vấn đề liên quan thuốc Tamiflu, nguyên liệu và thuốc Oseltamivir. Sau khi kiểm tra các vấn đề liên quan, bị cáo Quang phát hiện Dược phẩm Cửu Long còn nợ nhà cung cấp hơn 3,8 triệu USD nhưng không chỉ đạo tiếp tục làm rõ dù Bộ Tài chính có công văn đề nghị.
Trả lời tại phiên tòa, bị cáo Quang cho hay quyết định về việc thành lập đoàn kiểm tra liên ngành Bộ Tài chính - Bộ Y tế kiểm tra tình hình mua, bảo quản sử dụng thuốc, nguyên liệu Oseltamivir mà bị cáo ký có nội dung căn cứ vào yêu cầu, kế hoạch mà Thủ tướng Chính phủ ban hành. Sau khi đoàn kiểm tra về có báo cáo nhưng nội dung rất rộng. "Lúc đó, bị cáo chưa có chỉ đạo gì thêm mà chỉ nhận được kiến nghị từ Bộ Tài chính về việc kiểm tra nội dung xoay quanh số tiền hơn 3,8 triệu USD nhưng bị cáo không trực tiếp kiểm tra số tiền đó" - bị cáo Quang trình bày.
Bị cáo Cao Minh Quang cho biết trong phần chính báo cáo của Cục Quản lý dược không đề cập tới số tiền hơn 3,8 triệu USD mà Dược phẩm Cửu Long chưa thanh toán cho nhà cung cấp; chỉ có kèm theo phụ lục ghi "vẫn còn nợ nhà cung cấp nước ngoài hơn 3,8 triệu USD". Tuy nhiên, thời điểm ký đã vượt quá thời gian Dược phẩm Cửu Long cam kết, nên phần đó bị cáo không được báo cáo.
Nói về việc vì sao không yêu cầu Cục Quản lý dược báo cáo, bị cáo Quang thừa nhận: "Đây là phần thiếu sót của bị cáo". Còn về lý do Bộ Tài chính có văn bản kiến nghị làm rõ số tiền này nhưng bị cáo không yêu cầu kiểm tra, bị cáo Quang cho rằng trong suy nghĩ của bị cáo thì phần việc đó đã có bộ phận khác đảm nhiệm.
Tối 21-11, luật sư bào chữa của bị cáo Cao Minh Quang cho biết bị cáo đã nhập viện cấp cứu do sức khỏe yếu; đồng thời ủy quyền cho luật sư thay mặt bị cáo tại tòa từ ngày 22-11.
Hôm nay, 22-11, tòa tiếp tục với phần xét hỏi.
Tin tưởng cấp dưới
Về số tiền thiệt hại, bị cáo Cao Minh Quang cho rằng bản thân có trách nhiệm nhưng do tin tưởng cấp dưới nên đã thiếu kiểm tra, giám sát. "Sai sót, khuyết điểm này không trực tiếp dẫn đến việc Dược phẩm Cửu Long không nộp lại số tiền hơn 3,8 triệu USD. Điều này do phía công ty cố tình che giấu. Thành thật mà nói, bị cáo nhận thấy có một phần trách nhiệm nhưng không trực tiếp gây ra thiệt hại" - bị cáo Quang phân trần.
