Một nhóm các nhà nghiên cứu ở Canada đã phát hiện ra hai khoáng chất mới, chưa từng được con người biết đến sau khi xem xét một lát thiên thạch nặng 15 tấn rơi xuống phía đông Châu Phi.
Đây là thiên thạch lớn thứ chín từng được tìm thấy trên hành tinh của chúng ta, với chiều rộng hơn hai mét, được tìm thấy ở Somalia vào năm 2020 (mặc dù người dân địa phương tuyên bố rằng họ đã biết về nó qua nhiều thế hệ) và được đặt tên là Nightfall.
Theo Global News, El Ali là một thiên thạch khổng lồ nặng tới 15 tấn, được phát hiện ở Somalia vào năm 2020 và là thiên thạch lớn thứ chín từng được ghi nhận. Nó dày đặc gấp đôi các loại đá thông thường trên Trái Đất và mang từ tính.
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã đặt tên cho thiên thạch này là El Ali vì nó được tìm thấy gần thị trấn El Ali ở vùng Hiiraan. Một lát cắt của thiên thạch này đã được gửi đến Đại học Alberta ở Canada, nơi đã có một bộ sưu tập thiên thạch, để được phân loại. Trong quá trình nghiên cứu và xác định vật chất của thiên thạch, các nhà nghiên cứu đã ghi nhận các khoáng chất "bất thường" trong lát cắt này.
Chris Herd, người phụ trách bộ sưu tập thiên thạch của bảo tàng, đã làm việc cùng với Andrew Locock, người đứng đầu Phòng thí nghiệm vi thăm dò điện tử của trường đại học – tham gia vào các mô tả khoáng vật mới khác, chẳng hạn như Heamanite-(Ce). Ngay trong ngày đầu tiên phân tích, họ đã nhận ra rằng có hai khoáng chất mới, thứ mà họ nói là rất hiếm.
Herd, cũng là giáo sư tại trường đại học, cho biết: "Bất cứ khi nào bạn tìm thấy một khoáng chất mới, điều đó có nghĩa là điều kiện địa chất thực tế, tính chất hóa học của loại thiên thạch này sẽ khác với những gì đã được tìm thấy trước đó. Đây cũng chính là điều khiến nó trở nên thú vị: Trong thiên thạch cụ thể này, bạn có hai loại khoáng chất được mô tả chính thức và còn mới đối với khoa học".
Theo Live Science, hai vật liệu mới điều là các khoáng chất, được tìm thấy từ một lát cắt 70 g của khối thiên thạch. Trước đó toàn khối đá vũ trụ được phân loại là thiên thạch phức hợp Sắt IAB, có đốm với những khối silicat nhỏ.
Các khoáng chất mới được phát hiện được đặt tên là elaliite và elkinstantonite. Chất đầu tiên được đặt tên theo chính thiên thạch, El Ali, trong khi chất thứ hai được đặt theo tên của giáo sư Lindy Elkins-Tanton, nhà điều tra chính trong sứ mệnh Psyche sắp tới của NASA - với hy vọng điều tra một tiểu hành tinh quay quanh Sao Hỏa và Sao Mộc.
Các khoáng chất này trên thực tế đã được tạo ra trong phòng thí nghiệm trước đây, nhưng chưa từng được quan sát thấy trong tự nhiên. Trước đó, các nhà nghiên cứu thậm chí còn không chắc liệu chúng có xuất hiện trong tự nhiên hay không.
Có một khoáng chất thứ ba cũng đang được xem xét, nhưng chưa được xác nhận. Các nhà nghiên cứu cho biết nếu thu được nhiều mẫu hơn từ thiên thạch khổng lồ, thì có khả năng chúng ta sẽ tìm thấy nhiều khoáng chất mới hơn.
Trong công bố tại Hội nghị chuyên đề về khám phá không gian tại Đại học Alberta tháng 11, nhóm nhà khoa học cho biết họ đang nghiên cứu về khả năng ứng dụng khoa học của hai khoáng chất mới này và tìm hiểu thêm về sự hình thành của thiên thạch.
Trong khi đó, hai nhà nghiên cứu vẫn đang xem xét các khoáng chất mới để cố gắng xác định những gì họ có thể cho chúng ta biết về các điều kiện của thiên thạch khi nó được hình thành - điều này có thể cho chúng ta biết rất nhiều về lịch sử Hệ Mặt Trời của chúng ta.
Đó là lĩnh vực chuyên môn của Herd. Ông nói trong một tuyên bố: "Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình sẽ tham gia vào việc mô tả các khoáng chất hoàn toàn mới chỉ nhờ nghiên cứu về một thiên thạch".
Các nhà nghiên cứu cũng lạc quan về khả năng sử dụng những khoáng chất mới này trong tương lai. Herd nói: "Bất cứ khi nào có một vật liệu mới được biết đến, các nhà khoa học vật liệu cũng sẽ quan tâm vì tiềm năng sử dụng chúng trong nhiều lĩnh vực của xã hội. Nhưng họ cảnh báo rằng vẫn còn rất nhiều nghiên cứu cần được thực hiện trước khi xác định bất kỳ mục đích sử dụng tiềm năng nào".
Thiên thạch là một vật thể tự nhiên từ ngoài không gian và tác động đến bề mặt Trái Đất. Khi còn ở trong vũ trụ thì nó được gọi là vân thạch. Khi thiên thạch từ ngoài không gian rơi vào bầu khí quyển của Trái Đất thì áp suất nén làm thiên thạch nóng lên và phát ra ánh sáng, có thể có sự đốt cháy lớp ngoài. Nó tạo ra hiện tượng "sao băng" dạng điểm sáng và thường có cái đuôi hướng từ phía Trái Đất đi ra. Một số thiên thạch có kích thước đủ lớn và nhân khó bốc hơi, thì có thể rơi đến bề mặt Trái Đất, để lại viên hay khối rắn và khối này vẫn được gọi là thiên thạch.
Ngoài ra, thiên thạch dạng đá chưa bị thay đổi do sự tan chảy hoặc biến đổi của nguồn thiên thạch mẹ, được gọi là chondrit. Thường thì khi thiên thạch di chuyển với vấn tốc nhanh và khi va vào bề mặt của một hành tinh hay tiểu hành tinh thì nó để lại trên bề mặt của hành tinh đó những mảnh vỡ hay những dấu vết về sự va chạm. Chúng ta có thể thấy rõ những dấu vết này trong ảnh chụp từ trong không gian của NASA về những vết rỗ trên Mặt Trăng hay Sao Hỏa.
Tham khảo: ZME; Live Science; Global News
